-
892
-
880
-
873
-
870
-
804
Jedną z charakterystycznych cech Łodzi przełomu XIX i XX wieku był znaczący udział przedstawicieli społeczności żydowskiej w życiu artystycznym miasta. Tematem opracowania są działający w Łodzi architekci żydowscy i jest to pierwsza publikacja prezentująca to zagadnienie.
Rozdział I, zatytułowany Życie artystyczne Łodzi w końcu XIX i pierwszych dekadach XX wieku, rysuje obraz działalności w dziedzinie sztuk plastycznych w mieście, proces kształtowania się miejscowego środowiska plastycznego i architektonicznego.
Rozdziały II i III tworzą meritum książki – omawiają działalność architektów żydowskich w Łodzi. W rozdziale II przedstawiono twórczość architektów żydowskich przed wybuchem pierwszej wojny światowej: Gustawa Landaua-Gutentegera, Dawida Landégo i Adolfa Zeligsona, a następnie architektów żydowskich młodego pokolenia, którzy pojawili się przed pierwszą wojną światową (takich jak Maurycy Bornsztajn, Witold Szereszewski, Rudolf Sunderland, Lew Doński, Henryk Lewinson, Henryk Goldberg).
Rozdział III ukazuje działalność architektów żydowskich w Łodzi w latach międzywojennych. Odegrali oni ważną rolę w propagowaniu architektury modernistycznej. W centrum Łodzi wyrastały kamienice o modernistycznej formie i funkcjonalnych rozwiązaniach. Projektowali je Henryk Lewinson, Paweł Lewy, Ignacy Gutman, Ludwik Oli, Jerzy Müntz, Ludwik Kirszbaum, Izydor Feinberg.
Rozdział IV poświęcony jest Henrykowi Hirszenbergowi (1885–1955). Był on młodszym bratem malarzy: Samuela i Leona. Studiował w Monachium, w Sankt Petersburgu, być może w Paryżu i w Dreźnie. Okres pierwszej wojny światowej spędził w Rosji. Powrócił do Polski w 1921 r. W 1936 r. wyemigrował do Palestyny. Pracował w Tel Awiwie. Zapisał na swoim koncie liczne realizacje w duchu modernistycznym.
Album Academicum des Polytechnikums zu Riga 1862–1912, Riga 1912.
Architektura ulicy Piotrkowskiej 1828–1939. Katalog dokumentacji technicznej w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi, oprac. Maciej Wilmański, Maciej Janik, Łódź 2002.
Atlas zabytków architektury w Polsce, Warszawa 2001.
Badowska Judyta, Dawid Lande – architekt łódzki, [w:] Sztuka w Łodzi 2. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Łódzki Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w dniach 8–9 października 2001 roku, red. Małgorzata Wróblewska-Markiewicz, Łódź 2003, s. 97–102.
Badziak Kazimierz, Olejnik Leszek, Pełka Bolesław, Grand Hotel w Łodzi 1888– 1988, Łódź 1988.
Banham Reyner, Rewolucja w architekturze. Teoria i projektowanie w „pierwszym wieku maszyn”, tłum. Zbigniew Drzewiecki, Warszawa 1979.
Bartczak Mirosław, Pałac rodziny Scheiblerów przy Wodnym Rynku w Łodzi, „Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki” 1995, nr 2, s. 9–16.
Bracia Hirszenbergowie – W poszukiwaniu ziemi obiecanej, red. Adam Klimczak, Izabella Powalska, Teresa Śmiechowska, Łódź–Warszawa 2017 [teksty tylko w wersji elektronicznej].
Brodzka Justyna, Architekci miasta Łodzi. Wiesław Lisowski, Łódź 2008. Chomątowska Beata, Lachert i Szanajca. Architekci awangardy, Wołowiec 2014.
Cielątkowska Romana, Architektura i urbanistyka Lwowa II Rzeczypospolitej, Zblewo 1998.
Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego, t. 2: w okresie niewoli 1793– 1918, red. Ryszard Kołodziejczyk, Częstochowa 2005.
Decorum łódzkiego fabrykanta, red. Wisława Jordan, Łódź 1994.
Dobrowolski Tadeusz, Sztuka Młodej Polski, Warszawa 1963.
Dobrowolski Tadeusz, Współczesne malarstwo polskie, t. VI, Wrocław 1960.
Dominikowski Jan, Nekropolia Łodzi wielkoprzemysłowej. Stary Cmentarz przy ul. Ogrodowej. Dzieje i sztuka 1854–1945, Łódź 2004.
Dominikowski Jan, Nieznane importy w sztuce łódzkiej, [w:] Sztuka w Łodzi, Sztuka w Łodzi. Materiały sesji naukowej zorganizowanej z okazji 45 rocznicy Łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki w 575 rocznicę nadania Łodzi praw miejskich 4–5 czerwca 1998 roku, red. Jadwiga Szewczyk, Łódź 2000, s. 79–98.
Erich Mendelsohn – dynamika i funkcja: zrealizowane wizje kosmopolitycznego architekta, red. Regina Stephan, tłum. Janusz L. Dobesz, Wrocław 2001.
Fuchs Elżbieta, Miejska Galeria Sztuki w Łodzi – spojrzenie historyczne, [w:] Sztuka w Łodzi (2). Sztuka obok awangardy, red. zespół, Łódź 2005, s. 169–176.
Gadowska Irmina, Żydowscy malarze w Łodzi w latach 1880–1919, Warszawa 2010.
Gdynia – Tel Awiw, kat. wystawy, red. Artur Tanikowski, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Miasta Gdyni, Warszawa–Gdynia 2019.
Ginsbert Adam, Łódź. Monografia miasta, Łódź 1962.
Glica Sebastian, Jaskulski Mirosław, Obiekty sportowe Łodzi. Od miejskich parków i placów po stadiony i hale sportowe, Łódź 2014.
Grochowska Ewa, Krzysztof Stefański, Na szkle malowane. Łódzkie witraże Carla Ludwiga Türckego i Richarda Schleina, „Kronika Miasta Łodzi” 2008, nr 2, s. 179–191.
Grzejszczak Łukasz, Atelier-Salon-Kawiarnia. Artyści łódzcy we wnętrzach 1890–1939 (Zarys problematyki), [w:] Sztuka w Łodzi (5). W fabryce, salonie, teatrze i kawiarni – łódzkie wnętrza XIX i XX wieku, red. zespół, Łódź 2008, s. 97–100.
Grzejszczak Łukasz, Czy w „Złym mieście” można promować sztukę? Łódzkie salony artystyczno-wystawiennicze XIX/XX wieku, [w:] Sztuka w Łodzi (6). Złe miasto – dobre miasto, red. zespół, Łódź 2014, s. 35–50.
Grzejszczak Łukasz, Działalność rodziny Urbanowskich na tle łódzkiego środowiska artystycznego, [w:] Przedsiębiorstwo Antoniego i Józefa Urbanowskich. Rodzina, dzieło, twórcy, red. Katarzyna Kuropatwa-Pik, Marcin J. Szymański, Cezary Pawlak, Łódź 2013, s. 135–156.
Grzejszczak Łukasz, Konstanty Mackiewicz. Od futuryzmu do gotyckich katedr, [w:] Sztuka w Łodzi (2). Sztuka obok awangardy, red. zespół, Łódź 2005, s. 109–122.
Grzeszczuk-Brendel Hanna, Architektura i budownictwo w Poznaniu w pierwszej połowie XX wieku, [w:] Architektura i urbanistyka Poznania w XX wieku, red. Teresa Jakimowicz, Poznań 2005, s. 119–123.
Heinze-Greenberg Ita, Erich Mendelsohn: Olsztyn, Jerozolima, San Francisco, tłum. Justyna Górny, Olsztyn 2006.
Huml Irena, Polska sztuka stosowana XX wieku, Warszawa 1978.
Jagielski Jan, Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej, zeszyt I: Kwatery przy alei głównej, Warszawa 1996.
Jakubowski Zbigniew, Częstochowscy Żydzi. Charakterystyka problematyki i perspektywa badań, [w:] Żydzi w dziejach Częstochowy, red. Zbigniew Jakubowski, Częstochowa 1991, s. 7–25.
Janik Maciej, Od Concerthausu do Filharmonii, [w:] Filharmonia Łódzka. Spacer w przestrzeni, podróż w czasie, red. Marzena Wiśniak, Łódź 2015, s. 56–69.
Jaroszewski Tadeusz S., Architektura rezydencjonalna wielkiej burżuazji warszawskiej w latach 1864–1914, [w:] idem, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 122–157.
Jaroszewski Tadeusz S., Piękne dzielnice. Uwagi o architekturze luksusowej w Warszawie w latach trzydziestych XX w., [w:] idem, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 271– 301.
Jarzyński Edmund Adam, Tajemnice starych kamienic, Łódź 1972.
Jaworowski Henryk, Walczak Wojciech, Planowanie przestrzenne w procesie rozwoju Łodzi w latach 1918–1939, „Miscellanea Łódzkie” 1984, z. 1, s. 109–121.
Jaworska-Maćkowiak Celina, Maćkowiak Tadeusz, Pomniki łódzkie. Historia w brązie i kamieniu, Łódź 2008.
Jaworski Piotr, Ludwik Geyer – pierwowzór „Lodzermenscha”/ Ludwig Meyer – das Urbild von dem „Lodzermenschen”, [w:] Sztuka w Łodzi (4) / Geyer, Scheibler i inni. Kunst in Lodz (4) / Geyer, Scheibler und andere…, materiały seminarium naukowego „Wpływ narodów obszaru języka niemieckiego na rozwój sztuki w Łodzi” zorganizowanego przez Łódzki Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w dniu 25 października 2005 roku, Łódź 2007, s. 9–22.
Jaworski Piotr, Wystawa obrazów, rzeźb i sztychów w Łodzi w 1916 roku, [w:] Sztuka w Łodzi. Materiały sesji naukowej zorganizowanej z okazji 45 rocznicy łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki w 575 rocznicę nadania Łodzi praw miejskich 4–5 czerwca 1998 roku, red. Jadwiga Szewczyk, Łódź 2000, s. 63–69.
Johannes Wende und Richard Schlein – zwischen Lodz und Zittau, [w:] Lodz jenseits von „Fabriken, Wildwest und Provinz”, Hg. Stefan Dyroff, Krystyna Radziszewska, Isabel Röskau-Rydel, „Kulturwissenschaftliche Studien über die Deutschen in und aus den polnischen Gebiet, Polono-Germanica” 4, Schriften der Komission für die Geschichte der Deutschen in Polen e. V., München 2009, s. 117–128.
Jordan Wisława, Łódzkie środowisko malarskie na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Sztuka w Łodzi 2. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Łódzki Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w dniach 8–9 października 2001 roku, red. Małgorzata Wróblewska-Markiewicz, Łódź 2003, s. 143–156.
Jordan Wisława W kręgu łódzkiej secesji, Łódź 2006.
Kacprzak Dariusz, Kolekcja obrazów Karola Rajmunda Eiserta, królewsko-duńskiego konsula honorowego – w świetle źródeł, [w:] Sztuka w Łodzi (3), Sztuka obok awangardy, materiały sesji naukowej „Sztuka łódzka obok awangardy”, zorganizowanej przez Oddział Łódzki Stowarzyszenia Historyków Sztuki w dniach 18–19 listopada 2004 roku, red. zespół, Łódź 2005, s. 19–38.
Kacprzak Dariusz, Kolekcje ziemi obiecanej. Zbiory artystyczne łódzkiej burżuazji przemysłowej w latach 1880–1939, Biblioteka Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, z. 6, Warszawa 2015.
Karnicka Zenobia, Kalendarium życia i twórczości, [w:] Karol Hiller 1891–1939. Nowe widzenia. Malarstwo, heliografika, rysunek, grafika, red. M. Bauer, J. Ojrzyński, Łódź 2002.
Kempa Andrzej, Szukalak Marek, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych, t. I–IV, Łódź 2001–2004.
Konkursy architektoniczne w Polsce w latach 1918/1939, red. Olgierd Czerner, Wrocław 1970 [Katalog wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu, marzec-kwiecień 1970].
Król Joanna, „Podczas wojny przebywał w łódzkim getcie”. Portret architekta Ignacego Gutmana, „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2020, nr 16, s. 324–340.
Księga adresowa miasta Łodzi… Rocznik 1937–1939, Łódź [1937].
Księga Pamiątkowa Inżynierów Cywilnych Polaków wychowanków Instytutu Inżynierów Cywilnych w Petersburgu, Warszawa 1937.
Kubicki Szymon Piotr, Modernizm zapoznany. Architektura Poznania 1919–1945, Poznań 2014.
Kuligowska Anna, Pierwsze przedstawienia żydowskie w Łodzi, „Pamiętnik Teatralny” 1992, z. 1–4, s. 391–392.
Kwaśniewski Artur, [hasło:] Gaze & Böttcher, [w:] Leksykon architektury Wrocławia, Wrocław 2011, s. 972.
Kwiatkowska Maria I., Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku, Warszawa 1995.
Lande Dawid [hasło], [w:] Rocznik Naukowo-Literacko-Artystyczny (Encyklopedyczny) na rok 1905, Warszawa 1905, s. 300.
Landau Stanisław [hasło], [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.), t. IV, Wrocław 1986, s. 434.
Laurentowicz-Granas Małgorzata, Rezydencja. Dzieje i twórcy. Architektura. Wnętrza i symbolika dekoracji. Ideowy program dekoracji, [w:] Pałac Poznańskich w Łodzi, red. Ryszard Czubaczyński, Łódź 1995, s. 31–83.
Laurentowicz-Granas Małgorzata, Manżett-Kubiak Joanna, Pałace „Ziemi obiecanej”. Biblioteczka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Łodzi, z. 4, Łódź 1997.
Lesman Bolesław, Recepta na miliony. Z dziejów rodu Konów, Łódź 2017. Leszczyńska Urszula, Antoni Piotrowski i jego związki z Bułgarią, „Tygiel Kultury” 2001, nr 4–6, s. 189–191.
Leśniakowska Marta, Architektura w Warszawie. Lata 1918–1939, wyd. II, Warszawa 2002.
Lipiec Wanda, [hasło:] Landau-Gutenteger Gustaw, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 466.
Loos Adolf, Ornament i zbrodnia. Eseje wybrane, tłum. Agnieszka Stępnikowska-Berns, Warszawa 2013.
Lwów: miasto, architektura, modernizm, red. Bohdan Cherkes, Andrzej Szczerski, Wrocław 2016.
Lwów nowoczesny / Lviv and modernity, Kraków 2017.
Łabęcka Anna, Łódź – miasto awangardy (lata 1929–1939), [w:] Sztuka łódzka. Materiały sesji naukowej Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa–Łódź 1977, s. 123–134.
Ładnowska Janina, Plastyka łódzka w latach 1918–1928, [w:] Sztuka łódzka. Materiały sesji naukowej Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa–Łódź 1977, s. 105–122.
Ładnowska Janina, „Polska Druga” i okolice, [w:] Sztuka w Łodzi (3), Sztuka obok awangardy, materiały sesji naukowej „Sztuka łódzka obok awangardy”, zorganizowanej przez Oddział Łódzki Stowarzyszenia Historyków Sztuki w dniach 18–19 listopada 2004 roku, red. zespół, Łódź 2005, s. 19–38.
Łódź. Dzieje miasta, t. I: do 1918 r., red. Bohdan Baranowski, Jan Fijałek, Warszawa–Łódź 1980.
Łukawski Stanisław, Łódzka secesja. Spacer z łódzkim przewodnikiem, Biblioteczka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Łodzi, z. 3, Łódź 1997.
Łukoś Leszek, Cztery osiedla społeczne zabudowy jednorodzinnej z czasów międzywojennych w Łodzi w oczekiwaniu na rewitalizację, [w:] Budownictwo społeczne I poł. XX wieku w Europie. Problemy ochrony i rewitalizacji, Gdańsk 2000, s. 107–111.
Majer Andrzej, Architekci łódzcy Dawid Lande i Gustaw Landau-Gutenteger, [w:] Sztuka łódzka. Materiały sesji naukowej Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa-Łódź 1977, s. 43–50.
Malinowski Jerzy, Grupa „Jung Idysz” i żydowskie środowisko „nowej sztuki” w Polsce 1918–1923, Warszawa 1987.
Malinowski Jerzy, Żydowskie środowisko artystyczne w Łodzi, [w:] Polacy – Niemcy – Żydzi w Łodzi w XIX–XX w. Sąsiedzi dalecy i bliscy, red. Paweł Samuś, Łódź 1997, s. 294–305.
Michalak Inka, Artyści żydowscy w Łodzi. Wizerunek miasta w obrazach twórców z nim związanych, [w:] Sztuka w Łodzi 2. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Łódzki Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w dniach 8–9 października 2001 roku, red. Małgorzata Wróblewska-Markiewicz, Łódź 2003, s. 157–167.
Minorski Jan, Polska nowatorska myśl architektoniczna w latach 1918–1939, „Studia i Materiały do Teorii i Historii Urbanistyki i Architektury”, t. VIII, Warszawa 1970.
Modernizmy. Architektura nowoczesności w II Rzeczypospolitej, t. 1, Kraków i województwo krakowskie, red. Andrzej Szczerski, Kraków 2013.
Mrówczyński Tadeusz, Lista strat polskich architektów w wojnie światowej 1939–1945, „Komunikat SARP” 1979, nr 8–9.
Muszyńscy Danuta i Lech, Cmentarz żydowski w Łodzi, Łódź 1995.
Nowaczyk Włodzimierz, Konkurs architektoniczny na projekt kaplicy grobowej dla Karola Scheiblera, [w:] Problemy interpretacji dzieła sztuki i jego funkcji społecznych, seria Historia Sztuki, nr 10, Poznań 1980, s. 89–112.
Odorowski Waldemar, Architektura Katowic w latach międzywojennych 1922–1939, Katowice 1994.
Olenderek Joanna, Łódzki modernizm i inne nurty przedwojennego budownictwa, t. I: Obiekty użyteczności publicznej, Łódź 2011, t. II: Osiedla i obiekty mieszkalne, Łódź 2012.
Olenderek Joanna, Proces kształtowania przestrzeni w Łodzi II Rzeczypospolitej a awans administracyjny miasta. W poszukiwaniu przesłanek rozwoju Łodzi III Rzeczypospolitej, „Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej” 2004, nr 925, Rozprawy naukowe, z. 325, s. 23–25.
Olszewski Andrzej K., Dzieje sztuki polskiej 1890–1980 w zarysie, Warszawa 1988.
Olszewski Andrzej K., Nowa forma w architekturze polskiej 1900–1925. Teoria i praktyka, Wrocław 1967.
Olszewski Andrzej K., Sztuka współczesna 1890–1939 [w:] Sztuka Warszawy, red. Mariusz Karpowicz, Warszawa 1986, s. 438–440.
Omilanowska Małgorzata, Polscy architekci w petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1814–1918, „Biuletyn Historii Sztuki” 2004, t. 66, nr 3–4, s. 351–370.
Omilanowska Małgorzata, Przystanek Palestyna. Działalność architektów Żydów wykształconych w środowisku warszawskim, [w:] eadem, Budowanie na obcej ziemi, Kraków 2016, s. 95–115.
Pakuła Rafał, Działalność architektoniczna Czesława Przybylskiego w Łodzi. Niezrealizowane projekty Teatru Miejskiego i Gmachu Reprezentacyjnego, „Sztuka Polski Środkowej” Studia V, red. Piotr Gryglewski, Ewa Kubiak, Krzysztof Stefański, Łódź 2011, s. 147–162.
Pardała Wojciech, Adolf Goldberg – (pod)łódzki (nie)znany architekt i (nie)znany urbanista, Łódź U Like, 2015/2016, 7/8. Ogólnopolskie Seminarium Naukowe Studentów Architektury. Zobaczyć, dotknąć, doświadczyć, przeżyć, opowiedzieć, red. Katarzyna Błaszczyk, Tomasz Kroc, Włodzimierz Witkowski, Łódź 2017, s. 239–247.
Paszyn Irena, Wille fabrykanckie w twórczości Hilarego Majewskiego, [w:] Hilary Majewski i jego krąg [katalog wystawy w Muzeum Historii Miasta Łodzi, wrzesień 1981], Łódź 1981 [bez numeracji stron].
Pellowski Alfons, Kultura muzyczna Łodzi do roku 1918, Łódź 1994.
Piotrowski Roman, Ponikiewski Marian, Sadowski Jan, Akcja budowlano-mieszkaniowa Zakładów Ubezpieczeń Społecznych w latach 1930–1933, Warszawa 1934.
Podgarbi Bronisław, Cmentarz żydowski w Łodzi, Łódź 1990.
Podolska Joanna, Walicki Jacek, Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Łodzi, Łódź 1997.
Polonsky Antony, Dzieje Żydów w Polsce i Rosji, tłum. Mateusz Wilk, Warszawa 2014.
Popławska Irena, [hasło:] Dawid Lande, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Warszawa–Wrocław–Kraków 1971, s. 466–467.
Popławska Irena, Architektura Łodzi około 1900, [w:] Sztuka około 1900, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków, grudzień 1967, Warszawa 1969, s. 113–128.
Popławska Irena, Architektura Łodzi w dwudziestoleciu międzywojennym, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1983, z. 1, s. 21–43.
Popławska Irena, Architektura mieszkaniowa Łodzi w XIX wieku, „Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki”, t. XIX, Warszawa 1992.
Popławska Irena, Architektura przemysłowa Łodzi w XIX wieku, „Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki”, t. XI, Warszawa 1973.
Popławska Irena, Dwa pierwsze domy secesyjne w Łodzi, „Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej” 1980, nr 332, Budownictwo, z. 23, s. 43–53.
Popławska Irena, Hilary Majewski – architekt łódzki, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, red. Teresa Hrankowska, Warszawa 1973, s. 123-136.
Powalska Izabella, Życie i twórczość Samuela Hirszenberga w świetle najnowszych badań, [w:] Sztuka w Łodzi (7). Inspiracje – metamorfozy – refleksje, Łódź 2017, s. 115–128.
Przewodnik ilustrowany po Warszawie, Łodzi i okolicach fabrycznych, Warszawa 1897.
Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Łodzi, oprac. Joanna Podolska, Jacek Walicki, Łódź 1997.
Pszczółkowski Michał, Architektura użyteczności publicznej II Rzeczypospolitej 1918–1939. Forma i styl, Łódź 2014.
Puś Wiesław, Żydzi w Łodzi w latach zaborów 1793–1914, Łódź 2003.
Pytlas Stefan, Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864–1914, Łódź 1994.
Regulacja miasta, [w:] Samorząd m. Łodzi w latach 1928–1932. Sprawozdanie zarządu miejskiego, Łódź 1933, s. 154–155.
Rembowska Joanna, Sztuka zapisana w genach [rozmowa z Ofrą Bruno-Hirszenberg], „Kalejdoskop” 2017, nr 1, s. 16–17.
Rudowska Maria, Warszawskie konkursy architektoniczne w latach 1864–1898, „Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki”, t. XIX, Warszawa 1972.
Rynkowska Anna, Działalność gospodarcza władz Królestwa Polskiego na terenie Łodzi przemysłowej w latach 1821–1831, Łódź 1951.
Rynkowska Anna, Przedsiębiorstwo Ludwika Geyera w latach 1828–1870, [w:] Centralne Muzeum Włókiennictwa, Łódź 1975, s. 63–92.
Rynkowska Anna, Ulica Piotrkowska, Łódź 1970.
Samorząd m. Łodzi w latach 1928–1932. Sprawozdanie zarządu miejskiego, Łódź 1933.
Skalimowski Andrzej, Sigalin. Towarzysz odbudowy, Wołowiec 2018.
Sołtysik Maria Jolanta, Gdynia. Miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura, Warszawa 1993.
Sołtysik Maria Jolanta, Na styku dwóch epok. Architektura gdyńskich kamienic okresu międzywojennego, Gdynia 2003.
Staniszewska Aneta, Ruda Pabianicka. Echa przeszłości, Łódź 2009.
Stefański Krzysztof, Adolf Zeligson – architekt łódzki i moskiewski, „Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej” 2002, nr 911. Budownictwo, z. 53, s. 127–138.
Stefański Krzysztof, Architekt Józef Kaban (1886–1969), „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1990, z. 3–4, s. 207–215.
Stefański Krzysztof, Architektura sakralna Łodzi w okresie przemysłowego rozwoju miasta 1821–1914, Łódź 1995.
Stefański Krzysztof, Atlas architektury dawnej Łodzi do 1939 r., Łódź 2003 (wyd. II, poprawione i uzupełnione: Łódź 2008).
Stefański Krzysztof, Dawid Landé i jego wille w Turczynku, [w:] Architektura znaczeń. Studia ofiarowane prof. Zbigniewowi Bani w 65. rocznicę urodzin i 40-lecie pracy dydaktycznej, red. Anna Sylwia Czyż, Janusz Nowiński, Marta Wiraszka, Warszawa 2011, s. 178–191.
Stefański Krzysztof, Gmach Sądu Okręgowego w Łodzi, [w:] Gmach i jego tajemnice. Sąd Okręgowy w Łodzi 1917–2017, Łódź 2017, s. 10–37.
Stefański Krzysztof, Gmachy użyteczności publicznej dawnej Łodzi. Banki, hotele, szpitale, szkoły, teatry…, Biblioteczka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Łodzi, z. 7, Łódź 2000.
Stefański Krzysztof, Jak zbudowano przemysłową Łódź. Architektura i urbanistyka miasta w latach 1821–1914, Łódź 2001.
Stefański Krzysztof, Jedność i różnorodność – wątki polskie, niemieckie i żydowskie w sztuce Łodzi przełomu XIX i XX wieku, [w:] Polacy – Niemcy – Żydzi w Łodzi w XIX–XX w. Sąsiedzi dalecy i bliscy, red. Paweł Samuś, Łódź 1997, s. 282–293.
Stefański Krzysztof, Kaplica grobowa Karola Scheiblera w Łodzi. Perła architektury neogotyckiej, Łódź 2006.
Stefański Krzysztof, Kilka uwag o architekturze Łodzi i jej twórcach, „Miscellanea Łódzkie” 1994, nr 1 (11), s. 12–20.
Stefański Krzysztof, Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku), Łódź 2009.
Stefański Krzysztof, Łódzkie wille fabrykanckie, Łódź 2013.
Stefański Krzysztof, Łódź około roku 1900 – między Berlinem a Wiedniem, [w:] Sztuka około 1900 w Europie Środkowej. Centra i prowincje artystyczne, materiały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 20–24 października 1994 r., red. Piotr Krakowski, Jacek Purchla, Kraków 1997, s. 101– 110.
Stefański Krzysztof, Narodziny miasta. Architektura i rozwój przestrzenny Łodzi do 1914 roku, Łódź 2016.
Stefański Krzysztof, Neoklasycyzm, nowy klasycyzm, klasycyzm akademicki – formy klasyczne w architekturze polskiej 1907–1914, [w:] Studia z architektury nowoczesnej, t. 2. Architektura i wnętrza 1905–1923, red. Joanna Kucharzewska, Jerzy Malinowski, Toruń 2007, s. 19–32.
Stefański Krzysztof, „Niespokojny i poszukujący duch”. Rzecz o Henryku Hirszenbergu, „Kronika Miasta Łodzi” 2017, nr 3 (97), s. 33–46.
Stefański Krzysztof, Nowe materiały do dziejów synagogi staromiejskiej w Łodzi, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 2000, nr 2, s. 207–214.
Stefański Krzysztof, Pałac Karola Poznańskiego. Siedziba Akademii Muzycznej w Łodzi, Łódź 2008.
Stefański Krzysztof, Pałace rodziny Poznańskich i ich twórcy, [w:] Imperium rodziny Poznańskich. Przywrócone dziedzictwo czasu i miejsca, red. Katarzyna Kuropatwa-Pik, Marcin J. Szymański, Cezary Pawlak, Muzeum Miasta Łodzi, Łódź 2012, s. 67–90.
Stefański Krzysztof, Stary Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Łodzi, Łódź 1992.
Stefański Krzysztof, Synagogi w krajobrazie dawnej Łodzi/ Synagogues in the Landscape of Old Łódź, [w:] Żydzi łódzcy/ The Jews of Łódź, red. Andrzej Machejek, Łódź 2004, s. 33–38.
Stefański Krzysztof, Twórczy dorobek zakładu Antoniego Urbanowskiego – działalność na polu sztuki sepulkralnej i sakralnej oraz budownictwa, [w:] Przedsiębior stwo Antoniego i Józefa Urbanowskich. Rodzina, dzieło, twórcy, red. Katarzyna Kuropatwa-Pik, Marcin J. Szymański, Cezary Pawlak, Łódź 2013, s. 95–134. Stefański Krzysztof, Wiedeńscy twórcy w Łodzi, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 2002, t. 74, s. 23–41.
Stefański Krzysztof, Wielkie rody fabrykanckie Łodzi i ich udział w ukształtowaniu oblicza miasta. Geyerowie, Scheiblerowie, Poznańscy, Heinzlowie, Kindermannowie, Łódź 2014.
Stefański Krzysztof, Ciarkowski Błażej, Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, Łódź 2018.
Stefański Krzysztof, Gryglewski Piotr, Willa Leopolda Kindermanna. Galeria Willa Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, Łódź 2009.
Stefański Krzysztof, Kusiński Jacek, Łódź. Pałace i wille, Łódź 2017.
Stefański Krzysztof, Szrajber Rafał, Łódzkie synagogi. Wirtualne dziedzictwo „zaginionej dzielnicy”, Łódź 2009.
Strzałkowski Jacek, Architekci i budowniczowie w Łodzi do 1944 r., Łódź 1997.
Strzałkowski Jacek, Artyści, obrazy i zbieracze w Łodzi do 1918 roku, Łódź 1991.
Strzałkowski Jacek, Słownik artystów łódzkich, Łódź 2005.
Strzałkowski Jacek, Wyższa Szkoła Rzemieślnicza w Łodzi i jej absolwenci (materiały do dziejów inteligencji technicznej), Łódź 2009.
Sumorok Aleksandra, Łódzkie budownictwo spółdzielcze. Przegląd wybranych realizacji, [w:] Sztuka Polski Środkowej. Sztuka nowożytna i nowoczesna, red. Ewa Kubiak, Krzysztof Stefański, Piotr Gryglewski, Łódź 2007, s. 175–188.
Szereszewska Helena, Józef i Hana. Kronika rodziny Szpilfoglów z Krysztoporskiej [sic!] Woli, Warszawa 1998.
Szram Antoni, Inicjatywy budowlane I.K. Poznańskiego jako wyraz mecenatu artystycznego łódzkiego przemysłowca, Łódź 1998.
Szram Antoni, W poszukiwaniu wizerunku idealnego Lodzermenscha [w:] Sztuka w Łodzi. Materiały sesji naukowej zorganizowanej z okazji 45 rocznicy Łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki w 575 rocznicę nadania Łodzi praw miejskich 4–5 czerwca 1998 roku, red. Jadwiga Szewczyk, Łódź 2000, s. 17–27.
Szram Antoni, Wach Andrzej, Architektura przemysłowej Łodzi, Łódź 1974.
Śleboda Tomasz, Edgar Norwerth 1884–1950. Artysta i człowiek, Warszawa–Toruń 2018.
Walczak Wojciech, Łódzkie konkursy architektoniczne w latach 1918–1939, [w:] Sztuka łódzka, Materiały sesji naukowej Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa–Łódź 1977, s. 99–104.
Walicki Jacek, Synagogi i domy modlitwy w Łodzi/ Synagogues and prayer houses of Łódź, Łódź 2000.
Wallis Mieczysław, Secesja, Warszawa 1967 (wyd. II: Warszawa 1984).
Warszawska Szkoła Architektury 1915–1965. 50-lecie Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1967.
Wawrykiewicz Edward, Spis techników w guberniach Królestwa Polskiego, Warszawa 1899.
Wieczorek Zbigniew, Kościół katedralny p. wezw. św. Stanisława Kostki w Łodzi, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” 1985, t. 64, s. 57–86.
Wisłocka Izabella, Awangardowa architektura polska 1918–1939, Warszawa 1968.
Wydział Techniczny, [w:] Samorząd miasta Łodzi w latach 1933–1937. Sprawozdanie z działalności Zarządu Miejskiego, Łódź 1938, s. 209–210.
Zagrodzki Janusz, Tradycja i nowoczesność w twórczości Samuela Hirszenberga, [w:] Sztuka łódzka, Materiały sesji naukowej Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa–Łódź 1977, s. 93–97.
Zawilska Halina, Problemy plastyki i wystawiennictwa w Łodzi na przełomie XIX i XX w. (1884–1914), [w:] Sztuka łódzka. Materiały sesji naukowej Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa-Łódź 1977, s. 51–70.
Żychowska Maria Jolanta, Między tradycją i awangardą. Problem stylu w architekturze Krakowa lat międzywojennych, Kraków 1991.
Żywicki Jerzy, Urzędnicy: architekci, budowniczowie, inżynierowie cywilni… Ludzie architektury i budownictwa w województwie lubelskim oraz guberni lubelskiej w Królestwie Polskim w latach 1815–1915, Lublin 2010.
Haщoкинa Mapия, Cтo apхитeктopoв мocкoвcкoвo мoдepнa. Твopчecкиe пopтpeты, Mocквa 2000.
Вся Москва. Aдресная и сиравогнаякнига на 1909 год, Москва 1909.
Юбилейный Сборник свъдний о дъятелности бывшихь воспитанниковь Института Гражданских Инженеровь (Строительново Училища) 1842–1892, составиль Г. В. Бaрaнoвский, T. I–II, Санкт Петербург 1892.
Kajzer Elżbieta, Pałacyk przemysłowca przy ul. Narutowicza 48 w Łodzi, dokumentacja historyczno-architektoniczna, Łódź 1974, mps w posiadaniu archiwum WUOZ w Łodzi.
Kumorek Paweł, Łódzka luksusowa architektura mieszkaniowa drugiej połowy lat trzydziestych XX wieku, praca magisterska napisana w Katedrze Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem prof. dra hab. K. Stefańskiego, Łódź 2007 (mps).
Kusztelski Andrzej, Pałac miejski Karola i Emila Steinertów w Łodzi, dokumentacja historyczno-architektoniczna, Łódź 1980, mps w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi.
Polańska Ewelina L., Ginący drewniany Zamość. Drewniana zabudowa Nowego Miasta w perspektywie historii przedmieść i w ujęciu ikonograficznym, rozprawa doktorska napisana w Instytucie Nauk o Sztuce Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II pod kierunkiem prof. dra hab. Lechosława Lameńskiego, Zamość–Lublin 2021 (mps).
Szelągowska Ewa, Kamienica czynszowa, ul. Piotrkowska 128, dokumentacja historyczno-architektoniczna, Łódź 1989, mps w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi.
Sztuka Aleksandra, Radiostacja. Nowa dzielnica mieszkaniowa modernistycznej Łodzi, praca magisterska napisana w Katedrze Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem prof. dra hab. Krzysztofa Stefańskiego, Łódź 2012 (mps).
„Architekt” 1900–1914
„Architektura i Budownictwo” 1925–1939
„Czas. Kalendarz na rok…” 1900–1914
„Dziennik Łódzki” 1885–1892
„Giewont” 1930
„Głos Poranny” 1925–1939
„Głos. Tygodnik literacko-społeczno-polityczny” 1893–1898
„Goniec Łódzki” 1898–1906
„Handelsund Industrieblatt »Neue Lodzer Zeitung«. Illustrierte Sonntags-Beilage” 1902–1914
„Illustrierte Sonntags-Beilage zur »Lodzer Zeitung«” 1906–1914
„Ilustrowana Republika” 1926–1939
„Kurjer Łódzki” 1906–1909, 1919–1939
„Lodzer Tageblatt” 1898–1902
„Łodzianin” 1915–1939
„Łódź w ilustracji” (Dodatek niedzielny do „Kurjera Łódzkiego”) 1925–1939
„Nowy Kurjer Łódzki” 1915–1919
„Przegląd Techniczny” 1885–1914
„Republika” 1923–1939
„Rozwój” 1898–1914
https://bauhaus-center.com (Bauhaus Center: Tel Aviv) [dostęp: 6.04.2021].
http://gimznp.szkoly.lodz.pl/podstrony/galeria/zdjecia/2016_tablica/index.html [dostęp: 20.04.2021].
https://ru.wikipedia.org/wiki/Щехтел_Фёдор_Осипович#CITEREFAАрхитектор_сказка_Фёдорa_Щехтелa2010 [dostęp: 20.10.2020].
http://www.absolwenci.sieniu.czest.pl/index.php?show=graduate&which=14433 (Almanach Absolwentów IV LO im. H. Sienkiewicza w Częstochowie) [dostęp: 15.03.2021].
http://www.inmemoriam.architektsarp.pl/ (SARP: In memoriam – pamięci architektów polskich) [dostęp: 20.04.2021].
https://dipp.info.pl/baza-dipp/mazowieckie/powiat-otwocki/gmina-wiazowna/palac-wiazowna (Dwory i pałace Polski) [dostęp: 21.02.2021].
http://www.jewage.org/wiki/en/Profile:P1432186485 [dostęp: 20.04.2021].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
| Mapa strony | Księgarnia | Social Media |
42 635 55 77 42 235 01 62 ksiegarnia@uni.lodz.pl Biuro: 42 235 01 65 42 635 55 80 agnieszka.janicka@uni.lodz.pl Polityka prywatności i cookies © 2024 Uniwersytet Łódzki |
    |
