Kompetencje emerytalne polskich pracowników migrujących do państw objętych koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej

Autorzy

Monika Gzik
Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Pracy i Polityki Społecznej
https://orcid.org/0000-0002-4707-2728

Słowa kluczowe:

koordynacja systemów emerytalnych w UE, kompetencje emerytalne, migracje, rynek pracy, Unia Europejska

Streszczenie

Monografia dotyczy jednego z najbardziej złożonych zagadnień we współczesnej debacie na temat mobilności międzynarodowej, a jednocześnie takiego, które wciąż nie doczekało się pogłębionej analizy zarówno na gruncie europejskim, jak i polskim. Celem pracy jest diagnoza kompetencji emerytalnych polskich pracowników migrujących do państw objętych koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej. Pytania stawiane w pracy – nie tylko o poziom wiedzy, ale przede wszystkim wykorzystanie jej na poziomie praktycznym oraz o postawy wobec własnej przyszłości – mają fundamentalne znaczenie dla samych migrantów. Kompetencje, o których pisze Autorka, mogą być rozumiane w dwóch kontekstach: jako niezbędne umiejętności, doświadczenie i wiedza, które dziś sygnalizowane, w przyszłości będą niezbędne, i jako te o charakterze uniwersalnym, właściwe dla wszystkich obywateli Unii Europejskiej. W książce znajdują się wyniki badań własnych – jakościowych i ilościowych, a wypracowane przez Autorkę rekomendacje stanowią wkład w dyskusję naukową na temat ekonomicznego i prawnego wymiaru migracji zagranicznych.

Publikacja jest adresowana do praktyków zajmujących się koordynacją systemów emerytalnych, studentów i pracowników naukowych badających problematykę rynku pracy i migracji, ale przede wszystkim zainteresuje osoby obecnie mieszkające w jednym z państw objętych koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej oraz te, które po okresie pracy za granicą wróciły do Polski.

Bibliografia

Active Ageing Index. Analytical Report. 2018, UNECE, European Commission, Geneva 2019, https://unece.org/DAM/pau/age/Active_Ageing_Index/ECE-WG-33.pdf (dostęp: 14.08.2023).
Zobacz w Google Scholar

Active Ageing. A Policy Framework, World Health Organization, Madrid 2002.
Zobacz w Google Scholar

Adamczyk M.D., Społeczne uwarunkowania pomyślnego starzenia się i aktywnego przygotowania do emerytury, Wydawnictwo KUL, Lublin 2019.
Zobacz w Google Scholar

Adamczyk M.D., Wizja starości w opiniach Polaków. Studium socjologiczne, „Rocznik Nauk Społecznych” 2016, t. 8 (44), nr 2, s. 243−267.
Zobacz w Google Scholar

Ageing and Employment Policies. Working Better with Age. Overview, OECD 2019.
Zobacz w Google Scholar

Alberti G., Holgate J., Tapia M., Organising Migrants as Workers or as Migrant Workers? Intersectionality, Trade Unions and Precarious Work, „The International Journal of Human Resource Management” 2013, vol. 24, no. 22, s. 4132–4148.
Zobacz w Google Scholar

Andrejuk K., Czy istnieje zjawisko lifestyle migration do Polski? O badaniu przyczyn mobilności migrantów wewnątrzunijnych mieszkających w RP, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2017, z. 1 (163), s. 259–284.
Zobacz w Google Scholar

Andruszkiewicz M., Problem jasności w języku prawnym – aspekty lingwistyczne i teoretycznoprawne, „Comparative Legilinguistics” 2017, vol. 31, s. 7–25.
Zobacz w Google Scholar

Antonów K., Zagadnienia ogólne prawa ubezpieczeń społecznych, [w:] K. Baran (red.), Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Arendt Ł., Grabowski W., Determinanty ruchu pracowników pomiędzy segmentami rynku pracy, „Polityka Społeczna” 2021, nr 11–12, s. 24−31.
Zobacz w Google Scholar

Armstrong M., Zarządzanie zasobami ludzkimi, przeł. A. Hędrzak et al., Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007.
Zobacz w Google Scholar

Armstrong M., Zarządzanie zasobami ludzkimi, przeł. A. Unterschuetz et al., Oficyna Ekonomiczna, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2001.
Zobacz w Google Scholar

Atkinson A., Messy F.-A., Measuring Financial Literacy: Results of the OECD / International Network on Financial Education (INFE). Pilot Study, „OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions” 2012, no. 15.
Zobacz w Google Scholar

Babbie E., Podstawy badań społecznych, przeł. W. Betkiewicz et al., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Zobacz w Google Scholar

Barcz J., Górka M., Wyrozumska A., Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Barometr polskiego rynku pracy 2021, Personnel Service, https://personnelservice.pl/wp-content/uploads/2021/03/Barometr-Polskiego-Rynku-Pracy-2021.pdf (dostęp: 4.01.2021).
Zobacz w Google Scholar

Barr N., Państwo dobrobytu jako skarbonka. Informacja, ryzyko, niepewność a rola państwa, przeł. B. Więckowska, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Basiglio S., Oggero N., The Effects of Pension Information on Individuals’ Economic Outcomes: A Survey, „Economies” 2020, vol. 8, no. 3 (67), s. 1−16.
Zobacz w Google Scholar

Beadle S., Humburg M., Smith, R., Vale P., Study on Foreign Language Proficiency and Employability Final Report, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2015.
Zobacz w Google Scholar

Bednarski M., Arendt Ł., Grabowski W., Kukulak-Dolata I., Segmentacja rynku pracy w Polsce, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Benton M., Patuzzi L., Jobs in 2028: How Will Changing Changing Labour Markets Affect Immigrant Integration in Europe?, Migration Policy Institute Europe, Brussels 2018.
Zobacz w Google Scholar

Benton M., Batalova J., Davidoff-Gore S., Schmidt T., COVID-19 and the State of Global Mobility in 2020, Migration Policy Institute and International Organization for Migration, Washington–Geneva 2021.
Zobacz w Google Scholar

Berger T., Frey C.B., Digitalization, Jobs, and Convergence in Europe: Strategies for Closing the Skills Gap, Oxford Martin School, University of Oxford, Oxford 2016.
Zobacz w Google Scholar

Bernheim B.D., Garrett D.M., The Effects of Financial Education in the Workplace: Evidence from a Survey of Households, „Journal of Public Economics” 2003, vol. 87, no. 7–8, s. 1487–1519.
Zobacz w Google Scholar

Biernat S. (red.), Podstawy i źródła prawa Unii Europejskiej. System prawa Unii Europejskiej, t. I, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Bińczycka-Majewska T., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Zakamycze, Kraków 1999.
Zobacz w Google Scholar

Błeszyńska K.M., Polscy Amerykanie – o strategiach wrastania w warunkach niejednorodności kulturowej, [w:] J. Nikitorowicz, D. Misiejuk (red.), Procesy migracji w społeczeństwie otwartym. Perspektywa edukacji międzykulturowej, Trans Humana, Białystok 2019.
Zobacz w Google Scholar

Boerio P., Garavaglia E., Gaia A., Active Ageing in Europe: Are Changes in Social Capital Associated with Engagement, Initiation and Maintenance of Activity in Later Life?, „Ageing and Society” 2021, vol. 43, no. 5, s. 1−19.
Zobacz w Google Scholar

Bonk E., Retowski S., Emerytura − ulga czy udręka? Postrzeganie emerytury na przykładzie słuchaczy Uniwersytetów Trzeciego Wieku, „Gerontologia Polska” 2013, t. 21, nr 1, s. 25−31.
Zobacz w Google Scholar

Borowczyk E., Upowszechnianie wiedzy o ustawodawstwie Unii Europejskiej w zakresie ubezpieczeń społecznych, [w:] T. Nawrocka-Szczerbik (red.), Upowszechnianie wiedzy i edukacja w zakresie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kraków 2013.
Zobacz w Google Scholar

Boyatzis R.E., Competencies in the 21st Century, „Journal of Management Development” 2008, vol. 27, no. 1, s. 5−12.
Zobacz w Google Scholar

Boyatzis R.E., The Competent Manager: A Model for Effective Performance, Wiley, New York 1982.
Zobacz w Google Scholar

Bratnicki M., Kompetencje przedsiębiorstwa. Od określenia kompetencji do zbudowania strategii, Placet, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Bryman A., Integrating Quantitative and Qualitative Research: How Is It Done?, „Qualitative Research” 2006, vol. 6, no. 1, s. 97−113.
Zobacz w Google Scholar

Bugaj J., Kompetencje wspólne i specjalistyczne w sektorze publicznym, [w:] I. Stańczyk (red.), Zarządzanie kompetencjami w sektorze publicznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
Zobacz w Google Scholar

Burmeister A., Deller J., Knowledge Retention from Older and Retiring Workers: What Do We Know, and Where Do We Go from Here?, „Work, Aging and Retirement” 2016, vol. 2, no. 2, s. 87–104.
Zobacz w Google Scholar

Cammalleri C.M., Precarious Work and Social Protection: between Flexicurity and Social Pollution, [w:] J. Kenner, I. Florczak, M. Otto (eds.), Precarious Work. The Challenge for Labour Law in Europe, Edward Elgar Publishing, Cheltenham UK, Northampton MA USA 2019.
Zobacz w Google Scholar

Chłoń-Domińczak A., Upowszechnianie wiedzy o ubezpieczeniach społecznych – doświadczenia międzynarodowe, [w:] T. Nawrocka-Szczerbik (red.), Upowszechnianie wiedzy i edukacja w zakresie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kraków 2013.
Zobacz w Google Scholar

Cieśliński A., Rynek wewnętrzny w ujęciu strukturalnym, [w:] M. Kornobis-Romanowska (red.), Prawo rynku wewnętrznego, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Cieśliński A., Wspólnotowe prawo gospodarcze. Swobody rynku wewnętrznego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Ciupijus Z., Mobile Central Eastern Europeans in Britain: Successful European Union Citizens and Disadvantaged Labour Migrants?, „Work, Employment & Society” 2011, vol. 25, no. 3, s. 540–550.
Zobacz w Google Scholar

Crampton A., Global Aging: Emerging Challenges, Boston University, Boston 2009.
Zobacz w Google Scholar

Czapiński J., Góra M., Świadomość „emerytalna” Polaków. Raport z badania ilościowego, Publikacje Europejskiego Kongresu Finansowego, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Czapla T.P., Zintegrowany model kompetencji, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2010, nr 234, s. 199−211.
Zobacz w Google Scholar

Czaplińska A., Zakres przedmiotowy swobodnego przepływu pracowników, [w:] A. Zawidzka-Łojek, R. Grzeszczak, A. Łazowski (red.), Prawo Unii Europejskiej. Instytucje i porządek prawny. Prawo materialne, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2015.
Zobacz w Google Scholar

Czernek K., O potrzebie badań jakościowych w ekonomii. Przykład sektora turystycznego, [w:] W. Dymarczyk, Ł. Pyfel (red.), Wykorzystanie metod jakościowych w badaniach zachowań i zjawisk ekonomicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
Zobacz w Google Scholar

Domański T., Migracje zarobkowe Polaków w Unii Europejskiej, [w:] T. Domański (red.), Migracje. Ujęcie interdyscyplinarne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
Zobacz w Google Scholar

Dopfer K., The Economic Agent as Rule Maker and Rule User: Homo Sapiens Oeconomicus, „Journal of Evolutionary Economics” 2004, vol. 14, no. 2, s. 177−195.
Zobacz w Google Scholar

Dubois D.D., Rothwell W.J., Zarządzanie zasobami ludzkimi oparte na kompetencjach, przeł. M. Witkowska, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2008.
Zobacz w Google Scholar

Dzienisiuk D., Zabezpieczenie społeczne w Unii Europejskiej – koordynacja świadczeń, Difin, Warszawa 2004.
Zobacz w Google Scholar

Dziubińska-Lechnio E., Skowrońska E., Emerytury i renty w praktyce, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Eisenstadt S.N., Analysis of Patterns of Immigration and Absorption of Immigrants, „Population Studies” 1953, vol. 7, no. 2, s. 167−180.
Zobacz w Google Scholar

Emmenegger P., Häusermann S., Palier B., Seeleib-Kaiser M. (eds.), The Age of Dualization: The Changing Face of Inequality in Deindustrializing Societies, Oxford University Press, Oxford 2012.
Zobacz w Google Scholar

Essers G., Pennings F., Gaps in Social Security Protection of Mobile Persons: Options for Filling These Gaps, „European Journal of Social Security” 2020, vol. 22, no. 2, s. 163−179.
Zobacz w Google Scholar

The EU Provisions on Social Security – Your Rights when Moving within the European Union, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2010.
Zobacz w Google Scholar

The Experience of the Transition to Retirement: Rapid Evidence Review, Centre for Ageing Better, London 2018, https://ageing-better.org.uk/sites/default/files/2018-12/Transitionto-retirement.pdf (dostęp: 13.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

Faist T., The Volume and Dynamics of International Migration and Transnational Social Spaces, Oxford University Press, Oxford 2000.
Zobacz w Google Scholar

Fehler W., Cebul K., Podgórzańska R., Migracje jako wyzwanie dla Unii Europejskiej i wybranych państw członkowskich, Difin, Warszawa 2017.
Zobacz w Google Scholar

Filipowicz G., Zarządzanie kompetencjami. Perspektywa firmowa i osobista, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Flick U., Jakość w badaniach jakościowych, przeł. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Zobacz w Google Scholar

Flick U., Projektowanie badania jakościowego, przeł. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Zobacz w Google Scholar

Florczak I., Otto M., Precarious Work and Labour Regulation in the EU: Current Reality and Perspectives, [w:] J. Kenner, I. Florczak, M. Otto (eds.), Precarious Work. The Challenge for Labour Law in Europe, Edward Elgar Publishing, Cheltenham UK, Northampton MA USA 2019.
Zobacz w Google Scholar

Fornero E., Oggero N., Puglisi R., Information and Financial Literacy for Socially Sustainable NDC Pension Schemes, [w:] R. Holzmann, E. Palmer, R. Palacios, S. Sacchi (eds.), Progress and Challenges of Nonfinancial Defined Contribution Pension Schemes, vol. 2: Addressing Gender, Administration, and Communication, World Bank Publications, Washington 2019, s. 187–216.
Zobacz w Google Scholar

Foster L., Walker A., Active and Successful Aging: A European Policy Perspective, „The Gerontologist” 2015, vol. 55, no. 1, s. 83−90.
Zobacz w Google Scholar

Frańczak J., Wpływ orzecznictwa Sądu Najwyższego na stosowanie i upowszechnianie prawa ubezpieczeń społecznych, [w:] T. Nawrocka-Szczerbik (red.), Upowszechnianie wiedzy i edukacja w zakresie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kraków 2013.
Zobacz w Google Scholar

Gall L.T., Evans D.R., Pre-retirement Expectations and the Quality of Life of Male Retirees in Later Retirement, „Canadian Journal of Behavioural Science” 2000, vol. 32, no. 3, s. 286−307.
Zobacz w Google Scholar

Garapich M.P., Migracje z Polski do Wielkiej Brytanii: geneza, stan dzisiejszy, wyzwania na przyszłość, „Studia Biura Analiz Sejmowych” 2019, nr 4 (60), s. 13−30.
Zobacz w Google Scholar

Gibbs G., Analizowanie danych jakościowych, przeł. M. Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015.
Zobacz w Google Scholar

Giddens A., Nowoczesność i tożsamość, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Zobacz w Google Scholar

Giddens A., Sutton P., Socjologia, przeł. O. Siara, A. Szulżycka, P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Zobacz w Google Scholar

Ginès i Fabrellas A., The Rise of Precarious Work in Spain: The Effect of the Increase in Labour Market Flexibility, [w:] J. Kenner, I. Florczak, M. Otto (eds.), Precarious Work. The Challenge for Labour Law in Europe, Edward Elgar Publishing, Cheltenham UK, Northampton MA USA 2019.
Zobacz w Google Scholar

Giubboni S., Iudicone F., Mancini M., Faioli M., Coordination of Social Security Systems in Europe, European Parliament, Brussels 2017.
Zobacz w Google Scholar

Glinka B., Czakon W., Podstawy badań jakościowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Głodowska A., Platońska wizja starości. Przedstawienie osób w podeszłym wieku w Politei i Prawach Platona, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” 2014, t. 24, nr 2, s. 25−44.
Zobacz w Google Scholar

Godlewska-Bujok B., Prekariat jako model zatrudnienia? [w:] I. Florczak, M. Otto (red.), Prekaryzacja zatrudnienia. Wyzwania dla prawa pracy w Europie, Difin, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Golinowska S., Teorie migracji a debata o swobodzie przepływu pracowników w rozszerzonej Unii Europejskiej, „Problemy Polityki Społecznej” 2001, nr 3, s. 17−31.
Zobacz w Google Scholar

Golynker O., EU Coordination of Social Security from the Point of View of EU Integration Theory, „European Journal of Social Security” 2020, vol. 22, no. 2, s. 110–137.
Zobacz w Google Scholar

Goodfellow J.H., Consumer Perceptions and Attitudes towards Savings and Investments, „International Journal of Bank Marketing” 2007, vol. 5, no. 3, s. 32−48.
Zobacz w Google Scholar

Grace D., Weaven S., Ross M., Consumer Retirement Planning: An Exploratory Study of Gender Differences, „Qualitative Market Research: An International Journal” 2010, vol. 13, no. 2, s. 174−188.
Zobacz w Google Scholar

Gzik M., Dobre praktyki popularyzacji wiedzy o koordynacji systemów emerytalnych w wybranych państwach Unii Europejskiej. Rekomendacje dla Polski, „Politeja” 2020, nr 3 (66), s. 119–131.
Zobacz w Google Scholar

Hadar L., Sood S., Fox C.R., Subjective Knowledge in Consumer Financial Decision, „Journal of Marketing Research” 2013, vol. 50, no. 3, s. 303–316.
Zobacz w Google Scholar

Hajn Z., Pojęcie, cele, terytorialny zasięg i podstawy prawne swobody przepływu pracowników w Unii Europejskiej, [w:] A. Zawidzka-Łojek, R. Grzeszczak, A. Łazowski (red.), Prawo Unii Europejskiej. Instytucje i porządek prawny. Prawo materialne, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2015.
Zobacz w Google Scholar

Hanson K., Wapner S., Transition to Retirement: Gender Differences, „International Journal of Aging and Human Development” 1994, vol. 39, no. 3, s. 189−208.
Zobacz w Google Scholar

Harris J., The Digitization of Advice and Welfare Benefits Services: Re-imagining the Homeless User, „Housing Studies” 2020, vol. 35, no. 1, s. 143–162.
Zobacz w Google Scholar

Horolets A., Lesińska M., Okólski M., Stan badań nad migracjami w Polsce na przełomie wieków. Próba diagnozy, „Studia Migracyjne − Przegląd Polonijny” 2019, nr 2 (172), s. 7−42.
Zobacz w Google Scholar

InfoKredyt. Raport Związku Banków Polskich, Związek Banków Polskich, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004−2020, Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Demograficznych, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Informacja o świadczeniach pieniężnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych świadczeniach z zabezpieczenia społecznego, III kwartał/okres I−IX 2021 r., https://www.zus.pl/documents/10182/167627/Biuletyn_K3_2021.pdf/1fe83543-8103-19f9-3937a1028c341421?t=1640252879672 (dostęp: 20.07.2023).
Zobacz w Google Scholar

Informator UE & JA, Komisja Europejska, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg 2017.
Zobacz w Google Scholar

Jak długo pobieramy emerytury? Informacje statystyczne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, https://www.zus.pl/-/jak-dlugo-pobieramy-emerytury-nowy-raport-zus (dostęp: 8.05.2020).
Zobacz w Google Scholar

Janicki W., Migracje kompensacyjne jako czynnik wzrostu obszarów peryferyjnych. Rola ukrytego kapitału ludzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.
Zobacz w Google Scholar

Jaroszewska E., Rajkiewicz A., Migracje, migranci i polityka migracyjna, [w:] G. Firlit-Fesnak, J. Męcina (red.), Polityka społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
Zobacz w Google Scholar

Jaśkowski K., Meritum. Prawo pracy 2021, Wolters Kluwer, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Joo S.-H., Pauwels V.W., Factors Affecting Workers’ Retirement Confidence: A Gender Perspective, „Financial Counseling and Planning” 2002, vol. 13, no. 2, s. 1−10.
Zobacz w Google Scholar

Jóźwiak I., Czasowość i sprawczość w świetle koncepcji prekarności. Wnioski z badań nad migracjami pracowniczymi z Ukrainy do Polski, „Studia Migracyjne − Przegląd Polonijny” 2020, nr 4 (178), s. 162–186.
Zobacz w Google Scholar

Juchnowicz M., Zaangażowanie pracowników. Sposoby oceny i motywowania, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2012.
Zobacz w Google Scholar

Juchnowicz M., Zarządzanie przez zaangażowanie. Koncepcja. Kontrowersje. Aplikacja, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Jurek Ł., „Aktywne starzenie się” jako paradygmat w polityce społecznej, „Polityka Społeczna” 2012, nr 3, s. 8–12.
Zobacz w Google Scholar

Kacperska E., Kacprzak M., Kmieć D., Król A., Łukasiewicz K., Migracje międzynarodowe w Europie. Trendy, problemy, wyzwania, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Kalache A., Aboderin I., Hoskins I., Compression of Morbidity and Active Ageing: Key Priorities for Public Health Policy in the 21st Century, „Bulletin of the World Health Organization” 2002, vol. 80, no. 3, s. 243−244.
Zobacz w Google Scholar

Kiełbasa M., Prawa socjalne w Unii Europejskiej a granice swobód rynku wewnętrznego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2017.
Zobacz w Google Scholar

King B.M., Minium E.W., Statystyka dla psychologów i pedagogów, przeł. M. Zakrzewska, red. J. Brzeziński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Klemp G.M., The Assessment of Occupational Competence. Report to the National Institute of Education, Washington 1980.
Zobacz w Google Scholar

Klimavičiūtė L., Parutis V., Jonavičienė D., Karolak M., Wermińska-Wiśnicka I., The Impact of Brexit on Young Poles and Lithuanians in the UK: Reinforced Temporariness of Migration Decisions, „Central and Eastern European Migration Review” 2020, vol. 9, no. 1, s. 127–142.
Zobacz w Google Scholar

Kolek A., Sobolewski O., Społeczny Przegląd Emerytalny 2019. Wyzwania systemu emerytalnego w Polsce w latach 2019−2021, Instytut Emerytalny, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Kołodziejczyk-Olczak I., Zarządzanie pracownikami w dojrzałym wieku. Wyzwania i problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
Zobacz w Google Scholar

Kołosowska B., Ranking światowych systemów emerytalnych według Melbourne Mercer Global Pension Index, [w:] A. Szymańska (red.), Ubezpieczenia i finanse. Rozwój i perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
Zobacz w Google Scholar

Konecki K.T., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Konecki K.T., Triangulation and Dealing with the Realness of Qualitative Research, „Qualitative Sociology Review” 2008, vol. 4, no. 3, s. 7−28.
Zobacz w Google Scholar

Kossowska M., Sołtysińska I., Szkolenia pracowników a rozwój organizacji, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002.
Zobacz w Google Scholar

Kukulak-Dolata I., Niestandardowe formy zatrudnienia jako jeden z wymiarów segmentacji rynku pracy, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2018, nr 536, s. 113–121.
Zobacz w Google Scholar

Lasocki T., Bożek D., Ubezpieczenia społeczne w ofercie dydaktycznej wydziałów prawa uczelni wyższych, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i Praktyka” 2017, nr 1 (132), s. 39−47.
Zobacz w Google Scholar

Lee E.S., A Theory of Migration, „Demography” 1996, vol. 3, no. 1, s. 47−57.
Zobacz w Google Scholar

Lesińska M., Polska diaspora, polonia, emigracja. Spory pojęciowe wokół skupisk polskich za granicą, „The Polish Migration Review” 2018, nr 1 (3), s. 9–23.
Zobacz w Google Scholar

Lévy-Leboyer C., Kierowanie kompetencjami. Bilanse doświadczeń zawodowych, przeł. M. Egeman, Poltext, Warszawa 1997.
Zobacz w Google Scholar

Lim V.K.G., An Empirical Study of Older Workers’ Attitudes towards the Retirement Experience, „Employee Relations” 2003, vol. 25, no. 4, s. 330−347.
Zobacz w Google Scholar

Liszcz T., Prawo pracy, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

López Gómez E., En torno al concepto de competencia: un análisis de Fuentes, „Profesorado” 2016, vol. 20, no. 1, s. 311–322.
Zobacz w Google Scholar

Loretto W., White Ph., Duncan C., „Thatcher’s children”. Pensions and Retirement. Some Survey Evidence, „Personnel Review” 2001, vol. 30, no. 4, s. 386−403.
Zobacz w Google Scholar

Luc J.G.Y, Antonoff M.B., Vaporciyan A.A., Yanagawa B., Surgeon TEACHERS and MILLENNIAL LEARNERS: Bridging the GENERATION GAP, „The Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery” 2020, vol. 162, no. 1, s. 334–341.
Zobacz w Google Scholar

Łebkowska M., Edukacja ubezpieczeniowa młodzieży ponadgimnazjalnej w systemie szkolnym i poza nim, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i Praktyka” 2017, nr 1 (132), s. 17−38.
Zobacz w Google Scholar

Łukasiński W., Bińczycki B., Dorocki S., Kluczowe kompetencje organizacji XXI wieku, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław 2021, s. 56–57.
Zobacz w Google Scholar

Mangan D., Deepening Precarity in the United Kingdom, [w:] J. Kenner, I. Florczak, M. Otto (eds.), Precarious Work. The Challenge for Labour Law in Europe, Edward Elgar Publishing, Cheltenham UK, Northampton MA USA 2019.
Zobacz w Google Scholar

Marczak R. (red.), Wiedza i postawy wobec ubezpieczeń społecznych. Raport z badań, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Marek E.M., Polowczyk J., Wpływ Richarda H. Thalera na rozwój ekonomii behawioralnej, „Intercathedra” 2018, nr 37 (4), s. 369−378.
Zobacz w Google Scholar

McAuliffe M., Freier L.F., Skeldon R., Blower J., The Great Disrupter: COVID-19’s Impact on Migration, Mobility and Migrants Globally, World Migration Report 2022, International Organization for Migration, Geneva 2022.
Zobacz w Google Scholar

McClelland D.C., Testing for Competence Rather than for „Intelligence”, „American Psychologist” 1973, vol. 28, no. 1, s. 1−14.
Zobacz w Google Scholar

Melbourne Mercer Global Pension Index, Monash Centre for Financial Studies, Melbourne 2019.
Zobacz w Google Scholar

Migracje zarobkowe Polaków 2019, Raport Work Service, https://www.workservice.com/pl/Centrum-prasowe/Raporty/Raport-Migracyjny/Migracje-Zarobkowe-Polakow-IXlistopad-2018 (dostęp: 6.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

Migracje zarobkowe Polaków 2021, Raport Gi Group, https://www.pl.gigroup.com/static/GI-raport-migracyjny.pdf (dostęp: 5.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

Minois G., Historia starości: od antyku do renesansu, przeł. K. Marczewska, Oficyna Wydawnicza Volumen, Marabut, Warszawa 1995.
Zobacz w Google Scholar

Mitchell O.S., Worker Knowledge of Pension Provisions, „Journal of Labor Economics” 1998, vol. 6, no. 1, s. 21–39.
Zobacz w Google Scholar

Moczydłowska J.M., Zarządzanie kompetencjami zawodowymi a motywowanie pracowników, Difin, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Mutran E.J., Reitzes D.C., Fernandez M.E., Factors that Influence Attitudes toward Retirement, „Research of Aging” 1997, vol. 19, no. 3, s. 251−273.
Zobacz w Google Scholar

Non-standard Employment around the World: Understanding Challenges, shaping Prospects, International Labour Office, ILO, Geneva 2016, s. 144–151, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@dcomm/@publ/documents/publication/wcms_534326.pdf (dostęp: 18.02.2022).
Zobacz w Google Scholar

Okólski M., Nowa, krucha mapa europejskich migracji, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2017, z. 1 (163), s. 5−28.
Zobacz w Google Scholar

Olejnik I., Zabezpieczenie emerytalne. Modele i determinanty zachowań polskich gospodarstw domowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2016.
Zobacz w Google Scholar

Olejnik I., Kaczmarek M., Springer A., Badania jakościowe. Metody i zastosowanie, CeDeWu, Warszawa 2013.
Zobacz w Google Scholar

Oleksyn T., Zarządzanie kompetencjami. Teoria i praktyka, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006.
Zobacz w Google Scholar

Oleksyn T., Zarządzanie kompetencjami. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018.
Zobacz w Google Scholar

Olsen A., Whitman K., Effective Retirement Savings Programs: Design Features and Financial Education, „Social Security Bulletin” 2007, vol. 67, no. 3, s. 53−72.
Zobacz w Google Scholar

Ostapiuk A., Ekonomia neoklasyczna versus ekonomia behawioralna. Libertariański paternalizm a reforma emerytalna, „Annales. Ethics in Economic Life” 2019, vol. 22, no. 1, s. 7–31.
Zobacz w Google Scholar

Ostrowska K., Udział mediów w procesie edukacji społecznej w zakresie ubezpieczeń społecznych, [w:] T. Nawrocka-Szczerbik (red.), Upowszechnianie wiedzy i edukacja w zakresie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kraków 2013, s. 93–97.
Zobacz w Google Scholar

Owczarek D., Niski poziom wiedzy, a wyrazista postawa Polaków wobec ubezpieczeń społecznych i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i Praktyka” 2017, nr 1 (132), s. 153−170.
Zobacz w Google Scholar

Pacud R., Różnicowanie wysokości składki ze względu na charakter i częstotliwość występowania ryzyka socjalnego, [w:] M. Marczyk (red.), Składki na ubezpieczenie społeczne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego, Warszawa−Poznań 2015.
Zobacz w Google Scholar

Padzik K., Ocena pracowników. Nowa generacja narzędzi do oceny pracowników w nowym ujęciu klasycznego modelu kompetencji, Wydawnictwo ABC a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013.
Zobacz w Google Scholar

Pennings F., European Social Security Law, Intersentia, Antwerp–Oxford–Portland 2010.
Zobacz w Google Scholar

Peterson T.O., Van Fleet D.D., The Ongoing Legacy of R.L. Katz. An Updated Typology of Management Skills, „Management Decision” 2004, vol. 42, no. 10, s. 1297−1308.
Zobacz w Google Scholar

Pędziwiatr K., Brzozowski J., Polacy w Wielkiej Brytanii i ich adaptacja, Biuro Analiz Sejmowych, „Infos” 2018, nr 5 (243).
Zobacz w Google Scholar

Piecuch T., Szczygieł E. (red.), Work-life-balance w teorii i praktyce funkcjonowania współczesnych organizacji, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2019.
Zobacz w Google Scholar

Piszczek A., Prawnoporównawcza analiza pracy prekaryjnej w Europie, [w:] I. Florczak, M. Otto (red.), Prekaryzacja zatrudnienia. Wyzwania dla prawa pracy w Europie, Difin, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Pljevaljcic-Simkunas D., Thomsen T.L., Precarious Work? Migrants’ Narratives of Coping with Working Conditions in the Danish Labour Market, „Central and Eastern European Migration Review” 2018, vol. 7, no. 2, s. 35–51.
Zobacz w Google Scholar

Pocztowski A., Wokół pojęcia kompetencji i ich znaczenia w zarządzaniu zasobami ludzkimi, [w:] B. Urbaniak (red.), Gospodarowanie pracą, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001.
Zobacz w Google Scholar

Podgórniak-Krzykacz A., Warwas I., Otoczenie instytucjonalne i uczestnicy procesu komunikacji naukowej w Polsce, [w:] I. Warwas, M. Dzimińska, A. Krzewińska (red.), Komunikacja naukowa w Polsce. Partycypacja. Dialog. Zaufanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021.
Zobacz w Google Scholar

Polacy o swoich długach i oszczędnościach, „Komunikat z Badań CBOS” 2019, nr 65.
Zobacz w Google Scholar

Population Structure and Ageing. Statistics Explained, https://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php?title=Ageing_Europe_-_statistics_on_population_developments/ (dostęp: 4.04.2020).
Zobacz w Google Scholar

Poradnik dla Polaków mieszkających w USA. Emerytury i renty z ZUS. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, https://www.zus.pl/documents/10182/167567/Poradnik+dla+Polaków+w+USA.pdf/e3c1beca-af0a-ff03-a6a4-6d778dbce478 (dostęp: 16.02.2022).
Zobacz w Google Scholar

Poradnik Polska–Irlandia. Emerytury, renty i zasiłki dla pracujących lub mieszkających w Irlandii. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, https://www.zus.pl/documents/10182/167567/Poradnik+Polska_Irlandia.pdf/30d1d610-acd5-ade5-a801-e95ae9e6e611 (dostęp: 23.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

Przytuła S., Migracje międzynarodowe i ekspatriacja. Perspektywa indywidualna, organizacyjna, społeczno-kulturowa, Difin, Warszawa 2017.
Zobacz w Google Scholar

Rickwood C., White L., Pre-purchase Decision-making for a Complex Service: Retirement Planning, „Journal of Services Marketing” 2009, vol. 23, no. 3, s. 145−153.
Zobacz w Google Scholar

Rieckmann M., Key themes in Education for Sustainable Development, [w:] A. Leitch, J. Heiss, W.J. Byun (eds.), Issues and Trends in Education for Sustainable Development, UNESCO Editions, Paris 2018.
Zobacz w Google Scholar

Rodgers G., Precarious work in Western Europe: The State of the Debate, [w:] J. Rodgers, G. Rodgers (eds.), Precarious Jobs in Labour Market Regulation: The Growth of Atypical Employment in Western Europe, Geneva 1989.
Zobacz w Google Scholar

Rostowski T., Kompetencje a jakość zarządzania zasobami ludzkimi, [w:] A. Sajkiewicz (red.), Jakość zasobów pracy. Kultura, kompetencje, konkurencyjność, Poltext, Warszawa 2002.
Zobacz w Google Scholar

Rowlingson K., Private Pension Planning: The Rhetoric of Responsibility, the Reality of Insecurity, „Journal of Social Policy” 2010, vol. 31, no. 4, s. 623−642.
Zobacz w Google Scholar

Ryszka J., Prawa społeczne pracowników a prawa pracodawców-przedsiębiorców na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2018.
Zobacz w Google Scholar

Samoraj-Charitonow B., Wybrane metody jakościowe w badaniach nad zabezpieczeniem społecznym, [w:] G. Uścińska, B. Samoraj-Charitonow, A. Kołek (red.), Metodologia badań nauk o polityce publicznej w obszarze zabezpieczenia społecznego, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Sienkiewicz Ł., Wartościowanie kompetencji emerytalnych, [w:] M. Juchowicz, Ł. Sienkiewicz (red.), Jak oceniać pracę? Wartość stanowisk i kompetencji, Difin, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

The Silver Economy. An Overview of the European Commission’s Activities. Global Silver Economy Forum, European Commission, Finland 2019.
Zobacz w Google Scholar

Skupień D., Osoby uprawnione do korzystania ze swobody przepływu pracowników, [w:] A. Zawidzka-Łojek, R. Grzeszczak, A. Łazowski (red.), Prawo Unii Europejskiej. Instytucje i porządek prawny. Prawo materialne, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2015.
Zobacz w Google Scholar

Sobczyk A., W sprawie kryzysu edukacji z zakresu ubezpieczeń społecznych na studiach prawniczych, [w:] T. Nawrocka-Szczerbik (red.), Upowszechnianie wiedzy i edukacja w zakresie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kraków 2013.
Zobacz w Google Scholar

Spencer L.M. Jr., Spencer S.M., Competence at Work. Models for Superior Performance, Wiley, New York 1993.
Zobacz w Google Scholar

Sroka Ł.T., Edukacja na temat ubezpieczeń społecznych w kontekście naukowo-dydaktycznej działalności Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie-stan obecny i program działania, [w:] T. Nawrocka-Szczerbik (red.), Upowszechnianie wiedzy i edukacja w zakresie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kraków 2013.
Zobacz w Google Scholar

Stan wiedzy i świadomości ekonomicznej Polaków 2015, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2015.
Zobacz w Google Scholar

Standing G., The Precariat: The New Dangerous Class, Bloomsbury Academic, London–New York 2011.
Zobacz w Google Scholar

Swacha-Lech M., Wpływ skłonności behawioralnych na decyzje dotyczące dobrowolnego gromadzenia oszczędności emerytalnych, „Nauki o Finansach” 2012, nr 3 (12), s. 126–140.
Zobacz w Google Scholar

Sytuacja osób starszych w Polsce w 2018 roku, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Warszawa−Białystok 2020.
Zobacz w Google Scholar

Szarfenberg R., Guy Standing The Precariat: The New Dangerous Class, „Problemy Polityki Społecznej” 2013, nr 21, s. 179−188.
Zobacz w Google Scholar

Szatur-Jaworska B., Polityka społeczna wobec starzenia się ludności – propozycja konceptualizacji pojęcia, „Studia Oeconomica Posnaniensia” 2016, nr 9 (4), s. 7−27.
Zobacz w Google Scholar

Szmigielski A., Swoboda przepływu osób i usług, [w:] A. Zawidzka-Łojek, R. Grzeszczak, A. Łazowski (red.), Prawo Unii Europejskiej. Instytucje i porządek prawny. Prawo materialne, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2015.
Zobacz w Google Scholar

Szwarc M., Wybrane aspekty sektorowe rynku wewnętrznego, [w:] D. Kornobis-Romanowska (red.), Prawo rynku wewnętrznego, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Szybkie A., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego we Wspólnocie Europejskiej, „Polityka Społeczna” 2007, nr 11−12, s. 8−13.
Zobacz w Google Scholar

Szybkie A., Na czym polega unijna koordynacja. Korzyści emerytalno-rentowe dla osób migrujących wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej, [w:] A. Kostrowiecka (red.), 15 lat w UE bez granic dla ubezpieczonych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Szybkie A., Popularyzowanie wiedzy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i Praktyka” 2017, nr 1 (132), s. 139–151.
Zobacz w Google Scholar

Szybkie A., Unijne systemy elektronicznej wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego EESSI. Aspekty prawne i projektowanie prac wdrożeniowych, [w:] B. Godlewska-Bujok, K. Walczak (red.), Zatrudnienie w epoce postindustrialnej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Szybkie A., Wyzwania w obszarze europejskiej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego na najbliższe lata, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i Praktyka” 2015, nr 1 (124), s. 36–39.
Zobacz w Google Scholar

Szymczak W., Podstawy statystyki dla psychologów, Difin, Warszawa 2018.
Zobacz w Google Scholar

Ślebzak K., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Komentarz, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012.
Zobacz w Google Scholar

Talib N.F.M., Manaf H.A., Attitude towards Retirement Planning Behaviour among Employee’s, „Journal of Business and Management” 2017, vol. 1, no. 1, s. 12−17.
Zobacz w Google Scholar

Tarka P., Specyfika i komplementarność badań ilościowych i jakościowych, „Wiadomości Statystyczne” 2017, nr 3 (670), s. 16−27.
Zobacz w Google Scholar

Thaler R.H., Shefrin H.M., An Economic Theory of Self-control, „Journal of Political Economy” 1981, vol. 89, no. 2, s. 392−406.
Zobacz w Google Scholar

Thierry D., Sauret Ch., N. Monod N., Zatrudnienie i kompetencje w przedsiębiorstwie w procesach zmian, przeł. H. Bełżecka, M. Egeman, Poltext, Warszawa 1994.
Zobacz w Google Scholar

Torbus U., Prekaryzacja pracy i jej skutki, [w:] B. Godlewska-Bujok, K. Walczak (red.), Zatrudnienie w epoce postindustrialnej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Triandafyllidou A., Spaces of Solidarity and Spaces of Exception: Migration and Membership during Pandemic Times, [w:] A. Triandafyllidou (ed.), Migration and Pandemics. Spaces of Solidarity and Spaces of Exception, Springer, Switzerland 2022.
Zobacz w Google Scholar

United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2020). International Migration 2020 Highlights (ST/ESA/SER.A/452), New York 2020.
Zobacz w Google Scholar

Urbaniak B., Gładzicka-Janowska A., Żyra J., Kaliszczak L., Piekutowska A., Rollnik-Sadowska E., Sobolewska-Poniedziałek E., Niewiadomska A., Gagacka M., Socjoekonomika starzenia się współczesnych społeczeństw, CeDeWu, Warszawa 2018.
Zobacz w Google Scholar

Uścińska G., Koordynacja i harmonizacja systemów zabezpieczenia społecznego jako instrument prawny swobody przemieszczania się obywateli Unii Europejskiej, [w:] K.W. Frieske, E. Przychodaj (red.), Ubezpieczenia społeczne w procesie zmian. 80 lat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Uścińska G., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jako instrument rozwoju swobody przepływu osób, „Polityka Społeczna” 2010, nr 11−12, s. 1–5.
Zobacz w Google Scholar

Uścińska G., Prawo ubezpieczeń społecznych. Zasady, finansowanie, organizacja, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Uścińska G., Prawo zabezpieczenia społecznego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Uścińska G., Zabezpieczenie społeczne osób korzystających z prawa do przemieszczania się w Unii Europejskiej, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013.
Zobacz w Google Scholar

Uścińska G., Bieniasz D., Prawa socjalne seniorów podróżujących za granicę. Poradnik dla osób starszych, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Vallin J., The End of the Demographic Transition: Relief or Concern?, „Population and Development Review” 2002, vol. 28, no. 1, s. 105−120.
Zobacz w Google Scholar

van Veldhoven G.M., E.A.G. Groenland, Exploring Saving Behaviour: A Framework and a Research Agenda, „Journal of Economic Psychology” 1993, vol. 14, no. 3, s. 507−522.
Zobacz w Google Scholar

Wärneryd K.E., Oszczędzanie, [w:] T. Tyszka (red.), Psychologia ekonomiczna, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańska 2004.
Zobacz w Google Scholar

Warwas I., Metody zarządzania zasobami ludzkimi oparte na kompetencjach, [w:] T. Listwan, Ł. Sułkowski (red.), Metody i techniki zarządzania zasobami ludzkimi, Difi Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Warwas I., Podgórniak-Krzykacz A., Komunikacja naukowa i jej znaczenie dla społeczeństwa, [w:] I. Warwas, M. Dzimińska, A. Krzewińska (red.), Komunikacja naukowa w Polsce. Partycypacja. Dialog. Zaufanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021.
Zobacz w Google Scholar

Warwas I., Wiktorowicz J., Gzik M., Badanie opinii i oczekiwań pracowników – studium przypadku uczelni wyższej, „Edukacja Ekonomistów i Menedżerów” 2017, nr 1 (43), s. 85–101.
Zobacz w Google Scholar

Whiddett S., Hollyforde S., Modele kompetencyjne w zarządzaniu zasobami ludzkimi, przeł. G. Sałuda, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003.
Zobacz w Google Scholar

Wiktorowicz J., Warwas I., Pokolenia na rynku pracy, [w:] J. Wiktorowicz, I. Warwas, M. Kuba, E. Staszewska, P. Woszczyk, A. Stankiewicz, J. Kliombka-Jarzyna (red.), Pokolenia – co się zmienia? Kompendium zarządzania multigeneracyjnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Winiecka K., Strategia – migracja – adaptacja. Rodziny młodych migrantów polskich w Londynie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.
Zobacz w Google Scholar

Woodruffe C., Ośrodki oceny i rozwoju. Narzędzia analizy i doskonalenia kompetencji pracowników, przeł. W. Biliński, Oficyna Ekonomiczna, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2003. World Population Ageing, Department of Economic and Social Affairs, United Nations, New York 2019.
Zobacz w Google Scholar

Zaidi A., Gasior K., Hofmarcher M.M., Lelkes O., Marin B., Rodrigues R., Schmidt A., Vanhuysse P., Zolyomi E., Active Ageing Index 2012. Concept, Methodology and Final Results, European Centre Vienna 2013.
Zobacz w Google Scholar

Zaleśkiewicz T., Psychologia ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Zobacz w Google Scholar

Życie i praca w Polsce, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich (Dz.Urz. UE L 158 z 30 kwietnia 2002 r., s. 77–123).
Zobacz w Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 ze zm.).
Zobacz w Google Scholar

Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym z dnia 2 maja 1992 r. (Dz.Urz. UE 1994 L 1/3).
Zobacz w Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z 24 listopada 2010 r. rozszerzające rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo (Dz.Urz. UE L 344/1 z 29 grudnia 2010 r. ze zm.).
Zobacz w Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. L 166 z 30 kwietnia 2004 r. ze zm.).
Zobacz w Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. L 284 z 30 października 2009 r. ze zm.). Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (tekst skonsolid. Dz.Urz. UE C 202 z 7 czerwca 2016 r.).
Zobacz w Google Scholar

Traktat o Unii Europejskiej (tekst skonsolid. Dz.U. 2004.90.864/30).
Zobacz w Google Scholar

Umowa między Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie wzajemnego uznawania w odniesieniu do oceny zgodności (Dz.Urz. UE L 114, 30 kwietnia 2002 r., p. 6–72).
Zobacz w Google Scholar

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. 2021 poz 423 ze zm.).
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Collins, C-138/02, EU:C:2004:172.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Kranemann, C-109/04, EU:C:2005:187.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Lawrie-Blum przeciwko Land Baden-Württemberg, 66/85, EU:C:1986:284.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Lewin przeciwko Staatssecretaris van Justitie, EU:C:1982:105, pkt 16.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Mattern i Cikotic, C-10/05, EU:C:2006:220.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Payir i in., C-294/06, EU:C:2008:36.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Raccanelli, C-94/07, EU:C:2008:425.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE w sprawie Zambrano, C-34/09, EU:C:2011:124.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 12.12.1974 r., Walrave i Koch przeciwko Association Union Cycliste Internationale i in., C-36/74, EU:C:1974:140.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 3.07.1986 r., C-66/85 w sprawie Deborah Lawrie-Blum przeciwko Land Baden-Württemberg, ECLI:EU:C1986:284, pkt 17.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 12.05.1998 r., C-85/96 w sprawie Maria Martinez Sala przeciwko Freistaat Bayern, ECLI:EU:C:1998:217, pkt 32.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 8.06.1999 r. w sprawie C.P.M. Meeusen przeciwko Hoofddirective van de Informatie Beheer Groep, ECLI:EU:C:1999:284, pkt 13.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 6.06.2000 r., Angonese, C-281/98, UE:C:2000:296.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 23.03.2004 r., C-138/02 w sprawie Brian Francis Collins przeciwko Secretary of State for Work and Pensions, ECLI:EU:C:2004:127, pkt 26.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 7.09.2004 r., C-456/02 w sprawie Michael Trojani przeciwko Centre public d’aide sociale de Bruxelles (CPAS), ECLI:EU:C:2004:488, pkt 15.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 17.07.2008 r., Raccanelli, C-97/07, EU:C:2008:425.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 3.05.2012 r., C-337/10 w sprawie Georg Neidel przeciwko Stadt Frankfurt am Main, ECLI:EU:C:2012:263, pkt 23.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 19.07.2017 r., C-143/16 w sprawie Abercrombie & Fitch Italia Srl przeciwko Antoninowi Bordonarowi, ECLI:EU:C:2017:566, pkt 19.
Zobacz w Google Scholar

Asbestovertredingen, https://asbestovertredingen.inspectieszw.nl/ (dostęp: 25.02.2021).
Zobacz w Google Scholar

Au Pair Arbeiten im Ausland bonn Deutschland für 13–24 Monate – 311288, https://www. aupair.com/de/au-pair-stelle/bonn-deutschland-311288.php (dostęp: 27.01.2020).
Zobacz w Google Scholar

AuPair.com, https://www.aupair.com/pl (dostęp: 24.04.2020).
Zobacz w Google Scholar

c, http://www.yourfirsteuresjob.eu/en/home (dostęp: 11.12.2020).
Zobacz w Google Scholar

Danmarks Tekniske Universitet, https://www.dtu.dk/ (dostęp: 6.02.2021).
Zobacz w Google Scholar

E-skladka, https://eskladka.pl/ (dostęp: 17.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

European Education Area, https://education.ec.europa.eu/ (dostęp: 6.02.2021).
Zobacz w Google Scholar

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/finanse/fundusz-ubezpieczen-spolecznych (dostęp: 15.11.2021).
Zobacz w Google Scholar

High Wycombe Campus, https://bucks.ac.uk/high-wycombe-campus (dostęp: 8.02.2021).
Zobacz w Google Scholar

Kampania o uczciwym zatrudnieniu „Rights for all seasons”, https://www.youtube.com/watch?v=WCCVRA3-g5E (dostęp: 24.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

Kraje UE (27), https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/countryprofiles_pl?page=2 (dostęp: 29.05.2022).
Zobacz w Google Scholar

Life in Denmark, https://lifeindenmark.borger.dk/ (dostęp:17.01.2021).
Zobacz w Google Scholar

Lista agencji pracy zatrudniających Polaków w Holandii, https://www.wiatrak.nl/23921/lista- agencji-pracy-zatrudniajacych-polakow-w-holandii (dostęp: 17.11.2020).
Zobacz w Google Scholar

Nobel Prizes 2017, https://www.nobelprize.org/all-nobel-prizes-2017/ (dostęp: 26.07.2023).
Zobacz w Google Scholar

O projekcie „Lekcje z ZUS”, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/lekcje-z-zus/o-projekcie-lekcje-z-zus (dostęp: 30.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

Polonorama – polska strona Grecji, https://www.polonorama.com/ (dostęp: 12.11.2020).
Zobacz w Google Scholar

Punktowy system imigracyjny w Wielkiej Brytanii (z ang. UK’s points-based immigration system): Informacje dla obywateli UE, https://www.gov.uk/guidance/the-uks-points-based-immigration-system-information-for-eu-citizens.pl (dostęp: 30.01.2020).
Zobacz w Google Scholar

Purple Flag. Excellence in the Evening and Night-Time Economy, https://www.atcm.org/purple-flag (dostęp: 21.02.2021).
Zobacz w Google Scholar

QS World University Rankings 2024: Top global universities, https://www.topuniversities.com/ university-rankings/world-university-rankings/2024 (dostęp: 6.02.2021).
Zobacz w Google Scholar

Umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym, 19.01.2022 (Quebec: 3.06.2015 r.), https://www.zus.pl/o-zus/wspolpraca-miedzynarodowa-zus/umowy-miedzynarodowe-o-zabezpieczeniu-spolecznym (dostęp: 29.05.2022).
Zobacz w Google Scholar

Uniunea Polonezilor din România – Związek Polaków w Rumunii, http://dompolski.ro/ (dostęp: 17.01.2021).
Zobacz w Google Scholar

Wypłata emerytury AOW, https://www.svb.nl/pl/emerytura-aow/wyplata-emerytury-aow (dostęp: 17.01.2022).
Zobacz w Google Scholar

Wypłata świadczeń dla osób zamieszkałych za granicą, https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury-i-renty-dla-osob-pracujacych/zamieszkalych-za-granica/wyplata/transferswiadczen-dla-osob-zamieszkalych-za-granica (dostęp: 29.05.2022).
Zobacz w Google Scholar

okladka

Pobrania

Opublikowane

9 listopada 2023

Licencja

Licencja

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN

ISBN

ISBN-13 (15)

978-83-8331-290-3

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN (e-book)

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15)

978-83-8331-291-0