Èthos przywódcy politycznego w myśli starożytnej i renesansowej: Platon, Cyceron, Machiavelli, Guicciardini

Autorzy

Marta Czapińska-Bambara
Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Katedra Filologii Klasycznej, Zakład Latynistyki i Językoznawstwa
https://orcid.org/0000-0003-2159-8294

Słowa kluczowe:

Platon, Cyceron, Machiavelli, Guicciardini, polis, Res publica, etyka rządzących, przywódca polityczny

Streszczenie

Platon, Cyceron i Machiavelli są uważani za klasyków filozofii polityki. Ich dociekania nieustannie pobudzają wyobraźnię badaczy oraz prowokują do kolejnych wykładni i interpretacji. Mnie szczególnie ciekawe wydało się pokazanie na przykładzie rozważań zogniskowanych na èthosie przywódcy politycznego pewnej ciągłości myśli, jaką można dostrzec w poglądach owych myślicieli, oraz wskazanie różnic także w nich występujących, a wynikających z osobistego charakteru ich spostrzeżeń i indywidualnego rozumienia rzeczywistości państwowej. Mimo żywego zainteresowania dziełami Platona, Cycerona czy Machiavellego oraz nielicznych prac porównujących przemyślenia starożytnych z opiniami pisarzy renesansowych, ciągle brakuje tego rodzaju opracowania. Mój niedosyt wzbudził dodatkowo fakt, iż twórczość Francesca Guicciardiniego, która jest cennym źródłem informacji dotyczących sytuacji społeczno-politycznej renesansowej Florencji, a poprzez konfrontację z opiniami Machiavellego daje pełniejszy obraz tamtej epoki oraz pozwala lepiej zrozumieć ówczesne tendencje, na gruncie literatury polskiej nie znalazła wystarczającego uznania.

Bibliografia

Ast F. D., Lexicon Platonicum sive vocum Platonicarum index, vol. I, Lipsiae 1835.
Zobacz w Google Scholar

Bralczyk J., Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, Warszawa 2005.
Zobacz w Google Scholar

Cirlot J. E., Słownik symboli, przeł. I. Kania, Kraków 2000.
Zobacz w Google Scholar

Kowalski P., Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa–Wrocław 1998.
Zobacz w Google Scholar

Merguet H., Lexicon zu den philosophischen Schriften Cicero’s, Bd. I–III, Darmstadt 1961.
Zobacz w Google Scholar

Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, red. W. Wołodkiewicz, Warszawa 1986.
Zobacz w Google Scholar

Ruffo Fiore S., Niccolò Machiavelli. An Annotated Bibliography of Modern Criticism and Scholarschip, New York–Westport, Connecticut, London 1990.
Zobacz w Google Scholar

Słownik łacińsko­polski, red. M. Plezia, t. 2, Warszawa 1998.
Zobacz w Google Scholar

Bausi F., Machiavelli, Roma 2005.
Zobacz w Google Scholar

Fuhrmann M., Cicero and the Roman Republic, trans. by W. E. Yuill, Oxford–Cambridge, Massachusetts 1992.
Zobacz w Google Scholar

Guthrie W. K. C., Sokrates, przeł. K. Łapiński i S. Żuławski, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Humanistyczne żywoty filozofów starożytnych, red. W. Olszaniec, K. Rzepkowski, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Kumaniecki K., Cyceron i jego współcześni, Warszawa 1959.
Zobacz w Google Scholar

Laertios D., Żywoty i poglądy słynnych filozofów, przeł. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, Warszawa 1984.
Zobacz w Google Scholar

Pawłowski K., Życiorys Platona i korzenie jego filozofii w „De Platone et eius dogmate” Apulejusza z Madaury, „Meander” 1991, R. XLVI, z. 1–2, s. 43–54.
Zobacz w Google Scholar

Plutarch, Cztery żywoty, przeł. M. Brożek, Warszawa 2003. Ridolfi R., Vita di Francesco Guicciardini, Milano 1982.
Zobacz w Google Scholar

Castiglione B., Il libro del Cortegiano, a cura di V. Cian, Firenze 1947.
Zobacz w Google Scholar

Cicéron, Discours, Tome II: Pour M. Tullius – Discours contre Q. Caecilius, dit “La Divina­ tion” – Première action contre C. Verrès – Seconde action contre C. Verrès – Livre I: La Préture urbaine, éd. et trad. H. de La Ville de Mirmont, Paris 2002.
Zobacz w Google Scholar

Cicéron, Discours, Tome III: Seconde action contre C. Verrès – Livre II: La Préture de Sicile, éd. et trad. H. de La Ville de Mirmont, Paris 2002.
Zobacz w Google Scholar

Cicéron, Discours, Tome IV: Seconde action contre C. Verrès – Livre III: Le Froment, éd. et trad. H. de La Ville de Mirmont, Paris 2002.
Zobacz w Google Scholar

Cicéron, Discours, Tome V: Seconde action contre C. Verrès – Livre IV: Les OEuvres d’art, éd. H. Bornecque, P. Moreau, Paris 2008.
Zobacz w Google Scholar

Cicéron, Discours, Tome VI: Seconde action contre C. Verrès – Livre V: Les supplices, éd. H. Bornecque, Paris 2002.
Zobacz w Google Scholar

Cicéron, Discours, Tome XIII, 1re partie: Au sénat – Au peuple – Sur sa maison, éd. et trad. P. Wuilleumier, Paris 1952.
Zobacz w Google Scholar

Cicéron, Discours, Tome XIV: Pour Sestius – Contre Vatinius, éd. et trad. J. Cousin, Paris 2002.
Zobacz w Google Scholar

Ciceronis Epistulae, recognovit brevique adnotatione critica instruxit D. R. Shackleton Bailey, libri IX–XVI, Oxonii 1961.
Zobacz w Google Scholar

Ciceronis Epistulae, recognovit brevique adnotatione critica instruxit L. C. Purser, libri I–VIII, Oxonii 1958.
Zobacz w Google Scholar

Ciceronis Orationes, recognovit brevique adnotatione critica instruxit A. C. Clark, Oxonii 1961.
Zobacz w Google Scholar

Ciceronis Rhetorica, recognovit brevique adnotatione critica instruxit A. S. Wilkins, vol. 1–2, Oxonii 1960–1961.
Zobacz w Google Scholar

Ciceronis Scripta quae manserunt omnia (Cato mai., Div., Fin., Lael., Leg., Nat., Off., Rep., Tusc.), Lipsiae 1879–1980.
Zobacz w Google Scholar

Guicciardini F., Le lettere, a cura di P. Jodogne, vol. V, Roma 1993.
Zobacz w Google Scholar

Guicciardini F., Opere, vol. I, a cura di E. Lugnani Scarano, Torino 1983.
Zobacz w Google Scholar

Guicciardini F., Storia d’Italia, vol. I–III, presentazione critica e note di E. Mazzali, Milano 2006.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio, a cura di F. Bausi, t. 1–2, Roma 2001.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Il principe, a cura di M. Martelli, Roma 2006.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Istorie fiorentine e altre opere storiche e politiche, a cura di A. Montevecchi, Torino 2007.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., L’arte della guerra, a cura di F. Cinti, Siena 2007.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Legazione al duca Valentino, Torino 1958.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Opere minori, con note filologiche e critiche di F. L. Polidori, Firenze 1852.
Zobacz w Google Scholar

Platonis Opera, recognovit brevique adnotatione critica instruxit I. Burnet, Oxonii 1961–1962.
Zobacz w Google Scholar

Polybius, Historiae, recognovit brevique adnotatione critica instruxit T. Büttner-Wobst, Lipsiae 1889.
Zobacz w Google Scholar

Xenophon, Memorabilia, recognovit brevique adnotatione critica instruxit R. Kühner, Lipsiae 1889.
Zobacz w Google Scholar

Alighieri D., Monarchia, przeł. W. Seńko, Kęty 2002.
Zobacz w Google Scholar

Arystofanes, Komedie wybrane, przeł. A. Sandauer, S. Srebrny, Kraków 1977.
Zobacz w Google Scholar

Cicerone, Somnium Scipionis, intr. e com. di Alessandro Ronconi, Firenze 1967.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., Brutus, czyli o sławnych mówcach, przeł. M. Nowak, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., Listy Marka Tulliusza Cycerona, t. 1–2, przeł. E. Rykaczewski, Poznań 1873.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., Mowy, przeł. S. Kołodziejczyk, J. Mrukówna, D. Turkowska, Kęty 2015.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., O mówcy, przeł. B. Awianowicz, Kęty 2010.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., O państwie, O prawach, przeł. I. Żółtowska, Kęty 1999.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., Pisma filozoficzne Marka Tulliusza Cycerona, cz. II, przeł. E. Rykaczewski, Poznań 1879.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., Pisma filozoficzne. O naturze bogów, O wróżbiarstwie, O najwyższym dobru i złu, O przyjaźni, przeł. W. Kornatowski; Rozmowy tuskulańskie, przeł. J. Śmigaj; O starości, przeł. Z. Cierniakowa, t. 1, 3, 4, Warszawa 1960–1963.
Zobacz w Google Scholar

Cyceron M. T., Pisma krasomówcze i polityczne Marka Tulliusza Cycerona, przeł. E. Rykaczewski, Poznań 1873.
Zobacz w Google Scholar

Ksenofont, Historia grecka, przeł. W. Klinger, Wrocław 1958.
Zobacz w Google Scholar

Ksenofont, Pisma sokratyczne, przeł. L. Joachimowicz, Warszawa 1967.
Zobacz w Google Scholar

Ksenofont, Wybór pism, oprac. J. Schnayder, Wrocław 1966.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Historie florenckie, przeł. K. Estreicher, Warszawa 1990.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Książę, przeł. W. Rzymowski; Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza, przeł. K. Żaboklicki, Warszawa 2005.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli N., Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza, przeł. K. Żaboklicki, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Platon, Dialogi, t. 1–2, przeł. W. Witwicki, Kęty 2005.
Zobacz w Google Scholar

Platon, Kratylos, przeł. W. Stefański, Wrocław 1990.
Zobacz w Google Scholar

Platon, Listy, przeł. M. Maykowska, Warszawa 1987.
Zobacz w Google Scholar

Platon, Meneksenos, przeł. K. Tuszyńska-Maciejewska, Wrocław 1994.
Zobacz w Google Scholar

Platon, Państwo, Prawa, przeł. W. Witwicki, Warszawa 1958.
Zobacz w Google Scholar

Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, Kęty 2003.
Zobacz w Google Scholar

Platon, Prawa, przeł. M. Maykowska, Warszawa 1960.
Zobacz w Google Scholar

Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, przeł. W. Kornatowski, Warszawa 1998.
Zobacz w Google Scholar

Agamben G., Stato di eccezione, Torino 2003.
Zobacz w Google Scholar

Alföldy G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, przeł. A. Gierlińska, Poznań 1998.
Zobacz w Google Scholar

Baldini M., L’amicizia secondo i filosofi, Roma 1998.
Zobacz w Google Scholar

Battaglia F., La dottrina dello Stato misto nei politici fiorentini del Rinascimento, „Rivista internazionale di filosofia del diritto” 1927, a. VII, s. 286–304.
Zobacz w Google Scholar

Bausi F., Fonti classiche e mediazioni moderne nei „Discorsi” machiavelliani: gli episodi di Scipione, Torquato e Valerio, „Interpres. Rivista di studi quattrocenteschi” 1987, vol. 7, s. 159–204.
Zobacz w Google Scholar

Bieżuńska-Małowist I., Sytuacja wewnętrzna Aten w dobie wojny peloponeskiej, „Meander” 1955, R. X, z. 1–2, s. 7–24.
Zobacz w Google Scholar

Bonsangue V., Canina eloquentia. Cicerone, Quintiliano, e il causidico strillone, „Pan” 2005, no 23, s. 131–140.
Zobacz w Google Scholar

Burckhardt J., Kultura Odrodzenia we Włoszech, przeł. M. Kreczowska, Kraków 1930.
Zobacz w Google Scholar

Burkert W., Starożytne kulty misteryjne, przeł. K. Bielawski, Kraków 1999.
Zobacz w Google Scholar

Capizzi A., Platone nel suo tempo. L’infanzia della filosofia e i suoi pedagoghi, Roma 1984.
Zobacz w Google Scholar

Caprariis De V., Francesco Guicciardini. Dalla politica alla storia, Napoli 1993.
Zobacz w Google Scholar

Chabod F., Scritti su Machiavelli, Torino 1993.
Zobacz w Google Scholar

Colish M., Cicero’s De officiis and Machiavelli’s Prince, „Sixteenth Century Journal” 1978, vol. 9, no. 4, s. 81–93.
Zobacz w Google Scholar

Copleston F., Historia filozofii, t. 1: Grecja i Rzym, przeł. H. Bednarek, Warszawa 2004.
Zobacz w Google Scholar

Corso di Letteratura latina per l’anno accademico 1969–1970, a cura di N. Marinone, Torino 1970.
Zobacz w Google Scholar

Crawford M., Rzym w okresie republiki, przeł. J. Rohoziński, Warszawa 1992.
Zobacz w Google Scholar

Cultura e scrittura di Machiavelli. Atti del Convegno di Firenze–Pisa 27–30 ottobre 1997, a cura di J.-J. Marchand, Roma 1998.
Zobacz w Google Scholar

Curtius E. R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. A. Borowski, Kraków 2005.
Zobacz w Google Scholar

Cutinelli-Rèndina E., Chiesa e religione in Machiavelli, Pisa–Roma 1998.
Zobacz w Google Scholar

Cutinelli-Rèndina E., Introduzione a Machiavelli, Roma–Bari 2003.
Zobacz w Google Scholar

Cytowska M., Szelest H., Rychlewska L., Literatura rzymska. Okres archaiczny, Warszawa 1996.
Zobacz w Google Scholar

Cywilizacje starożytne. Przewodnik encyklopedyczny, red. A. Cotterel, red. nauk. wyd. pol. W. Ceran, przeł. R. Grygiel et al., Łódź 1996.
Zobacz w Google Scholar

Czarnecki Z. J., Religia i społeczeństwo w poglądach Platona, Warszawa 1968.
Zobacz w Google Scholar

Człowiek renesansu, red. E. Garin, przeł. A. Osmólska-Mętrak, Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar

Człowiek Rzymu, red. A. Giardina, przeł. P. Bravo, Warszawa 1997.
Zobacz w Google Scholar

Dodds E. R., Grecy i irracjonalność, przeł. J. Partyka, Kraków 2001.
Zobacz w Google Scholar

Dodds E. R., Il sogno in Grecia, a cura di G. Guidorizzi, Roma–Bari 1988.
Zobacz w Google Scholar

Dokumenty soborów powszechnych. Tekst łaciński, grecki, arabski, ormiański, polski, t. 3, (1414–1445) Konstancja, Bazylea–Ferrara–Florencja–Rzym, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007.
Zobacz w Google Scholar

Domaradzki M., Filozofia antyczna wobec problemu interpretacji. Rozwój alegorezy od przedsokratyków do Arystotelesa, Poznań 2013.
Zobacz w Google Scholar

Dover K. J., Greek Popular Morality. In the Time of Plato and Aristotle, Berkeley–Los Angeles 1974.
Zobacz w Google Scholar

Dubreton J.-M. L., Życie codzienne we Florencji. Czasy Medyceuszów, przeł. E. Bąkowska, Warszawa 1961.
Zobacz w Google Scholar

Dupont F., La vita quotidiana nella Roma repubblicana, trad. R. Cincotta, Roma–Bari 2006.
Zobacz w Google Scholar

Edmond M.-P., Le philosophe­roi. Platon et la politique, Paris 2006.
Zobacz w Google Scholar

Eliade M., Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1970.
Zobacz w Google Scholar

Eschenburg T., Dell’autorità, trad. L. Malaguzzi Valeri, Bologna 1970.
Zobacz w Google Scholar

Etyka i charakter, red. J. Jaśtal, Kraków 2004. Filipowicz S., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1988.
Zobacz w Google Scholar

Flacelière R., Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, przeł. Z. Bobowicz i J. Targalski, Warszawa 1985.
Zobacz w Google Scholar

Fontecedro E. A., Della materia dei sogni: l’illusione della vita. Virgilio come Shakespeare?, „Paideia” 2005, s. 29–35.
Zobacz w Google Scholar

Francesco Guicciardini, 1483–1983: Nel V˚ centenario della nascita, a cura di G. Sasso, Firenze 1984.
Zobacz w Google Scholar

Fumaroli M., L’Âge de l’éloquence. Rhétorique et « res literaria » de la Renaissance au seuil de l’époque classique, Paris 1994, s. 47–57.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer H.-G., Idea dobra w dyskusji między Platonem i Arystotelesem, przeł. Z. Nerczuk, Kęty 2002.
Zobacz w Google Scholar

Gajda J., Platońska droga do idei. Aksjologiczny rodowód Platońskiej ontologii, Wrocław 1993.
Zobacz w Google Scholar

Garin E., La cultura del Rinascimento. Dietro il mito dell’età nuova, Milano 2006.
Zobacz w Google Scholar

Gentile G., Opere complete di Giovanni Gentile, Firenze 1940.
Zobacz w Google Scholar

Gierowski J. A., Historia Włoch, Wrocław 1986.
Zobacz w Google Scholar

Gigon O., Główne problemy filozofii starożytnej, przeł. P. Domański, Warszawa 1996.
Zobacz w Google Scholar

Gilbert F., Machiavelli e Guicciardini. Pensiero politico e storiografico a Firenze nel Cinquecento, Torino 1970.
Zobacz w Google Scholar

Gilbert F., The Humanist Concept of the Prince and “The Prince” of Machiavelli, „The Journal of Modern History” 1939, vol. XI, no. 4, s. 449–483.
Zobacz w Google Scholar

Gwiazdecka J., Etyka Platona. O formie platońskiej refleksji moralnej, Kęty 2003.
Zobacz w Google Scholar

Hammond N. G. L., Dzieje Grecji, przeł. A. Świderkówna, Warszawa 1973.
Zobacz w Google Scholar

Hansen M. H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa. Struktura, zasady i ideologia, przeł. R. Kulesza, Warszawa 1999.
Zobacz w Google Scholar

Heinrich W., Zarys historii filozofii średniowiecznej, Warszawa 1963.
Zobacz w Google Scholar

Heinze R., Vom Geist des Römertums, Leipzig–Berlin 1939.
Zobacz w Google Scholar

Jaczynowska M., Dzieje Imperium Romanum, Warszawa 1995.
Zobacz w Google Scholar

Jaczynowska M., Historia starożytnego Rzymu, Warszawa 1982.
Zobacz w Google Scholar

Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1987.
Zobacz w Google Scholar

Jaeger W. W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar

Jameson M. H., Cults and Rites in Ancient Greece. Essays on Religion and Society, United Kingdom 2014.
Zobacz w Google Scholar

Jurewicz O., Winniczuk. L., Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, Warszawa 1968.
Zobacz w Google Scholar

Kahn Ch., Plato and Socratic Dialogue. The philosophical use of a literary form, Cambridge 1996.
Zobacz w Google Scholar

Kąkolewski I., Melancholia władzy. Problem tyranii w europejskiej kulturze politycznej XVI stulecia, Warszawa 2007.
Zobacz w Google Scholar

Kiełbasa J., Wartość skonkretyzowana, czyli o cnocie roztropności i kontrowersjach z nią związanych, „Znak” 1994, nr 8 (471), s. 19–35.
Zobacz w Google Scholar

Klosko G., The Development of Plato’s Political Theory, New York–London 1986.
Zobacz w Google Scholar

Kłoskowska A., Machiavelli jako humanista na tle włoskiego Odrodzenia, Łódź–Wrocław 1954.
Zobacz w Google Scholar

Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Warszawa 1986.
Zobacz w Google Scholar

Kornatowski W., Rozwój pojęć o państwie w starożytnej Grecji, Toruń 1949.
Zobacz w Google Scholar

Kornatowski W., Zarys dziejów myśli politycznej starożytności, Warszawa 1968.
Zobacz w Google Scholar

Korpanty J., Rzeczpospolita potomków Romulusa, Warszawa 1979.
Zobacz w Google Scholar

Korpanty J., Studia nad łacińską terminologią polityczno­socjalną okresu republiki rzymskiej, Wrocław–Kraków 1976.
Zobacz w Google Scholar

Krokiewicz A., Sokrates. Etyka Demokryta i hedonizm Arystypa, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Krońska I., Sokrates, Warszawa 1983.
Zobacz w Google Scholar

Kulesza R., Wojna peloponeska, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Kumaniecki K., Cycerona „Katon”, „Meander” 1969, R. XXIV, z. 7–8, s. 293–312.
Zobacz w Google Scholar

Kumaniecki K., Literatura rzymska. Okres cyceroński, Warszawa 1977.
Zobacz w Google Scholar

La storia d’Italia di Francesco Guicciardini sugli originali manoscritti, vol. I, a cura di A. Gherardi, Firenze 1919.
Zobacz w Google Scholar

Legowicz J., Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1986.
Zobacz w Google Scholar

Legutko R., Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego, Poznań 2013.
Zobacz w Google Scholar

Lengauer W., „Hieroi logoi” – tajne nauki starożytnych Greków?, „Ars Regia” 1993, t. 2, nr 1(2), s. 13–34.
Zobacz w Google Scholar

Lepore E., Il princeps ciceroniano e gli ideali politici della tarda repubblica, Napoli 1954.
Zobacz w Google Scholar

Letteratura e critica. Studi in onore di Natalino Sapegno, vol. IV, a cura di W. Binni, Roma 1977.
Zobacz w Google Scholar

Lincoln B., L’autorità. Costruzione e corrosione, Torino 2000.
Zobacz w Google Scholar

Litewski W., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 1995.
Zobacz w Google Scholar

Litman A., Cicero’s Doctrine of Nature and Man, New York 1930.
Zobacz w Google Scholar

Łoposzko T., Historia społeczna republikańskiego Rzymu, Warszawa 1987.
Zobacz w Google Scholar

Macfarland J. C., Machiavelli’s Imagination of Excellent Men: An Appraisal of the Lives of Cosimo de’ Medici and Castruccio Castracani, „American Political Science Review” 1999, vol. 93, no. 1, s. 133–146.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli nel V˚ centenario della nascita, a cura di R. Aron, Bologna 1973.
Zobacz w Google Scholar

Machiavelli senza i Medici (1498–1512). Scrittura del potere, potere della scrittura. Atti del Convegno di Losanna. 18–20 novembre 2004, a cura di J.-J. Marchand, Roma 2006.
Zobacz w Google Scholar

Mackay Ch. S., Starożytny Rzym. Historia wojskowa i polityczna, przeł. W. Gałąska, L. Otrębski i M. Stopa, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Malarczyk J., U źródeł włoskiego realizmu politycznego. Machiavelli i Guicciardini, Lublin 1963.
Zobacz w Google Scholar

Martelli M., Machiavelli e gli storici antichi. Osservazioni su alcuni luoghi dei „Discorsi sopra la Prima Deca di Tito Livio”, Roma 1998.
Zobacz w Google Scholar

Mattei R. de, Sapienza, sapere, saviezza e prudenza nel Machiavelli, „Lingua Nostra” 1976, vol. XXXVII, s. 14–17.
Zobacz w Google Scholar

Meyer E., Caesars Monarchie und das Principat des Pompeius, Stuttgart–Berlin 1922.
Zobacz w Google Scholar

Moss A., Les Recueils de lieux communs. Méthode pour apprendre à penser à la Renaissance, trad. de l’anglais par P. Eichel-Lojkine, M. Lojkine-Morelec, M.-Ch. Munoz-Teulié et G.-L. Tin, sous la direction de P. Eichel-Lojkine, Genève 2002.
Zobacz w Google Scholar

Nauka o państwie, red. P. Kaczorowski, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Nawrocka A., Problem szczęścia w filozofii Cycerona, Warszawa 1992.
Zobacz w Google Scholar

Niccolò Machiavelli. Politico, storico, letterato. Atti del Convegno di Losanna. 27–30 settembre 1995, a cura di J.-J. Marchand, Roma 1996.
Zobacz w Google Scholar

Pagan Priests. Religion and Power in the Ancient World, ed. M. Beard, J. North, London 1990.
Zobacz w Google Scholar

Paparelli G., Virtù e Fortuna nel Medioevo, nel Rinascimento e in Machiavelli, „Cultura e scuola” 1970, a. IX, n. 33–34, s. 76–89.
Zobacz w Google Scholar

Pascal C., Le credenze d’Oltretomba nelle opere letterarie dell’antichità classica, vol. II, Catania 1912.
Zobacz w Google Scholar

Piekarski R., Cyceron o cnotach politycznych, „Christianitas: religia, kultura, społeczeństwo” 2000, nr 3/4, s. 167–183.
Zobacz w Google Scholar

Piekarski R., Koncepcja cnót politycznych Machiavellego na tle elementów klasycznej etyki cnót, Gdańsk 2007.
Zobacz w Google Scholar

Planinc Z., Plato’s Political Philosophy. Prudence in the Republic and the Laws, Columbia and London 1991.
Zobacz w Google Scholar

Plezia M., Okruchy ze stołu Arystotelesa i Cycerona, Warszawa–Kraków 2000.
Zobacz w Google Scholar

Price A. W., Love and Friendship in Plato and Aristotle, Oxford 1989.
Zobacz w Google Scholar

Procacci G., Historia Włochów, przeł. B. Kowalczyk-Trupiano, Warszawa 1983.
Zobacz w Google Scholar

Przemoc i filozofia, red. J. Mizińska i M. Kociuba, Lublin 2004.
Zobacz w Google Scholar

Przywództwo polityczne. Teorie i rzeczywistość, red. L. Rubisz, K. Zuba, Toruń 2004.
Zobacz w Google Scholar

Reale G., Myśl starożytna, przeł. E. I. Zieliński, Lublin 2003.
Zobacz w Google Scholar

Reitzenstein R., Die Idee des Prinzipats bei Cicero und Augustus, „Nachrichten der Göttinger Gesellschaft der Wissenschaften” 1917, s. 399–436.
Zobacz w Google Scholar

Religia i polityka w świecie antycznym, red. R. Sajkowski, Ostróda 2005.
Zobacz w Google Scholar

Reynolds L. D., Wilson N. G., Skrybowie i uczeni. O tym, w jaki sposób antyczne teksty literackie przetrwały do naszych czasów, przeł. P. Majewski, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Rhodes P. J., Historia Grecji. Okres klasyczny 478–323 p.n.e., przeł. L. Trzcionkowski, Kraków 2009.
Zobacz w Google Scholar

Rogosz N., Polityczna rola senatu w Republice Rzymskiej w latach 59–55, Katowice 2004.
Zobacz w Google Scholar

Santoro M., Fortuna, ragione e prudenza nella civiltà letteraria del Cinquecento, Napoli 1967.
Zobacz w Google Scholar

Sasso G., Il pensiero politico di Niccolò Machiavelli, Torino 1964.
Zobacz w Google Scholar

Sieroń J., Status jednostki i państwa w greckiej polis w świetle filozofii Sokratesa, Platona i Arystotelesa, Katowice 2003.
Zobacz w Google Scholar

Sowa J., Między Erosem i Arete. Przyjaźń w etyce Platona i Arystotelesa, Łódź 2009.
Zobacz w Google Scholar

Stabryła S., Księga legend rzymskich, Warszawa–Kraków 1998.
Zobacz w Google Scholar

Starożytny Rzym we współczesnych badaniach: państwo, społeczeństwo, gospodarka, red. J. Wolski, T. Kotula, A. Kunisz, Kraków 1994.
Zobacz w Google Scholar

Stephens J. N., Ciceronian Rhetoric and the Immorality of Machiavelli’s Prince, „Renaissance Studies” 1998, vol. 2, no. 2, s. 258–267.
Zobacz w Google Scholar

Studi in onore di Gino Funaioli, a cura di G. Funaioli, Roma 1955.
Zobacz w Google Scholar

Studia nad przywództwem politycznym. Ustalenia metodologiczne i praktyka, red. A. Kasińska-Metryka, Toruń 2011.
Zobacz w Google Scholar

Śnieżewski S., Salustiusz i historia Rzymu. Studia porównawcze na tle historiografii greckiej i rzymskiej, Kraków 2003.
Zobacz w Google Scholar

Trafiłowski P., Wojny włoskie. 1494–1559, Zabrze 2007.
Zobacz w Google Scholar

Turasiewicz R., Studia nad pojęciem „kalos kagathos”, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie” 1980, z. 41.
Zobacz w Google Scholar

Tuszyńska-Maciejewska K., Platon a retoryka. Od krytyki do modelu, Poznań 1996.
Zobacz w Google Scholar

Utczenko S., Kryzys i upadek republiki w starożytnym Rzymie, przeł. M. Łesiów, Warszawa 1973.
Zobacz w Google Scholar

Vernant J.-P., Mit i religia w starożytnej Grecji, przeł. K. Środa, Warszawa 1998.
Zobacz w Google Scholar

Vlastos G., Platon. Indywiduum jako przedmiot miłości, przeł. P. Paliwoda, Warszawa 1994.
Zobacz w Google Scholar

Wolski J., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1997.
Zobacz w Google Scholar

Wróblewski W., Arystokratyzm Platona, Warszawa–Poznań 1972.
Zobacz w Google Scholar

Zygmuntowicz D., Praktyka polityczna. Od „Państwa” do „Praw” Platona, Toruń 2011.
Zobacz w Google Scholar

Żukiewicz P., Przywództwo labilne. Mechanizm powrotu do władzy w świetle teorii przywództwa politycznego, Wrocław–Poznań 2012.
Zobacz w Google Scholar

okladka

Pobrania

Opublikowane

3 września 2019

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN

ISBN

ISBN-13 (15)

978-83-8142-342-7

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN (e-book)

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15)

978-83-8142-343-4

Inne prace tego samego autora