Psychologiczne uwarunkowania osiągnięć szkolnych uczniów

Ai, X. (1999). Creativity and academic achievement: An investigation of gender differences. Creativity Research Journal, 12(4), 329–337.

Aleksiunaite, Z., Badovinac, T., Bartolotti, O., Belletti, D., Bevilacqua, G., Cestari, R., Delle Donne, L., Demetriou, E., Demetriou, P., di Matteo, R., Di Pasquale, G., Evangelou, E., Fabbri, M., Gašperšič, M., Georgiou, R., Kondrataviciene, R., Kržan, K., Kreivenaite, I., Leonidou-Antoniou, T., Matynka, A., Moretti, S., Massou, F., Oberg, K., Pagnotta, M., Pavšelj, M., Poli, C., Sandri, P., Sarti, C., Simoniukstyte, A., Strnad, T., Szymańska, P., Walęcka-Matyja, K. (2018). Podręcznik. Narzędzia Szkoleniowe. Zadanie zrealizowane w ramach projektu nr 2016-1-IT02-KA201-024342 oraz sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Pobrano z: http://www.hey-teachers.eu/ (dostęp: 20.06.2020).

Andrzejewska, J. (2006). Spotkania dzieci i seniorów. Wychowanie w Przedszkolu, 59(4), 5–8.

Appelt, K. (2007). Współcześni dziadkowie i ich znaczenie dla rozwoju wnuków. W: A. Brzezińska, K. Ober-Łopatka, R. Stec, K. Ziółkowska (red.), Szanse rozwoju w okresie późnej dorosłości (s. 79–95). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Aquilino, W.S. (1996). The life course of children born to unmarreid mothers: Childhood living arrangements and young adult outcomes. Journal of Marriage and the Family, 58(2), 293–310.

Armstrong, M.I., Birnie-Lefcovitch, S., Unger, M.T. (2005). Pathways between social support, family wellbeing, quality of parenting, and child resilience: What we know. Journal of Child and Family Studies, 14(2), 269–281.

Arpino, B., Bordone, V., Balbo, N. (2018). Grandparenting, education and subjective wellbeing of older Europeans. European Journal of Ageing, 15(3), 251–263.

Aschaffenburg, K., Maas, I. (1997). Cultural and educational careers: the dynamics of social reproduction. American Sociological Review, 62, 573–587.

Baker, J.A. (1998). The social context of school satisfaction among urban, low-income, African American students. School Psychology Quarterly, 13(1), 25–44. https://doi.org/10.1037/h0088970

Baker, J.A., Dilly, L.J., Aupperlee, J.L., Pati, S.A. (2003). The developmental context of school satisfaction: Schools as psychologically healthy environments. School Psychology Quarterly, 18(2), 206–221.

Bakić, H. (2019). Resilience and disaster research: Definitions, measurement, and future directions. Psihologijske teme, 28(3), 529–547. https://doi.org/10.31820/pt.28.3.4

Bakiera, L., Sagan-Paprocka, A. (2019). Inteligencja i kreatywność adolescentów w kontekście postaw wychowawczych ich rodziców. Psychologia Wychowawcza, 15, 63–78.

Barbaro de, B. (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Barber, C.E. (2014). Forest fire as a shared intergenerational experience: Perceived shortterm impacts on the grandparent-grandchild relationship. Pobrano z: https://sohe.wisc.edu/wordpress/wp-content/uploads/2014_Barber_Forest-fire-as-a-shared-intergen-experiencej-intergenerational-relationships-122-128-140.pdf (dostęp: 24.06.2021).

Barber, M. (1996). The learning game: Arguments for and education revolution. London: Victor Gollancz.

Bardziejowska, M. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków? W: A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (s. 345–378). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Barnes, H.L., Olson, D.H. (1985). Parent-adolescent communication and the circumplex model. Child Development, 56, 438–447.

Baumeister, R.F., Leary, M.R. (1995). The need to belong desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497–529.

Baxter, J., Warren, D. (2016). Grandparents in their young grandchildren’s lives. Australian Institute of Family Studies. The Longitudinal Study of Australian Children Annual Statistical Report 2015. Melbourne: AIFS.

Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo. Beisert, M. (2000). Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Bengston, V.L. (1985). Diversity and symbolism in grandparent roles. W: V.L. Bengtson, J.F. Robertson (red.), Grandparenthood (s. 11–26). Beverly Hills: Sage.

Benner, A.D., Mistry, R.S. (2007). Congruence of mother and teacher educational expectations and low-income youth’s academic competence. Journal of Educational Psychology, 99(1), 140–153.

Berger, P.L. (1995). Zaproszenie do socjologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Berns, R.M. (2007). Child, family, school community. socialization and support. Belmont: Thomson Wadsworth.

Bishop, G. (2000). Psychologia zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.

Black, K., Lobo, M. (2008). A conceptual review of family resilience factors. Journal of Family Nursing, 14(1), 33–55.

Blake, J. (1981). Family size and the quality of children. Demography, 18(4), 421–442.

Block, J., Kremen, A.M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349–361.

Błaszczak, A. (2020). Znaczenie osobowościowych i intelektualnych korelatów osiągnięć szkolnych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 33, 25–34.

Błażek, M. (2014). Rozwód jako sytuacja kryzysowa w rodzinie. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 462–481). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Błażek, M., Lewandowska-Walter, A. (2020). Konflikt rodzicielski oraz satysfakcja z roli rodzica a psychologiczne problemy dziecka w sytuacji okołorozwodowej. W: L. Bakiera (red.), Rodzicielstwo: ujęcie interdyscyplinarne (s. 173–187). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Bogat, G.A., Caldwell, R.A., Guzmán, B., Galasso, L., Davidson, W.S. (1998). Structure and stability of maternal support among pregnant and parenting adolescents. Journal of Community Psychology, 26(6), 549–568. https://psycnet.apa.org/doi/10.1002/ (SICI)1520-6629(199811)26:6%3C549::AID-JCOP3%3E3.0.CO;2-7

Boguszewski, R. (2019). Stosunek Polaków do rozwodów. Komunikat z badań. Centrum Badania Opinii Społecznej. Pobrano z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_007_19.PDF (dostęp: 23.11.2020).

Borucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12, 587–597.

Boryszewska, J.K. (2008). Źródła sukcesu szkolnego młodzieży licealnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Bourdieu, P., Loic, J., Wacquant, D. (2001). Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Bowers, A.J. (2011). What’s in a grade? The multidimensional nature of what teacherassigned grades assess in high school. Educational Research and Evaluation, 17(3), 141–159. https://doi.org/10.1080/13803611.2011.597112

Brandt, A., Buszman, K. (2015). Różne oblicza starości i międzypokoleniowych relacji rodzinnych z perspektywy dorosłych. Społeczeństwo i Edukacja, 17(2), 79–91.

Bratko, D., Chamorro-Premuzie, T., Saks, Z. (2006). Personality and school performance: Incremental validity of selfand peer-rating over intelligence. Personality and Individual Differences, 41, 131–142.

Braun-Gałkowska, M. (1991). Metody badania systemu rodzinnego. Lublin: Katedra Psychologii Wychowawczej KUL.

Brzezińska, A. (2000). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 227–256). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Brzezińska, A. (2001). Niezbędność dziadków. Charaktery, 5(52), 27–29.

Brzezińska, A. (2013). Wczesna edukacja a rozwój dziecka. W: A. Brzezińska (red.), Rozwój i wychowanie dziecka: rodzina, przedszkole, szkoła zabawa, nauka (s. 24–28). Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Pobrano z: http://rodzicewedukacji.pl/wpcontent/uploads/2013/06/Niezb%C4%99dnik-Dziecko-szko%C5%82a-rodzina-2013.pdf#page=9 (dostęp: 3.04.2021).

Brzeziński, J. (2019). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bukowski, W.M., Sippola, L.K., Hoza, B. (1999). Same and other: Interdependency between participation in sameand other-sex friendships. Journal of Youth and Adolescence, 28(4), 439–459.

Burkacka, I. (2017). Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego. Artes Humanae, 2, 61–94. Pobrano z: http://arteshumanae.umcs.pl (dostęp: 9.11.2022). http://dx.doi.org/10.17951/arte.2017.2.61

Burn, K.F, Szoeke, C. (2015). Grandparenting predicts late-life cognition: Results from the women’s healthy ageing project. Maturitas, Netherlands: Elsevier Ireland Ltd.

Casillas, A., Robbins, S., Allen, J., Kuo, Y.-L., Hanson, M.A., Schmeiser, C. (2012). Predicting early academic failure in high school from prior academic achievement, psychosocial characteristics, and behavior. Journal of Educational Psychology, 104(2), 407–420. https://doi.org/10.1037/a0027180

Caspi, A. (2000). The child is a father of the man: Personality continuities from childhood to adulthood. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 158–172.

Chaplin, N.L, John, D.R. (2007). Growing up in a material world: Age differences in materialism in children and adolescents. Journal of Consumer Research, 34, 480–493.

Chmura-Rutkowska, I. (2012). Przemoc rówieśnicza w gimnazjum a płeć. Kontekst społeczno-kulturowy. Forum Oświatowe, 1(46), 41–73.

Chowdry, H., Crawford, C., Goodman, A. (2011). The role of attitudes and behaviours in explaining socioeconomic differences in attainment at age 16. Longitudinal and Life Course Studies, 1, 59–76.

Cicchetti, D. (2010). Resilience under conditions of extreme stress: A multilevel perspective. World Psychiatry, 9, 145–154.

Cicchetti, D., Luthar, S. (2000). Research on resilience: Response to commentaries. Child Development, 71(3), 573–575.

Cicchetti, D., Valentino, K. (2006). An ecological-transactional perspective on child maltreatment: Failure of the average expectable environment and its influence on child development. W: D. Cicchetti, D.J. Cohen (red.), Developmental psychopathology: Risk, disorder, and adaptation (s. 129–201). New York: Wiley.

Cieciuch, J. (2010). Pięcioczynnikowa struktura osobowości we wczesnej adolescencji. Studia Psychologica, 10, 251–271.

Cierpka, A. (2003). Systemowe rozumienie funkcjonowania rodziny. W: A. Jurkowski (red.), Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej (s. 107–129). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.

Clingempeel, W.G., Colyar, J.J., Brand, E., Hetherington, E.M. (2008). Children’s relationships with maternal grandparents: A longitudinal study of family structure and pubertal status effects. Pobrano z: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1467-8624.1992.tb01704.x/abstract (dostęp: 18.06.2021).

Cohler, B.J., Musick, J.S. (1996). Adolescent parenthood and the transition to adulthood. W: J.A. Graber, J. Brooks-Gunn, A.C. Petersen (red.), Transitions through adolescence: interpersonal domains and context (s. 201–231). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.

Coleman, J.S. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94, 95–120.

Condly, S.J. (2006). Resilience in children: A review of literature with implications for education. Urban Education, 41(3), 211–236. Pobrano z: https://www.researchgate.net/publication/249696432_Resilience_in_Children_A_Review_of_Literature_With_Implications_for_Education (dostęp: 23.10.2021). https://doi.org/10.1177/0042085906287902

Connolly, J.A., Furman, W., Konarski, R. (2000). The role of peers in the emergence of heterosexual romantic relationships in adolescence. Child Development, 71(5), 1395–1408. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00235

Connor, K.M. (2006). Assessment of resilience in the aftermath trauma. Journal of Clinical Psychiatry, 67(2), 46–49.

Connor, K.M., Davidson, J.R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson resilience scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76–82.

Costa, P.T., McCrae, R.R. (1998). Personality in adulthood: A six-year longitudinal study of self-reports and spouse ratings on the NEO Personality Inventory. Journal of Personality and Social Psychology, 54(5), 853–863.

Cove, E.C., Eiseman, M., Popkin, S.J. (2005). Resilient children: Literature review and evidence from the HOPE VI Panel Study. Pobrano z: http://webarchive.urban.org/UploadedPDF/411255_resilient_children.pdf (dostęp: 23.06.2021).

Cox, T. (2000). Pupils’ perspectives on their education. W: T. Cox (red.), Combating educational disadvantage. Meeting the needs of vulnerable children. London, New York: Routledge.

Cross, S.E., Madson, L. (1997). Models of the self: Self-construals and gender. Psychological Bulletin, 122, 5–37.

Csíkszentmihályi M. (1998). Urok codzienności – psychologia emocjonalnego przepływu. Warszawa: Wydawnictwo: CIS i WAB.

Cudak, H., Kowalik, P., Pindera, M. (1999). Subiektywne i obiektywne warunki materialne w rodzinie polskiej. Auxilium Sociale – Wsparcie Społeczne, 3–4, 1.

Cyrulnik, B. (2015). Opiekunowie i procesy rezyliencji. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy, 4, 121–130.

Danziger, N., Eden, Y. (2007). Gender-related differences in the occupational aspirations and career-style preferences of accounting students: A cross-sectional comparison between academic school years. Career Development International, 12, 129–149.

Dąbrowski, M., Żytko, M. (red.) (2007). Badanie umiejętności podstawowych uczniów trzecich klas szkoły podstawowej. Raport z badania ilościowego. Warszawa: CKE.

De Caroli, M.E., Sagone, E. (2014). Relationships between psychological well-being and resilience in middle and late adolescents. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 141, 881–887.

De Goede, I.H.A., Branje, S.J.T., Meeus, W.H.J. (2009). Developmental changes and gender differences in adolescents’ perceptions of friendships. Journal of Adolescence, 32(5), 1105–1123. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2009.03.002

Deci, E.L., Ryan, R.M. (1991). A motivational approach to self: Integration in personality. W: R. Dienstbier (red.), Nebraska symposium on motivation: Perspectives on motivation, 38 (s. 237–288). Lincoln: University of Nebraska Press.

Demie, E. (2001). Ethnic and gender differences in educational achievement and implications for school improvement strategies. Educational Research, 43(1), 91–106.

Dittmar, H. (2005). Compulsive buying behaviour – a growing concern? An empirical exploration of the role of gender, age, and materialism. British Journal of Psychology, 96, 467–491.

Dolata, R. (2008). Szkoła – segregacje – nierówności. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Dolata, R., Jarnutowska, E. (2014). Czynniki statusowe a wyniki nauczania. W: R. Dolata (red.), Czy szkoła ma znaczenie? Zróżnicowanie wyników nauczania po pierwszym etapie edukacyjnym oraz jego pozaszkolne i szkolne uwarunkowania, t. 2 (s. 177–229). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Domagała-Zyśk, E. (2004). Wsparcie społeczne ze strony rówieśników jako warunek powodzenia szkolnego uczniów gimnazjum. W: M. Deptuła (red.), Diagnostyka pedagogiczna i profilaktyka w szkole i środowisku lokalnym (s. 78–98). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.

Domański, H. (2010). Podstawowe tendencje w stratyfi społecznej: Polska 1982–2008. W: P. Gliński, I. Sadowski, A. Zawistowska (red.), Kulturowe aspekty struktury społecznej. Fundamenty. Konstrukcje. Fasady. Warszawa–Białystok: IFiS PAN i Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku.

Donnellan, M.B., Lucas, R.E. (2008). Age differences in the Big Five across the life span: Evidence from two national samples. Psychology and Aging, 23, 558–566.

Duckworth, A.L., Seligman, M.E.P. (2006). Self-discipline gives girls the edge: Gender in self-discipline, grades, and achievement test scores. Journal of Educational Psychology, 98(1), 198–208.

Dunifon, R.E., Near, C.E., Ziol-Guest, K.M. (2018). Backup parents, playmates, friends: Grandparents’ time with grandchildren. Journal of Marriage and Family, 80(3), 752–767.

Dyrda, B. (2007). Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych. Rozpoznawanie i przeciwdziałanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

East, P.L., Felice, M.E. (1996). Adolescent pregnancy and parenting: Findings from a racially diverse sample. New York–London: Psychology Press.

East, P.L., Hess, L., Lerner, R. (1987). Peer social support and adjustment of early adolescent peer groups. Journal of Early Adolescence, 7, 153–163.

Easterbrooks, M.A., Chaudhuri, H., Bartlett, J.D., Copeman, A. (2010). Resilience in parenting among young mothers: Family and ecological risks and opportunities. Children and Youth Services Review, 33(1), 42–50.

Ekman, P., Davidson, R. (1999). Natura emocji – podstawowe zagadnienia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Epstein, D. (1998). Real boys don’t work: ‘Underachievement’, masculinity and the harassment of the ‘sissies’. W: D. Epstein, J. Elwood, V. Hey, J. Maw (red.), Failing boys? Issues in gender and achievement (s. 96–109). Philadelphia, Buckingham: Open University Press.

Erikson, E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka.

Falewicz, A. (2016). Prężność osobowości i jej rola w procesach radzenia sobie ze stresem. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 23, 263–275.

Fan, X., Chen, M. (2001). Parental involvement and students’ academic achievement: A meta-analysis. Educational Psychology Review, 13(1), 1–22.

Federowicz, M., Biedrzycki, K., Karpiński, M., Rycielska, L., Sitek, M., Walczak, D. (2015). Dynamika przemian w edukacji i diagnoza problemów do rozwiązania. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Finn, J.D., Rock, D.A. (1997). Academic success among students at risk for school failure. Journal of Applied Psychology, 82(2), 221–234.

Flach, F.F. (1989). Resilience: Discovering new strength at times of stress. New York: Ballantine Books.

Flores, E., Tschann, J.M., Pasch, L.A. (2006). Nonparent adult social support and depressive symptoms among Mexican American and European American adolescents. Journal of Early Adolescence, 26, 318–343.

Frydenberg, E., Lewis, R. (1996). A replication study of the structure of the adolescent coping scale: Multiple forms and applications of a self-report inventory in a counselling and research context. European Journal of Psychological Assessment, 12, 224–235.

Furman, W. (2002). The emerging field of adolescent romantic relationships. Current Directions in Psychological Science, 11(5), 177–180.

Gajda, A. (2015). Osiągnięcia szkolne i kreatywność – w poszukiwaniu przyczyn zróżnicowania relacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 18, 56.

Garmezy, N. (1985). Stress-resistant children: The search for protective factors. W: J. Stevenson (red.), Recent research in developmental psychopatology (s. 213–234), Oxford–New York–Toronto–Sydney–Paris–Frankfurt: Pergamon Press.

Garmezy, N. (1991). Resilience in children’s adaptation to negative life events and stressed environments. Pediatrics, 20, 459–466.

Garnefski, N., Diekstra R.F. (1996). Perceived social support from family, school, and peers: Relationship with emotional and behavioral problems among adolescents. Journal American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 35, 1657–1664.

Giza-Poleszczuk, A. (2005). Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Główny Urząd Statystyczny. Rocznik Demograficzny 2020. Pobrano z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2020,3,14.html (dostęp: 12.01.2021).

Goldberg, M.E., Gorn G.J., Parechcio, L.A., Bamossy, L.A. (2003). Understanding materialism among youth. Journal of Consumer Psychology, 13(3), 278–288.

Goldstein, S.E., Davis-Kean, P.E., Eccles, J. (2005). Parents, peers and problem behavior: A longitudinal investigation of the impact of relationship perceptions and characteristics on the development of adolescent problem behavior. Development Psychology, 41, 409–411.

Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.

Gonzalez, R., Padilla, A.M. (1997). The academic resilience of Mexican American high school students. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 19, 301–317.

Goodman, C., Silverstein, M. (2002). Grandmothers raising grandchildren: Family structure and well-being in culturally diverse families. The Gerontologist, 42(5), 676–689.

Goodwin, C., Davidson, P.M. (1991). A child’s cognitive perception of death. Early Childhood Education Journal, 19, 21–24. https://doi.org/10.1007/BF01617554

Goose, A., Wooden, S., Muller, D. (1980). The relative potential of self-concept and intelligence as predictors of achievement. Journal of Psychology, 104, 279–287.

Gottfredson, L.S. (1998). The general intelligence factor. Pobrano z: http://www.hucama.com/wp-content/uploads/2017/11/g-factor-intellligence-1998.pdf (dostęp: 24.09.2021).

Graziano, W.G., Ward, D. (1992). Probing the Big Five in adolescence: Personality and adjustment during a developmental transition. Journal of Personality, 60(2), 425–439.

Greenberg, M.T. (2006). Promoting resilience in children and youth. Preventive intervention and their interface with neuroscience. Annals of the New York Academy of Sciences, Resilience in Children, 1094, 139–150.

Gribble, P.A., Cowen, E.L., Wyman, P.A., Work, W.C., Wannon, M., Raoof, A. (1993). Parent and child views of parent-child relationship qualities and resilient outcomes among urban children. Pobrano z: https://acamh.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1469-7610.1993.tb01032.x (dostęp: 18.12.2020).

Griggs, J., Tan, J.P., Buchanan, A., Attar-Schwartz, S., Flouri, E. (2010). They’ve always been there for me: Grandparental involvement and child well-being. Children & Society, 24, 200–214.

Gromkowska-Melosik, A. (2011). Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Grzegorzewska, I. (2011). Odporność psychiczna dzieci i młodzieży – wyzwanie dla współczesnej edukacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 1(53), 37–51.

Grzegorzewska, I. (2013). Odporność psychiczna dzieci alkoholików. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Grygiel, P., Humenny, G. (2015). Efektywność nauczania a relacje rówieśnicze. W: R. Dolata, A. Hawrot, G. Humenny, A. Jasińska-Maciążek, M. Koniewski, P. Majkut, A. Otręba-Szklarczyk (red.), (Ko)warianty efektywności nauczania. Wyniki badania w klasach IV–VI (s. 85–116). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Grygiel, P., Modzelewski, M., Pisarek, J. (2016). Academic self-concept and achievement in Polish primary schools: Cross-lagged modelling and gender-specifi eff European Journal of Psychology of Education. https://doi.org/10.1007/s10212-016-0300-2

Gulla, B. (2021). Wrażliwość człowieka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Guskey, T.R. (2011). Stability and change in high school grades. NASSP Bulletin, 95(2), 85–98. https://doi.org/10.1177/0192636511409924

Hagestad, G.O. (1985). Continuity and connectedness. W: V.L. Bengtson, J.F. Robertson (red.), Grandparenthood (s. 31–48). Beverly Hills, CA: Sage.

Hall, J.A. (2011). Sex differences in friendship expectations: A meta-analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 28(6), 723–747. https://doi.org/10.1177/0265407510386192

Halpenny, A.M., Nixon, E., Watson, D. (2010). Summary report on parents’ and children’s perspectives on parenting styles and discipline in Ireland. Reports, 13. Pobrano z: https://arrow.tudublin.ie/aaschsslrep/13/ (dostęp: 21.11.2021).

Hammen, C. (2003). Risk and protective factors for children of depressed parents. W: S.S. Luthar (red.), Resilience and vulnerability adaptation in the context of childhood adversities (s. 50–75). Cambridge: University Press.

Hand, L.S., Furman, W. (2009). Rewards and costs in adolescent other-sex friendships: Comparisons to same-sex friendships and romantic relationships. Social Development, 18(2), 270–287. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2008.00499.x

Harris, J.R. (2000). Geny czy wychowanie? Warszawa: Jacek Santorski & Co.

Harwas-Napierała, B. (2010). Rodzina w kontekście współczesnych zagrożeń. W: T. Rostowska, A. Jarmołowska (red.), Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego (s. 11–21). Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Harwas-Napierała, B. (2014). Specyfika komunikacji interpersonalnej w rodzinie ujmowanej jako system. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 47–72).

Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2000). Psychologia rozwoju człowieka, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Havighurst, R.J. (1981). Developmental tasks and education. New York–London: Longman.

Hawrot, A. (2018). Pozaszkolna pomoc w nauce a osiągnięcia szkolne w okresie adolescencji. Edukacja, 1(144), 35–49. https://doi.org/10.24131/3724.180103

Heaven, P.C.L. (1994). Contemporary adolescence. A social psychological approach. Melbourne: MacMillan Education Australia PTY Ltd.

Heaven, P.C.L., Ciarrochi, J. (2012). When IQ is not everything: Intelligence, personality and academic performance at school. Personality and Individual Differences, 53, 518–522.

Henderson, C., Hayslip, B., Sanders, L., Louden, L. (2009). Grandmother – grandchild relationship quality predicts psychological adjustment among youth from divorced families. Journal of Family Issues, 30, 1245–1264.

Herbert, M. (2004). Rozwój społeczny ucznia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Heszen-Celińska, I., Sęk, H. (2020). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hetherington, M., Elmore, A.M., (2003). Risk and resilience in children coping with their parents’ divorce and remarriage. W: S.S. Luthar (red.), Resilience and vulnerability adaptation in the context of childhood adversities (s. 182–212). New York: Cambridge University Press.

Hobfoll, S. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Hodgson, L.G. (1992). Adult grandchildren and their grandparents: The enduring bond.

International Journal of Aging and Human Development, 34(3), 209–225.

Hurrelmann, K., Engel, U., Holler, B., Nordlohne, E. (1988). Failure in school, family conflicts, and psychosomatic disorders in adolescence. Journal of Adolescence, 11, 237–249. https://doi.org/10.1016/S0140-1971(88)80007-1

Isen, A.M., Daubman, K.A., Nowicki, G.P. (1987). Positive affect facilitates creative problem solving. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 1122–1131.

Iskra, J., Klinkosz, W. (2013). Prężność a poczucie bezpieczeństwa młodzieży rozpoczynającej studia. W: Z.B. Gaś (red.), Młodzież zagubiona – Młodzież poszukująca (s. 153–170). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Innovatio Press.

Izdebski, P., Suprynowicz, M. (2011). Rozwój pourazowy a prężność. Rocznik Naukowy Kujawsko Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Nauki o Edukacji, 5, 61–69.

Jackson, D. (1998). Breaking out of the binary trap: Boys’ underachievement, schooling and gender relations. W: D. Epstein, J. Elwood, V. Hey, J. Maw (red.), Faling boys? Issues in gender and achievement (s. 75–95). United Kingdom: Open University.

Jackson, S., Bijstra, J., Oostra, L., Bosma, H. (1998). Adolescents’ perceptions of communication with parents relative to specific aspects of relationships with parents and personal development. Journal of Adolescence, 21, 305–322.

Jacobs, J.E. (1991). Influence of gender stereotypes on parent and child mathematics attitudes. Journal of Educational Psychology, 83(4), 518–527.

Jakubowski, M. (2007). Wpływ czynników ekonomicznych na wyniki egzaminów zewnętrznych. Egzamin. Biuletyn Badawczy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, 11, 24–51.

Jakubowicz-Bryx, A. (2007). Aspiracje edukacyjne rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów klas trzecich. W: H. Siwek (red.), Efektywność kształcenia zintegrowanego: implikacje dla teorii i praktyki (s. 268–272). Katowice: Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP.

Janicka, I. (2006). Kohabitacja a małżeństwo w perspektywie psychologicznej. Studium porównawcze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Jarymowicz, M. (2000). Psychologia tożsamości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. III, s. 107–125). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Jaworowska-Obłój, Z., Skuza, B. (1986). Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcja w badaniach naukowych. Przegląd Psychologiczny, 3, 733–746.

Jędrzejko, M., Walancik M. (2019). Zagrożenia dorastania. Od rozwoju zaburzonego do zrównoważonego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA.

John, O.P., Caspi, A., Robins, R.W., Moffitt, T.E., Stouthamer-Loeber, M. (1994). The „little five”: Exploring the nomological network of the five-factor model of personality in adolescent boys. Child Development, 65, 160–178.

Jones, D.C. (1991). Friendship satisfaction and gender: An examination of sex differences in contributors to friendship satisfaction. Journal of Social and Personal Relationships, 8(2), 167–185. https://doi.org/10.1177/0265407591082002

Kacperczyk, A. (2006). Wsparcie społeczne w instytucjach opieki paliatywnej i hospicyjnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Kacprzak, K. (2015). Związki uczuciowe adolescentów w perspektywie rozwojowej – przegląd wyników badań. Studia Edukacyjne, 36, 179–203. https://doi.org/10.14746/se.2015.36.11

Kaczmarek, Ł., Sęk, H., Ziarko, M. (2011). Sprężystość psychiczna i zmienne pośredniczące w jej wpływie na zdrowie. Przegląd Psychologiczny, 54(1), 29–46.

Kaczmarek, Ł., Sęk, H., Ziarko, M., Marzec, M. (2012). Mechanisms of psychological resiliency in women after mastectomy. Contemporary Oncology, 16(4), 341–344.

Kaleta, K. (2011). Struktura rodziny a społeczne funkcjonowanie dorastających dzieci. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.

Kalus, A. (2009). Funkcjonowanie systemu rodziny adopcyjnej. Analiza psychologiczna. Opole: Wydawnictwo: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.

Karwowski, M. (2005). Rezultaty w nauce i kreatywność uczniów różniących się zdolnościami w percepcji nauczycieli. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, XVIII (s. 94–107). Warszawa: Wydawnictwo Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej.

Kasprzak, A., Basińska, M.A., Lewandowska, P. (2013). Resiliency and the subjective evaluation of health in mothers of children with Asperger’s syndrome. Health Psychology Report, 1, 34–41. https://doi.org/10.5114/hpr.2013.40467

Kasser, T., Ryan, R.M., Zax, M., Sameroff, A.J. (1995). The relations of maternal and social environments to late adolescent’s materialistic and prosocial values. Developmental Psychology, 31(6), 907–914.

Kawalec, J. (2000). Rola środowiska rodzinnego w wychowaniu dziecka sukcesu. Edukacja i Dialog, 5, 57–65.

Kawula, S. (2005). Kształty rodziny współczesnej. Szkice familiologiczne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kaynak, O., Lepore, S., Kliewer, W. (2011). Social support and social constraints moderate the relation between community violence exposure and depressive symptoms in an urban adolescent sample. Journal of Social and Clinical Psychology, 30, 250–269.

Kaźmierczak, M. (2015). Oblicza empatii w procesie adaptacji do rodzicielstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kita, S. (2015). Nauczyciel w obliczu odrzucenia rówieśniczego w klasie. Szkolne działania interwencyjne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 24, 278.

Kmiecik-Baran, K. (2000). Narzędzia do rozpoznawania zagrożeń społecznych w szkole. Gdańsk: Wydawnictwo Przegląd Oświatowy.

Knopp, K. (2019). Czy sam „rozum” wystarczy? Czyli o znaczeniu inteligencji akademickiej i inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu dzieci oraz młodzieży. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 40(4), 266–280. https://doi.org/10.34766/fetr.v40i4.185

Ko, P.-C., Buskens, V., Wu, C.-I. (2015). The interplay between gender and structure: Dynamics of adolescent friendships in single-gender classes and mixedgender classes. Journal of Research on Adolescence, 25(2), 387–401. https://doi.org/10.1111/jora.12136

Kokociński, M. (2011). Rola grupy rówieśniczej w socjalizacji młodzieży. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania.

Kołażyk, K. (2020). Rola dziadków we współczesnej rodzinie. Funkcjonowanie rodzin wielopokoleniowych z perspektywy psychologii. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 260–269.

Kołodziejczyk, A. (2011). Późne dzieciństwo – młodszy wiek szkolny. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 234–258). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Konarzewski, K. (1996). Problemy i schematy. Pierwszy rok nauki szkolnej dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Żak.

Konarzewski, K. (2003). Reforma oświaty: podstawa programowa i warunki kształcenia. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Spraw Publicznych.

Konarzewski, K. (2014). Czy wielodzietność obniża osiągnięcia szkolne? Edukacja, 4(129), 21–35.

Kornas-Biela, D. (2017). Kształtowanie się więzi rodziców z dzieckiem w perinatalnym okresie życia. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy, 1(29), 148–170.

Kotlarska-Michalska, A. (2002). Więź w rodzinach wielodzietnych. Roczniki Socjologii Rodziny, 14, 57–70.

Kotlarski, K. (1994). Postawy rodzicielskie a osiągnięcia dziecka w nauce. Kultura i Edukacja, 1, 111–120.

Kotlarski, K. (1995). Kariery edukacyjne uczniów zdolnych i mniej zdolnych matematycznie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Kozłowski, W. (2013). Zaangażowanie rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów. Edukacja, 2(122), 78–89.

Kozłowski, W., Matczak, E. (2014). Aspiracje edukacyjne rodziców w stosunku do własnych dzieci, Edukacja, 1(126), 66–78.

Kozłowski, W., Matczak, E. (2016). Aspiracje zawodowe rodziców wobec synów i córek. Edukacja, 3(138), 98–108.

Kraemer, A.A. (2006). The tricky transition: Communication in the mother and adolescentdaughter relationship. N.C.U.R: UW-Whitewater Wisconsin. Pobrano z: http://www.ncur20.com/presentations/13/1388/paper.pdf (dostęp: 30.05.2021).

Krzywosz-Rynkiewicz, B., Zalewska, A.M. (2011). Psychologiczne portrety młodych obywateli. Rozwojowe i podmiotowe uwarunkowania aktywności obywatelskiej młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.

Kukołowicz, T. (2001). Rodzina wychowuje: wybrane zagadnienia. Stalowa Wola: Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej w Stalowej Woli.

Kulas, H. (1996). Locus of control in adolescence: A longitudinal study. W: R. Heights (red.), Adolescence, 31(123), 721–729.

Kulig, J. (2000). Community resiliency: The potential for community health nursing theory development. Public Health Nursing, 17(5), 374–385.

Kumpfer, K.L. (1999). Factors and processes contributing to resilience. The resilience framework. W: M.D. Glantz, J.L. Johnson (red.), Resilience and development: Positive life adaptations (s. 179–224). New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.

Kwak, A. (2008–2009). Rodzina i młodzież. Teoria i badania. Młodzież a Rodzina. Roczniki Socjologii Rodziny XIX, 51–70.

Lachowska, B. (2013). O znaczeniu modeli teoretycznych w badaniach rodziny. Family Forum, 3, 11–24.

Lazarsfeld, P.F., Merton, R.K. (1954). Friendship as a social process: A substantive and methodological analysis. W: M. Berger (red.), Freedom and Control in Modern Society (s. 18–66). New York: Van Nostrand.

Lease, A.M., Musgrove, K.T., Axelrod, J.L. (2002). Dimensions of social status in preadolescent peer groups: Likability, perceived popularity, and social dominance. Social Development, 11(4), 508–533. https://doi.org/10.1111/1467-9507.00213

Lelek-Kratiuk, M., Kutt, M. (2021). Uwikłane w sieci przemocy. Zasoby adaptacyjne a strategie zaradcze kobiet – ofiar przemocy w związku intymnym. Kraków: Wydawnictwo Libron.

Lempers, J.D., Clark-Lempers, D.S. (1993). A functional comparison of same sex and opposite-sex friendships during adolescence. Journal of Adolescent Research, 8(1), 89–108. https://doi.org/10.1177/074355489381007

Letzring, T.D., Block, J., Funder, D.C. (2005). Ego-control and ego-resiliency: Generalization of self-report scales based on personality descriptions from acquaintances, clinicians, and the self. Journal of Research in Personality, 39, 395–422.

Liberska, H. (2021). Agresja mężczyzn podejmujących zachowania przestępcze – problem odpowiedzialności rodziny pochodzenia. W: H. Liberska, A. Malina, D. Suwalska-Barancewicz (red.), Społeczny i indywidualny wymiar odpowiedzialności (s. 44–58). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Licitra-Kleckler, D.M., Waas, G.A. (1993). Perceived social support among high-stress adolescents. The role of peers and family. Journal of Adolescent Research, 8(4), 381–402.

Lindberg, S.M., Hyde, J.S., Petersen, J.L., Linn, M.C. (2010). New trends in gender and mathematics performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 136(6), 1123–1135. https://doi.org/10.1037/a0021276

Lis, S. (1992). Proces socjalizacji dziecka w środowisku pozarodzinnym. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Lubbers, M.J. (2003). Group composition and network structure in school classes: A multilevel application of the p* model. Social Networks, 25(4), 309–332. https://doi.org/10.1016/S0378-8733(03)00013-3

Luthar, S.S. (2006). Resilience in development: A synthesis of research across five decades. W: D. Cicchetti, D.J. Cohen (red.), Developmenthal Psychopatology: Risk, Disorder, and Adaptation (s. 740–795). New York: Wiley.

Luthar, S.S., Cicchetti, D. (2000). The construct of resilience: Implication for interventions and social policies. Development and Psychopatology, 12, 857–885.

Luthar, S.S., Zelazo, L.B. (2003). Research on resilience. An integrative review. W: S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability (s. 510–549). Cambridge: Cambridge University Press.

Łodygowska, E. (2017). Rozwój poczucia skuteczności u dzieci i młodzieży: czynniki ryzyka i zasoby. W: E. Łodygowska, E. Pieńkowska (red.), Psychologia wieku rozwojowego. Norma – nietypowość – patologia (s. 31–53). Szczecin: volumina.pl Daniel Krzanowski.

Łuszczyńska, A., Kowalska, M., Mazurkiewicz, M., Schwarzer, R. (2006). Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego (BSSS): Wyniki wstępnych badań nad adaptacją skal i ich własnościami psychometrycznymi. Studia Psychologiczne, 44(3), 17–27.

Maccoby, E. (1980). Social development. Psychological growth and parent – child relationship. New York: Harcourt Brace Jovanovich, INC.

Macek, P., Jeżek, S. (2007). Adolescents’ assessments of parents and peers: Relationships to self-esteem and self-efficacy. Pobrano z: https://www.semanticscholar.org/paper/Adolescents’-assessments-of-parents-and-peers%3A-and-Macek-Je%C5%BEek/4c2d0388673891c7a5ea129f07d43c2f125e3404 (dostęp: 25.03.2020).

Machnik-Czerwik, A. (2014). Obraz ciała i poczucie jakości życia kobiet z rakiem piersi. Niepublikowana rozprawa doktorska. Archiwum prac Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Madjar, N., Shklar, N., Moshe, L. (2016). The role of parental attitudes in children’s motivation toward homework assignments. Psychology in the Schools, 2, 173–188.

Makarewicz, J. (1996). Niektóre sposoby przeciwdziałania niepowodzeniom dzieci młodszych w kształceniu geometrycznym. W: E. Stucki (red.), Problemy innowacji w kształceniu i wychowaniu (s. 175–186). Bydgoszcz: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy.

Makaruk, K. (2013). Dziadkowie i wnuki. Wspólna historia. Raport z badań jakościowych. Pobrano z: http://fdds.pl/wp-content/uploads/2016/05/Makaruk_Dziadkowie_i_wnuki_raport.pdf (dostęp: 28.06.2020).

Małecka, B.Z. (1997). Dziadkowie w rodzinie. Edukacja i Dialog, 10, 14–16.

Marchant, G.J., Paulson, S.E., Rothlisberg, B.A. (2001). Relations of middle school students’ perceptions of family and school contexts with academic achievement. Psychology in the Schools, 38, 505–519. https://doi.org/10.1002/pits.1039.abs

Marczak, K. (2008). Inteligencja emocjonalna a funkcjonowanie szkolne młodzieży gimnazjalnej. Nieopublikowana praca magisterska. Warszawa: WSFiZ.

Markstrom, C.A., Marshall, S.K., Tryon, R.J. (2000). Resiliency, social support, and coping in rural low-income Appalachian adolescents from two racial groups. Journal of Adolescence, 23(6), 693–703. http://dx.doI.org/10.1006/jado.2000.0353

Martowska, K. (2007). Cechy środowiska rodzinnego a inteligencja emocjonalna dzieci. Studia Psychologica, 7, 181–194.

Maryl, M., Korolczuk, A. (2008). Relacje z rodzicami i rówieśnikami – ich wpływ na funkcjonowanie adolescentów. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 8(1), 46–56.

Maslow, A. (2018). Motywacja i osobowość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Masten, A.S. (2001). Resilience processes in development. Pobrano z: http://ocfcpacourts.us/wp-content/uploads/2020/06/Ordinary_Magic_Resilience_Process_000935.pdf (dostęp: 30.09.2021).

Masten, A.S., Reed, M.G. (2002). Resilience in development. W: C.R. Snyder, S.J. Lopez (red.), The handbook of positive psychology (s. 74–88). New York: Oxford University Press.

Masten, A.S., Coatsworth, J.D., Neemann, J., Gest, S.D., Tellegen, A., Garmezy, N. (1995). The structure and coherence of competence from childhood through adolescence. Child Development, 66, 1635–1659.

Matczak, A., Knopp, K.A. (2013). Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Filomatów Redakcja Liberi Libri.

Mau, W., Bikos, L. (2000). Educational and vocational aspirations of minority and female students: a longitudinal study. Journal of Counseling and Development, 78, 186–194.

Mayer, J.D., Salovey, P., Caruso, D.R., Sitarenios, G. (2001). Emotional intelligence as a standard intelligence. Emotion, 1(3), 232–242.

McLanahan, S.S., Sandefur, G. (1994). Growing up in a single parent family: What hurts, what helps. Cambridge: Harvard University Press.

McPherson, M., Smith-Lovin, L., Cook, J.M. (2001). Birds of a feather: Homophily in social networks. Annual Review of Sociology, 27(1), 415–444. https://doi.org/10.1146/ annurev.soc.27.1.415

Mead, M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Meltzer, L. (2004). Resilience and learning disabilities: Research on internal and external protective dynamics. Learning Disabilities: Research and Practice, 19, 1–2.

Mendecka, G. (2003). Środowisko rodzinne w percepcji osób aktywnych twórczo. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Minuchin, S. (1988). Relationship within the family: A systems perspective development. W: R.A. Hinde, J. Stevens-Hinde (red.), Relationships within the Families (s. 7–26). Oxford: Claredon Press.

Mitręga, A., Biedroń, M. (2014). Solo-rodzice jako alternatywa tradycyjnych ról rodzicielskich. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 51, 65–77.

Moore, K.A., Guzman, L., Hair, E.C., Lippman, L., Garrett, S.B. (2004). Parent-teen relationships and interactions: Far more positive than not. Pobrano z: https://www.childtrends.org/wp-content/uploads/2014/10/2004-25Parent_TeenRB.pdf (dostęp: 4.10.2021).

Moore, S.M., Rosenthal, D.A. (2015). Personal growth, grandmother engagement and satisfaction among non-custodial grandmothers. Aging & Mental Health, 19(2), 136.

Mutchler, J.E., Baker, L.A. (2009). The implications of grandparent coresidence for economic hardship among children in mother-only families. Journal of Family Issues, 30(11), 1576–1597.

Nadolska, K., Sęk, H. (2007). Społeczny kontekst odkrywania wiedzy o zasobach odpornościowych, czyli czym jest resilience i jak ono funkcjonuje. W: Ł. Kaczmarek, A. Słysz (red.), Bliżej serca – zdrowie i emocje (s. 13–37). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Namysłowska, I. (2000). Terapia rodzin. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychiatrii i Neurologii.

Napora, E. (1995). Cechy matek pożądane w wychowaniu dzieci. Problemy Rodziny, 1, 23–27.

Napora, E. (2007). Aspiracje młodzieży wiejskiej. Edukacja i Dialog, 3(186), 31–34.

Napora, E. (2016). Relacje z dziadkami a subiektywna ocena jakości życia ich wnuków w rodzinach o różnej strukturze. Polskie Forum Psychologiczne, 21(1), 5–22.

Napora, E. (2017). Wsparcie społeczne dziadków i komunikowanie się z rówieśnikami predyktorami prężności u adolescentów z rodzin samotnych matek. Roczniki Psychologiczne, 20(4), 775–793. https://doi.org/10.18290/rpsych.2017.20.4-3pl

Napora, E. (2018). Wsparcie dziadków i prężność a komunikacja z rówieśnikami u adolescentów pochodzących z rodzin samotnych matek. Psychologia Wychowawcza, 55(13), 83–103.

Napora, E. (2019). Relacje w rodzinie samotnej matki. Znaczenie wsparcia od dziadków dla komunikowania się z rówieśnikami u adolescentów. Częstochowa: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego.

Napora, E., Pękala, B. (2014a). Komunikacja z matką a siła związku córki z rówieśnikami tej samej płci. Polskie Forum Psychologiczne, 19(4), 479–494.

Napora, E., Pękala, B. (2014b). Wsparcie i komunikacja matek czynnikiem prężności w funkcjonowaniu córek wśród rówieśniczek. Polskie Forum Psychologiczne, 19(3), 371–386.

Napora, E., Kozerska, A., Miszczak, E. (2014). Wsparcie dziadków w rodzinie o różnej strukturze a jakość życia młodzieży. Acta Humanica, 2, 161–170.

Napora, E., Kozerska, A., Schneider, A. (2014). Parentyfikacja dziadków czynnikiem resilience w funkcjonowaniu rodziny samotnej matki – przegląd badań. Kultura i Edukacja, 1(101), 51–71.

Newman, T. (2002). Promoting resilience: A review of effective strategies for child care services. Exeter, United Kingdom: Center for Evidence Based Social Sciences.

Nęcka, E. (2002). Inteligencja. Geneza – Struktura – Funkcje. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Niemierko, B. (2002). Ocenianie szkolne bez tajemnic. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Niepel, C., Brunner, M., Preckel, F. (2014). The longitudinal interplay of students’ academic self-concepts and achievements within and across domains: Replicating and extending the reciprocal internal/external frame of reference model. Journal of Educational, 106, 1170–1191. https://doi.org/10.1037/a0036307

Obuchowska, I. (2001). Drogi dorastania. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Obuchowska, I. (2002). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, (s. 163–201). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Obuchowska, I. (2005). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (s. 163–199). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Obuchowski, K. (1985). Autonomia jednostki a osobowość. W: J. Reykowski, O.W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.), Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości. Wrocław: Ossolineum.

Ogińska-Bulik, N. (2010). Doświadczanie sytuacji traumatycznych a zjawisko potraumatycznego rozwoju u młodzieży. Psychologia Rozwojowa, 15(3), 33–42.

Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Ogińska-Bulik, N. (2014). Prężność psychiczna a zadowolenie z życia osób uzależnionych od alkoholu. Alcoholism and Drug Addiction/Alkoholizm i Narkomania, 27, 319–324.

Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008/2010). Osobowość, stres czy zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2011). Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP-18. Polskie Forum Psychologiczne, 16(1), 7–28.

Okagaki, L., Sternberg, R.J. (1993). Parental beliefs and children’s school performance. Child Development, 64(1), 36–56.

Okoń, W. (1996). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Żak.

Okun, M.A., Braver, M.W., Weir, R.M. (1990). Grade level differences in school satisfaction. Social Indicators Research, 22, 419–427.

Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Oleś, M. (2000). Rola rodziny w kształtowaniu umiejętności psychospołecznych u dzieci. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina – źródło życia i szkoła miłości (s. 267–284). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Oleś, P. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Oliva, A., Palacios, J. (1992). Teacher’s ideas on education and development. Sevilla: Universida de Sevilla.

Ostaszewski, K. (2005). Druga strona ryzyka. Remedium, 2, 1–3.

Paszkowska-Rogacz, A. (2018). Percepcja postaw rodzicielskich przez młodzież a jej trudności w procesie podejmowania decyzji zawodowych. Polskie Forum Psychologiczne, 23, 157–171.

Patton, W.A., Creed, P. (2007). The relationship between career variables and occupational aspirations/expectations for Australian high school adolescents. Journal of Career Development, 34, 127–148.

Pawelec, M., Łukasiewicz, J. (2012). Szantaż emocjonalny w relacjach rówieśniczych. Roczniki Nauk o Rodzinie i Pracy Socjalnej, 4(59), 299–312.

Peplińska, A., Połomski, P., Pogorzelska, I. (2014). Postawy rodzicielskie a preferencje zawodowe młodzieży. Psychologia Rozwojowa, 2, 83–102.

Perry, J.C., Przybysz, J., Al-Sheikh, M. (2009). Reconsidering the „aspiration-expectation gap” and assumed gender differences among urban youth. Journal of Vocational Behavior, 74, 349−354.

Petrides, K.V., Fredrickson, N., Furnham, A. (2004). The role of trait emotional intelligence in academic performance and deviant behavior at school. Personality and Individual Differences, 36, 277–229.

Pieńkos, M. (2015). Dziadkowie w wychowaniu wnuków na podstawie opinii osób młodych i starszych. Forum Pedagogiczne, 2, 279–289.

Pinquart, M., Silbereisen, R.K. (2010). Patterns of fulfillment in the domain of work. Intimate relationship and leisure. Applied Research Quality Life, 5, 147–164.

Piotrowska, A. (1997). Z badań nad inteligencją społeczną. Psychologia Wychowawcza, 4, 289–300.

Pisarska, A., Ostaszewski, K. (2011). Środowisko sąsiedzkie w percepcji warszawskich gimnazjalistów w kontekście koncepcji resilience. W: W. Junik (red.), Resilience (s. 87–103). Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia.

Pisarska, A., Ostaszewski, K. (2012). Resilience w rodzinie – wyniki badań warszawskich gimnazjalistów. Dziecko Krzywdzone, 3(40), 62–83.

Pisula, E. (1998). Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Plopa, M. (2005). Psychologia rodziny: Teoria i badania. Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.

Płaszczyński, E. (1993). Otwartość w diadach małżeńskich. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Popek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. DolińskaZygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia (s. 103–141). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Pougnet, E., Serbin, L.A., Stack, D.A. (2012). The intergenerational continuity of fathers’ absence in a socioeconomically disadvantaged sample. Journal of Marriage and Family, 74, 540–555. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2012.00962.x

Preckel, F., Goetz, T., Pekrun, R., Kleine, M. (2008). Gender differences in gifted and averageability students: Comparing girls’ and boys’ achievement, self-concept, interest, and motivation in mathematics. Gifted Child Quarterly, 52(2), 146–159.

Przetacznik, M., Włodarski, Z. (1980). Psychologia wychowawcza. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Putnam, R.D. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Qualter, P., Whiteley, H.E., Hutchinson, J.M., Pope, D.J. (2007). Supporting the development of emotional intelligence competencies to ease the transition from primary to high school. Educational Psychology in Practice, 23, 79–95.

Radochoński, M. (1987). Choroba a rodzina. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Reitzes, D.C., Mutran, E.J. (2004). Grandparenthood: Factors influencing frequency of grandparent-grandchildren contact and grandparent role satisfaction. The Journals of Gerontology: Series B, 59(1), 9–16.

Reivich, K., Shatte, A. (2003). The resilience factor. New York: Broadway Books.

Rimm, S. (1994). Bariery szkolnej kariery. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Roberto, K.A., Stroes, J. (1992). Grandchildren and grandparents: Roles, influences, and relationships. The International Journal of Aging and Human Development, 34(3), 227–239.

Rostowska, T. (2002). Psychologiczne aspekty edukacyjnej funkcji rodziny. W: T. Rostowska, J. Rostowski (red.), Rodzina – rozwój – praca. Wybrane zagadnienia (s. 83–90). Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi.

Rostowska, T. (2006). Rozwojowe aspekty życia rodzinnego. W: T. Rostowska (red.), Jakość życia rodzinnego. Wybrane zagadnienia (s. 11–28). Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi.

Rostowska, T. (2008). Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Ruiz, S.A., Silverstein, M. (2007). Relationships with grandparents and the emotional wellbeing of late adolescent and young adult grandchildren. Journal of Social Issues, 4(63), 793–808. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.2007.00537.x

Rutkowska, M. (2015). Rezyliencja jako interdyscyplinarna kategoria analityczna i jej zastosowanie w pedagogice. Studia i Badania Naukowe Pedagogika, 1, 29–47.

Rutter, M. (1979). Protective factors in children’s responses to stress and disadvantage. W: M. Kent, J. Rolf (red.), Primary prevention of psychopathology. Vol. III: Social competence in children (s. 49–74). Hanover: University Press of New England.

Rutter, M. (1987). Psychosocial resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57(3), 316–331.

Rutter, M. (1999). Resilience concepts and findings implications for family therapy. Journal of Family Therapy, 21, 119–144.

Ryś, M. (2012). Rodzina na rozdrożu w zmieniającym się świecie (streszczenie). Referat przedstawiony podczas III Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Lublin.

Sadowski, R. (2018). Raport Newspoint: Pokolenia w Polsce i potrzeba monitorowania ich rosnącej aktywności. Pobrano z: https://www.newspoint.pl/blog/raport-newspoint-pokolenia-w-polsce-i-potrzeba-monitorowania-ich-rosnacej-aktywnosci (dostęp: 7.09.2018).

Sagone, E., De Caroli, M.E. (2016). „Yes… I can”: Psychological resilience and self – efficacy in adolescents. International Journal of Developmental and Educational Psychology, 1, 141–148.

Salovey, P., Mayer, J.M. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9, 189–200.

Satir, V. (2000). Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Schaffer, H.R. (2022). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schneider, B.H., Younger, A.J. (1996). Adolescent-parent attachment and adolescents’ relations with their peers: A closer look. Youth and Society, 28, 95–108.

Schunk, D.H., Hanson, A.R. (1989). Influence of peer-model attributes on children’s beliefs and learning. Journal of Educational Psychology, 81(3), 431–434.

Schunk, D.H., Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. W: A. Wigfield, J. Eccles (red.), Development of achievement motivation (s. 15–31). San Diego: Academic Press.

Seligman, M.E.P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina.

Sendyk, A. (2008). Osoby starsze w roli dziadków. W: A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych (s. 151–159). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Seyfried, S.F., Chung, I. (2002). Parent involvement as parental monitoring of student motivation and parent expectations predicting later achievement among African American and European-American middle school age students. Social Work with Multicultural Youth, 11(1–4), 109–131.

Sęk, H. (2001). O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia (s. 13–33). Poznań: Wydawnictwo Humaniora.

Sęk, H., Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sękowski, A.E. (2001). Osiągnięcia uczniów zdolnych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Sękowski, A.E. (2004). Inteligencja, twórczość, mądrość a wybitne zdolności. W: A.E. Sękowski (red.), Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań (s. 173–192). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sibley, E., Dearing, E. (2014). Family educational involvement and child achievement in early elementary school for American-born and immigrant families. Psychology in the Schools, 51, 814–831. https://doi.org/10.1002/pits.21784

Siekańska, M. (2004). Wybrane aspekty osobowości a zadowolenie z pracy zawodowej osób wybitnie zdolnych. W: A.E. Sękowski (red.), Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań (s. 145–158). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sikorska, I., Adamczyk-Banach, M., Polak, M. (2019). Zasoby odporności psychicznej dziecka – co wiedzą o nich rodzice i nauczyciele. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 14, 2(52), s. 23–39. https://doi.org/10.35765/eetp.2019.1452.02

Sikorska, I., Wyra, M., Lipp, N., Krawczyk, T., Wróbel, P., Stadtmuller, K., Reder, M. (2018). Samopoczucie ucznia w szkole – dobrostan i poczucie bezpieczeństwa. W: E. Napora, M. Stawiarska-Lietzau, E. Kornacka-Skwara (red.), Psychospołeczne aspekty bezpieczeństwa w wymiarze indywidualnym i społecznym (s. 171–197). Częstochowa: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego.

Sikorski, W. (2000). Postawy rodzicielskie w percepcji dorastających a poziom ich aspiracji edukacyjnych. Psychologia Wychowawcza, 2, 190–200.

Silverman, I.W. (2003). Gender differences in delay of gratification: A meta-analysis. Sex Roles, 49(9–10), 451–463.

Siudem, A. (2005). Radzenie sobie ze stresem a osiągnięcia szkolne uczniów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin, XVIII, 16.

Skaalvik, S. (2004). Reading problems in school children and adults: Experiences, selfperceptions and strategies. Social Psychology of Education, 7, 105–125.

Skałacka, K. (2018). Wpływ zaangażowania w opiekę nad wnukami na poziom poczucia jakości życia dziadków. Czasopismo Psychologiczne, 24(3), 617–626.

Skórska, P., Świst, K., Grygiel, P., Humenny, G., Modzelewski, M., Dolata, R. (2017). Czy nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej potrafią bezstronnie ocenić osiągnięcia dziewcząt i chłopców z języka polskiego? Edukacja, 3(142), 52–69. https://doi.org/10.24131/3724.170304

Smulczyk, M. (2016). Resilience a edukacja. Rola fenomenu skutecznej adaptacji w osiągnięciach szkolnych. Forum Oświatowe, 28, 2(56), 203–222.

Southwick, S.M., Bonanno, G.A., Masten, A.S., Panter-Brick, C., Yehuda, R. (2014). Resilience definitions, theory, and challenges: Interdisciplinary perspectives. European Journal of Psychotraumatology, 5(1), 1–14.

Stach-Hejosz, M. (2011). Postawa religijna a relacje interpersonalne katechizowanej młodzieży gimnazjalnej. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 44(1), 166–176.

Stepulak, M.Z. (2014). Rola i miejsce dziadków w procesie wychowania religijno-duchowego wnuków w systemie rodzinnym. Studia i Prace Pedagogiczne, 1, 221–241.

Sternberg, R.J. (2001). What is the common thread of creativity? Its dialectical relation to intelligence and wisdom. Pobrano z: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.391.9177&rep=rep1&type=pdf (dostęp: 2.11.2021).

Steuden, M. (2020). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Stockard, J. (2006). Gender socialization. W: J. Saltzman Chafetz (red.), Handbook of the sociology of gender (s. 215–227). Houston: Springer US.

Strelau, J. (2008). Psychologia różnic indywidualnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Strycharczyk, D., Clough, P. (2012). Developing mental toughness, improving performance, wellbeing and positive behaviours in others. London: Press Kogan.

Suchocka, A. (2011). Przemoc symboliczna jako element ukrytego programu kształcenia polskiej szkoły. Zeszyty Naukowe AMW, 4(187), 293–302.

Susułowska, M. (1998). Psychologia starzenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Szatur-Jaworska, B., Błędowski, P., Dzięgieleska, M. (2006). Podstawy gerontologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo ASPRA–JR.

Szczupał, B. (2000). Rodzina kształtuje osobowość dziecka. Edukacja i Dialog, 2, 35–39.

Szczygieł, D., Kiełkiewicz-Okrzesik, J. (2005). Inteligencja emocjonalna i powodzenie szkolne. Psychologia Rozwojowa, 10(1), 59–68.

Szlendak, T. (2015). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Szukalski, P. (2004). Rodziny i gospodarstwa domowe w Polsce i w krajach UE. W: W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski. (red.), Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim (s. 22–47). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szukalski, P. (2006). Przemiany umieralności a częstość posiadania najbliższych krewnych przez polskich seniorów. Gerontologia Polska, 1, 9–17.

Szumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Ścibisz, A. (2007). Spostrzegane wsparcie i sympatia rówieśników a style radzenia sobie ze stresem przez młodzież licealną. Pobrano z: http://www.sztukaleczenia.pl/pub/2009/1_2/6_AScibosz_Spostrzegane_wsparcie_i_sympatia.pdf (dostęp: 26.03.2020).

Świda-Ziemba, H. (2005). Młodzi w nowym świecie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Świętochowski, W. (2014). Rodzina w ujęciu systemowym. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 21–46). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Teleon, A., Włoszczak-Szubzda, A. (2019). Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w Polsce a rodzina. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 25(1), 6–11.

Terry, T., Huebner, E.S. (1995). The relationship between self-concept and life satisfaction in children. Social Indicators Research, 35, 39–52.

Triadó, C., Villar, F., Celdrán, M., Solé, C. (2014). Grandparents who provide auxiliary care for their grandchildren: Satisfaction, difficulties, and impact on their health and wellbeing. Journal of Intergenerational Relationships, 12, 113–127.

Trusty, J., Plata, M., Salazar, C.F. (2003). Modeling Mexican Americans’ educational expectations: Longitudinal effects of variables across adolescence. Journal of Adolescent Research, 18, 131–153.

Tyszka, Z. (2003). Rodzina we współczesnym świecie. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Tyszkowa, M. (1990). Zdolności, osobowość i działalność uczniów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Tyszkowa, M. (1991). Rodzina a rozwój jednostki. W: Z. Tyszka (red.), Stan i przeobrażenia współczesnych rodzin polskich (s. 143–163). Poznań: Nakładem Centralnego Programu Badań Podstawowych CPBP.09.02.

Uchnast, Z. (1997). Prężność osobowa. Empiryczna typologia i metoda pomiaru. Roczniki Filozoficzne, 4, 27–50.

Uchnast, Z. (1998). Prężność osobowa a egzystencjalne wymiary wartościowania. Roczniki Pychologiczne, 1, 7–27.

Van Houtte, M., (2004). Why boys achieve less at school than girls: The difference between boys’ and girls’ academic culture. Educational Studies, 30(2), 168.

Voyer, D. Voyer, S.D. (2014). Gender differences in scholastic achievement: A meta-analysis.

Psychological Bulletin, 140(4), 1174–1204. https://doi.org/10.1037/a0036620

Walęcka-Matyja, K. (2009). Struktura rodziny a zróżnicowanie zachowań społecznych i osobowości młodzieży. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Walęcka-Matyja, K. (2014a). O samotnym macierzyństwie i odpowiedzialności z perspektywy psychologicznej. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy. Płciowość, Seksualność, Odpowiedzialność, 4(20), 256–271.

Walęcka-Matyja, K. (2014b). Rola i funkcje rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 95–114). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Walęcka-Matyja, K. (2018). Wsparcie rodzin przeżywających problemy i mających trudności w prawidłowym funkcjonowaniu – analiza, dobre praktyki. Wykład wygłoszony w ramach seminarium pt. Przejście od opieki instytucjonalnej do usług świadczonych w środowisku lokalnym – wsparcie rodziny i systemu pieczy zastępczej. Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2014–2020.

Walęcka-Matyja, K. (2020). Familism – the concept, measure and importance for mental health. Psychiatria Polska, 54(4),791–806.

Walęcka-Matyja, K. (2021). The role of family communication in shaping the quality of adult sibling interpersonal relationships and the opinions about the social world. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy, 46(2), 77–117.

Walęcka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Psychologiczna analiza wartości rodzinnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Wang, M.C., Haertel, G.D., Walberg, H.J. (1994). Educational resilience in inner cities. W: M.C. Wang, E.W. Gordon (red.), Educational resilience in inner-city America: Challenges and prospects (s. 45–72). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

Wawrzyniak, J.K. (2011). Opiekuńczo-wychowawcza rola dziadków w rodzinie. Pedagogika Rodziny, 1(2), 95–103.

Wciórka, B. (oprac.) (2001). Co zawdzięczamy swoim babciom i dziadkom? Komunikat z badań. Warszawa: CBOS. Pobrano z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2001/K_008_01.PDF (dostęp: 3.10.2020).

Wentzel, K.R. (1994). Relations of social goal pursuit to social acceptance, classroom behavior, and perceived social support. Journal of Educational Psychology, 86(2), 173–182. https://doi.org/10.1037/0022-0663.86.2.173

Wentzel, K.R., Wigfield, A. (2009). Handbook of motivation at school. New York–London: Routledge.

Werner, E.E. (2000). Protective factors and individual resilience. W: S.J. Meisels, J.P. Shonkoff (red.), Handbook of early childhood intervention (s. 115–132). Cambridge: University Press.

Werner, E.E., Smith, R.S. (2001). Journeys from childhood to midlife: Risk, resilience, and recovery. Ithaca, London: Cornell University Press.

Węgrzyn-Białogłowicz, K. (2017). Psychologiczne uwarunkowania relacji nauczyciel – uczeń. Problemy Współczesnej Pedagogiki, 3(1), 103–116.

Więsyk, S., Lachowska, B. (2020). Współpraca rodzicielska: komunikacja pomiędzy rodzicami. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy, 42(2), 114–123.

Willingham, W.W., Cole, N.S. (1997). Gender and fair assessment. Mahwah NJ: Lawrence Erlbaum.

Wilski, M. (2010). Adaptacja uczniów do warunków szkoły. W: S. Kowalik (red.), Psychologia ucznia i nauczyciela (s. 134–168). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Winfield, L.F. (1994). Developing resilience in urban youth. NCREL: University of Southern California.

Włodowska, Z. (1995). O późnej miłości. Wychowanie na co Dzień, 4, 19–21.

Wojciszke, B., Szlendak, M.A. (2010). Skale do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej. Psychologia Społeczna, 1, 57–70.

Worach-Kardas, H. (2003). Starość jako wyzwanie i kwestia społeczna – nowy wymiar na progu XXI wieku. W: E. Kantowicz, A. Olubiński (red.), Działanie społeczne w pracy socjalnej na progu XXI wieku (s. 401–409). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.

Woynarowska, B., Małkowska-Szkutnik, A., Woynarowska-Soldan, M., Mazur, J. (2015). Postrzeganie przez młodzież w wieku 11–15 lat wybranych aspektów środowiska psychospołecznego szkoły. Tendencje zmian w latach 1990–2010. Kwartalnik Pedagogiczny, 1(235), 185–205.

Youniss, J., Smollar, J. (1985). Adolescent relations with mothers, fathers, and friends. Chicago–London: The University of Chicago Press.

Zarzour, K. (2006). Gnębiciel ze szkolnego boiska. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.

Zawadzka, A. (1998). Rozmowy dziadków z wnukami jako forma wypoczynku. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 11–14. Wkładka: Przygotowanie do życia w rodzinie.

Zieliński, J. (2018). Sukces edukacyjny ucznia w kontekście jego ekspozycji społecznej. General and Professional Education, 2, 32–40.

Ziemska, M. (1979). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Ziemska, M. (1986). Rodzina i dziecko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Zięba-Kołodziej, B. (2012). Rola dziadków w życiu rodziny. W: D. Seredyńska (red.), Uczestnictwo społeczne w średniej i późnej dorosłości (s. 136–151). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Zill, N., West, J. (2001). Entering kindergarten: A portrait of American children when they begin school: Findings from the condition of education 2000. Washington DC: National Center for Education Statistics.

Zimbardo, P. (2011). Psychologia i życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Żmuda, A. (2019). Psychospołeczne uwarunkowania potrzeby poznania u osób o wysokich osiągnięciach edukacyjnych. Pobrano z: https://repozytorium.kul.pl/bitstream/20.500.12153/807/1/Zmuda_Agnieszka_psychospoleczne_uwarunkowania_potrzeby_poznania_u_osob_o_wysokich_osiagnieciach_edukacyjnych.pdf (dostęp: 29.03.2020).

Żmuda, A., Sękowski, A., Szymczak, I. (2021). Potrzeba poznania a inteligencja emocjonalna u osób z wysokimi osiągnięciami edukacyjnymi. Przegląd Psychologiczny, 64(3), 67–80. https://doi.org/10.31648/pp.7331

Żurko, M. (2011). Friendship turing adolescence: The necessity for qualitative research of close relationships. Polish Journal of Applies Psychology, 9(1), 21–38.