Pasażerski transport lotniczy w Unii Europejskiej: Wyzwania rynkowe

Renata Pisarek-Bartoszewska

doi:10.18778/8220-044-7

Authors

Renata Pisarek-Bartoszewska

Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Analizy i Strategii Przedsiębiorstwa

https://orcid.org/0000-0001-5745-4407

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-044-7

Keywords:

transport lotniczy w UE, sektor lotniczy, lotnictwo cywilne, linie lotnicze, samoloty pasażerskie, przewozy lotnicze

Synopsis

Publikacja przenosi czytelnika w fascynujący świat współczesnego lotnictwa cywilnego. Stanowi cenną lekturę dla ekonomistów, naukowców, ekspertów i pracowników sektora lotniczego, a także pasjonatów transportu powietrznego. Zawiera prezentację teoretycznych i praktycznych aspektów pasażerskich przewozów lotniczych w Unii Europejskiej.

Autorka koncentruje się na zmianach strukturalnych rynku w wyniku procesu liberalizacji. Przedstawia strategie i globalne sojusze linii lotniczych w poszukiwaniu przewagi konkurencyjnej. Porusza problematykę konkurencji międzygałęziowej z koleją dużych prędkości. Przybliża także innowacje w transporcie lotniczym, istotne w wymiarze ekonomiczno-środowiskowym.

Książka zawdzięcza swą unikalność omówieniu czynników egzogenicznych – takich jak koniunktura gospodarcza, wahania cen ropy naftowej, klęski żywiołowe, epidemie, ataki terrorystyczne i zagrożenie bezpieczeństwa – które mają wpływ na funkcjonowanie sektora lotniczego. Szczególnie atrakcyjne są zawarte w niej liczne studia przypadków oraz powiązanie z wiedzą ekspercką, pochodzącą z praktyki gospodarczej.

References

Abeyratne R.I.R., Aviation in Crisis, Ashgate, Aldershot 2004.
View in Google Scholar

ACI World Report, Airports Council International, Geneva 2016.
View in Google Scholar

Amavilah V.H., Baumol, Panzar, and Willig’s Theory of Contestable Markets and Industry Structure: A Summary of Reactions, Resource & Engineering Economics Publications Services, Phoenix 2012.
View in Google Scholar

ATA Airline Handbook, Air Transport Association, Washington D.C. 2009.
View in Google Scholar

Autier F., Corcos G., Air France des annees heroiques a la refondation, Librairie Vuibert, Paris 2001.
View in Google Scholar

Basiewicz T., Gołaszewski A., Rudziński L., Infrastruktura transportu, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Begg D., Fisher S., Dornbush R., Ekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Belobaba P., Odoni A., Barnhart C. (eds), The Global Airline Industry, Wiley, Chichester 2016.
View in Google Scholar

Ben-Akiva M., Transportation Costs. Transportation Systems Analysis: Demand & Economics, Massachusetts Institute of Technology, Cambridge 2008.
View in Google Scholar

Besanko D., Dranove D., Shanley M., Schaefer S., Economics of Strategy, Wiley & Sons, Hoboken 2010.
View in Google Scholar

Brodecki Z. (red.), Infrastruktura, Wydawnictwo Lexis Nexis, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Burke T., Genn-Bash A., Haines B., Competition in Theory and Practice, Routledge, London 1991.
View in Google Scholar

Button K., Transport Economics, 3rd Edition, Edward Elgar Publishing, Cheltenham 2010.
View in Google Scholar

Button K. (ed.), Airline Deregulation. International Experiences, David Fulton Publishers, London 2010.
View in Google Scholar

Cento A., The Airline Industry: Challenges in the 21st Century, Physica Verlag, Heidelberg 2009.
View in Google Scholar

Chan Kim W., Mauborgne R., Strategia błękitnego oceanu. Jak stworzyć wolną przestrzeń rynkową i sprawić, by konkurencja stała się nieistotna, MT Biznes, Warszawa 2010.
View in Google Scholar

Continuing Traffic Growth and Record Airline Profits, ICAO, Montreal 2016.
View in Google Scholar

Cook A., European Air Traffic Management: Principles, Practice and Research, Ashgate, New York 2012.
View in Google Scholar

Davies R.I.G., A History of World’s Airlines, Oxford University Press, London 1964.
View in Google Scholar

Dempsey P.S., European Aviation Law, Kluwer Law International, Hague 2004.
View in Google Scholar

Doganis R., Flying Off Course. Airline Economics and Marketing. Fourth Edition, Routledge, London 2010.
View in Google Scholar

Dreher A., Gaston N., Measuring Globalisation: Gauging its Consequences, Springer, New York 2008.
View in Google Scholar

Duraj J., Podstawy ekonomiki przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Eaton B.C., Eaton D.F., Allen D.W., Microeconomics, Seventh Edition, Theory with Applications, Pearson Education Canada, Toronto 2008.
View in Google Scholar

Eruption of Eyjafjallajökull Volcano, Iceland, NASA Earth Observatory 2010.
View in Google Scholar

Estimating Air Travel Demand Elasticities, InterVistas Consulting Inc., 2007.
View in Google Scholar

Forgang W.G., Einolf K.W., Management Economics: An Accelerated Approach, Routledge, New York 2015.
View in Google Scholar

Fuel and Air Transport. A Report Prepared for the European Commission, Air Transport Department, Cranfield University, Cranfield 2008.
View in Google Scholar

Galbraith J.K., American Capitalism: The Concept of Countervailing Power, Transaction Publishers, London 2009.
View in Google Scholar

Gorlewski B., Kolej dużych prędkości. Uwarunkowania ekonomiczne, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

Gudmundsson S.V., Mergers vs. Alliances: The Air France KLM Story, Toulouse Business School, Toulouse 2014.
View in Google Scholar

Heidtmann D., International Strategic Alliances and Cultural Diversity, Diplomica Verlag, Hamburg 2011.
View in Google Scholar

Holloway S., Straight and Level: Practical Airline Economics, Ashgate, Burlington 2008.
View in Google Scholar

Hoszman A., Wpływ regulacji na sektor pasażerskiego transport lotniczego, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

The Impact of Eyjafjallajokull’s Volcanic Ash Plume, IATA 2010.
View in Google Scholar

Jurczyk Z., Kartele w polityce konkurencji Unii Europejskiej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

Kallas M., Consequences du nuage de cendres généré par l’ éruption volcanique survenue en Islande et sur le trafic aérien – état de la situation, Komisja Europejska, SEC (2010) 533.
View in Google Scholar

Karbowiak H., Podstawy infrastruktury transportu, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2009.
View in Google Scholar

Konert A., Odpowiedzialność za szkodę na ziemi wyrządzoną ruchem statku powietrznego, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
View in Google Scholar

Kotler Ph., Marketing, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2005.
View in Google Scholar

Krzemiński S., Konsolidacja przedsiębiorstw transportowych, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Kubicka J. (red.), Funkcjonowanie i rozwój korporacji wielonarodowych w wybranych sektorach usługowych i produkcyjnych, Wyższa Szkoła Biznesu, Dąbrowa Górnicza 2008.
View in Google Scholar

Landreth H., Colander D., Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
View in Google Scholar

Liberalisation of European Air Transport: The Benefits of Low fare Airlines to Customers, Airports, Regions and the Environment, European Low Fares Airlines Association, Brussels 2004.
View in Google Scholar

Lord S., Federal Air Marshal Service, United States Government Accountability Office, Washington 2009.
View in Google Scholar

Machaj M., Kapitalizm, socjalizm i prawa własności, Instytut Ludwiga von Misesa, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Marciszewska E., Globalizacja sektora usług transportu lotniczego, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Marciszewska E. (red.), Wpływ implementacji regulacji w europejskim systemie transportowym na zmiany strukturalne na rynku usług, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Martin S., Industrial Organization in Context, Oxford University Press, Oxford 2010.
View in Google Scholar

Martin S., The Theory of Contestable Markets, Purdue University, West Lafayette 2000.
View in Google Scholar

Materna R., Mansfield R.E., Walton R.O., Aerospace Industry Report. Facts, Figure & Outlook for the Aviation and Aerospace Manufacturing Industry, Aeronautical University, Daytona Beach 2015.
View in Google Scholar

Morawski W., Kronika kryzysów gospodarczych, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Neider J., Transport międzynarodowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2015.
View in Google Scholar

Ogus A.I., Regulation: Legal Form and Economic Theory, Hart Publishing, Oxford 2004.
View in Google Scholar

Open Skies Partners, Bureau of Economic and Business Affairs, U.S. Department of State, Washington D.C. 2016.
View in Google Scholar

The Ownership of Europe’s Airports 2016, Airports Council International 2016.
View in Google Scholar

Page S.J., Transport and Tourism, Person Prentice Hall, Harlow 2005.
View in Google Scholar

Paprocki W., Pieriegud J. (red.), Wpływ procesów demonopolizacji i konsolidacji w transporcie na sprawność i efektywność jego funkcjonowania, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Pawłowska B. (red.), Infrastruktura transportu a konkurencyjność regionów w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2015.
View in Google Scholar

Piskozub A., Czasoprzestrzeń transportowa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.
View in Google Scholar

Polkowska M., Międzynarodowe konwencje i umowy lotnicze oraz ich zastosowanie – zarys problematyki, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Polkowska M., Umowa przewozu i odpowiedzialność przewoźnika w międzynarodowym transporcie lotniczym, Agencja Wydawniczo-Poligraficzna Amalker 2, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Porter M.E., Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors, Free Press, New York 1998.
View in Google Scholar

Porter M.E., Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Relman D.A., Choffnes E.R. (eds), The Domestic and International Impacts of the 2009-H1N1 Influenza Pandemic. Global Challenges, Global Solutions, National Academy of Sciences, Washington D.C. 2010.
View in Google Scholar

Rhoades D.L., Evolution of International Aviation, Ashgate, Aldershot 2003.
View in Google Scholar

Rosa G., Konkurencja na rynku usług transportowych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Rosa G., Usługi transportowe. Rynek – konkurencja – marketing, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006.
View in Google Scholar

Rydzkowski W., Wojewódzka-Król K., Współczesne problemy polityki transportowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1997.
View in Google Scholar

Rydzkowski W., Wojewódzka-Król K. (red.), Transport. Problemy transportu w rozszerzonej Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Schmitt D., Gollnick V., Air Transport System, Springer Verlag, Wien 2016.
View in Google Scholar

Sinha D., Deregulation and Liberalisation of the Airline Industry, Ashgate Publishing, Aldershot 2002.
View in Google Scholar

Skodlarski J., Matera R., Gospodarka światowa. Geneza i rozwój, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Speth C., The SWOT Analysis: Develop Strengths to Decrease the Weaknesses of Your Business, Lemaitre Publishing, Namur 2015.
View in Google Scholar

Stawasz D., Infrastruktura techniczna a rozwój miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005.
View in Google Scholar

Study of code-sharing, ECAC Terms of Reference (VII C13–94), 1994.
View in Google Scholar

Study on Employment and Working Conditions in Air Transport and Airports. Final Report, Steer Davies Gleave, London 2015.
View in Google Scholar

Taulus K., EU Energy Law and Policy. A Critical Account, Oxford University Press, Oxford 2013.
View in Google Scholar

Trzepacz P., Sto lat doświadczeń portów lotniczych w przestrzeni Europy, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
View in Google Scholar

Vasigh B., Tacker T., Fleming K., Introduction to Air Transport Economics: From Theory to Applications, Ashgate, Aldershot 2008.
View in Google Scholar

Von den Steinen E., Joerss I. (eds), The Economic Impacts of an Open Aviation Area Between the EU and the US, Directorate General Energy and Transport, European Commission, London 2007.
View in Google Scholar

Wald A., Fay C., Gleich R., Introduction to Aviation Management, Lit Verlag, Berlin 2010.
View in Google Scholar

Wells A.T., Wensveen J.G., Air Transportation. A Management Perspective, Ashgate, Aldershot 2007.
View in Google Scholar

White Paper: Roadmap to a Single European Transport Area – Towards a Competitive and Resource Efficient Transport System, 144 final, Komisja Europejska, Bruksela 2011.
View in Google Scholar

Williams G., O’Connell J.F., Air Transport in the 21st Century: Key Strategic Developments, Ashgate, Burlington 2011.
View in Google Scholar

World Economic Outlook. Crisis and Recovery, World Economic and Financial Surveys, International Monetary Fund, Washington D.C. 2009.
View in Google Scholar

Wrona J., Podstawy geografii ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006.
View in Google Scholar

Zabłocki E., Lotnictwo cywilne i państwowe, cz. I – Rodzaje, funkcje i struktury, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Zajas S., Polityka lotnicza, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Zajas S., Stefaniuk B., Alianse lotnicze, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

Zając G., Wspólna polityka lotnicza Unii Europejskiej, Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska, Przemyśl 2009.
View in Google Scholar

Załoga E., Strategie rynkowe kolei wobec zmian w preferencjach klientów, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1998.
View in Google Scholar

Załoga E., Kwarciński T., Strategie rynkowe w transporcie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006.
View in Google Scholar

Żylicz M., Prawo lotnicze międzynarodowe, europejskie i krajowe, Wydawnictwo Lexis Nexis, Warszawa 2002.
View in Google Scholar

Adler N., Liebert V., Joint impact of competition, ownership form and economic regulation on airport performance and pricing, „Transportation Research” 2014, part A, no. 64.
View in Google Scholar

Albers S., Koch B., Ruff C., Strategic alliances between airlines and airports – theoretical assessment and practical evidence, „Journal of Air Transport Management” 2005, no. 11.
View in Google Scholar

Alford E., Champley R., The impact of the 2007 U.S.-EU open skies air transport agreement, U.S. Department of Commerce, International Trade Administration, ITA Occasional Paper 2007, no. 07–001.
View in Google Scholar

Baskas H., Zika fears: airlines offer free refunds, rebooking for pregnant fliers, http://www.nbcnews.com/ (dostęp: 10.03.2016).
View in Google Scholar

Baumol W.J., Contestable markets. An uprising in the theory of industrial structure, „American Economic Review” 1982, vol. 72.
View in Google Scholar

Bernat T., Konkurencja jako podstawa ekonomii XXI wieku, [w:] D. Kopycińska (red.), Regulacyjna rola państwa we współczesnej gospodarce, Printgroup, Szczecin 2006.
View in Google Scholar

Boehmer J., Low-cost carriers raise GDS presence, „Business Travel News” 2010.
View in Google Scholar

Borkowska B., Koncepcje deregulacji rynku monopolu naturalnego, [w:] D. Kopycińska (red.), Regulacyjna rola państwa we współczesnej gospodarce, Printgroup, Szczecin 2006.
View in Google Scholar

Brauer J., Dunne J.P., Terrorism, war and global air traffic, „The Economics of Peace and Security Journal” 2012, vol. 7, no. 1.
View in Google Scholar

Bujak J., Leasing samolotów cywilnych przez przewoźników – fakty i mity, „Lotnictwo” 2005, nr 6.
View in Google Scholar

Burton J., Hanlon P., Airline alliances: cooperating to compete?, „Journal of Air Transport Management” 1994, vol. 1, no. 4.
View in Google Scholar

Dostaler I., Flouris T., Business strategy and competition for the future in the airline industry, „Airlines Magazine e-zine edition” 2004, issue 28.
View in Google Scholar

The effect on business and leisure. Volcanic fallout, „The Economist” 2010, 22 April.
View in Google Scholar

Eigner P., Umlauft T.S., The great depression(s) of 1929–1933 and 2007–2009? Parallels, differences and policy lessons, „Working Papers in Crisis History” 2015, no. 2.
View in Google Scholar

Ehmer H., Die Luftverkehrspolitik der EG – Entwicklung und aktueller Stand, [w:] Berichte aus dem Institut für Verkehrswissenschaft an der Universität Münster, 1991.
View in Google Scholar

Głowacki B., 7E7 ostatnia nadzieja Boeinga, „Lotnictwo” 2004, nr 2.
View in Google Scholar

Hałat Z., Epidemie XXI wieku. SARS – ciężki ostry zespół oddechowy, „Alergia” 2003, wiosna.
View in Google Scholar

Hawlena J., Globalizacja jako wyzwanie i szansa dla transportu lotniczego, „Prace i Materiały Instytutu Handlu Zagranicznego Uniwersytetu Gdańskiego” 2012, nr 31.
View in Google Scholar

Hedging, czyli zabezpieczenie przed zmianami cen, „Rynek Finansowy” 2013, 9 maja.
View in Google Scholar

Hoszman A., Modele kooperencji w sektorze transportu lotniczego, „Organizacja i Kierowanie” 2011, nr 1.
View in Google Scholar

Hucik-Gaicka S., Walka konkurencyjna przedsiębiorstw poprzez alianse strategiczne, fuzje i przejęcia, https://www.empriz.pl/articles/show/Walka_konkurencyjna_przedsiebiorstw_poprzez_alianse_strategiczne_fuzje_i_przejecia/ (dostęp: 1.07.2020).
View in Google Scholar

Januszewska M., Nawrocka E., Konkurencja i polityka konkurencji na rynku turystycznym, „Ekonomiczne Problemy Turystyki” 2014, nr 1.
View in Google Scholar

Jara-Diaz S., Cortez C., Moralez G., Explaining changes and trends in the airline industry: economies of density, multiproduct scale, and spatial scope, „Transportation Research” 2013, no. 60.
View in Google Scholar

Krawczyk P., Kwarciński M., Oblicze współczesnego terroryzmu powietrznego, „Lotnictwo” 2004, nr 12.
View in Google Scholar

Kuenzel S., Development of customer and customer loyalty in business to business markets, „Journal of International Business and Economics” 2009, vol. 9, no. 4.
View in Google Scholar

Lissitzyn O.J., Bilateral agreements on air transport, „JALC” 1964, vol. 30.
View in Google Scholar

Liwiński J., Pierwszy lot Airbusa A380, „Lotnictwo” 2005, nr 5.
View in Google Scholar

Liwiński J., Wytwórnie lotnicze świata 2005, „Lotnictwo” 2006, nr 4.
View in Google Scholar

Machaj M., Rynki sporne a teoria konkurencji, [w:] P. Nykiel, W. Falkowski (red.), Granice i efektywność wolnego rynku, Fundacja Instytut Ludwiga von Misesa, Warszawa 2010.
View in Google Scholar

Maniak G., Konkurencja i konkurencyjność w badaniach współczesnej ekonomii, [w:] D. Kopycińska (red.), Regulacyjna rola państwa we współczesnej gospodarce, Printgroup, Szczecin 2006.
View in Google Scholar

Marciszewska E., Alianse w strategii globalnej konkurencji na rynku lotniczym, [w:] W. Januszkiewicz (red.), Wspólna Europa. Szanse i zagrożenia dla transportu, Kolegium Gospodarki Światowej, Warszawa 1995.
View in Google Scholar

Marciszewska E., Jakość w procesie kształtowania przewag konkurencyjnych na rynku lotniczym, [w:] A. Panasiuk, M. Pluciński (red.), Transport morski i lotniczy w obsłudze ruchu pasażerskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2008.
View in Google Scholar

Marciszewska E., Restrukturyzacja sektora lotniczego po zamachu terrorystycznym na WTC w dniu 11 września 2001 r., [w:] Podstawy podmiotów rynkowych w konkurencyjnym otoczeniu, Wpływ otoczenia na zarządzanie i finansowanie przedsiębiorstw, cz. II, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2002.
View in Google Scholar

McDonnel G., What caused airline deregulation: economists or economics?, „The Independence Review” 2015, vol. 19, no. 3.
View in Google Scholar

Melnyk O., Yaskal I., Theoretical approaches to concept of competition and competitiveness, „Ecoforum” 2013, vol. 2, issue 2.
View in Google Scholar

Morrell P., Swan W., Airline jet fuel hedging: theory and practice, „Transport Reviews” 2006, vol. 26, no. 6.
View in Google Scholar

Nietz F., Kryzys najgorszy po wojnie, „Polska Gazeta Transportowa” 2002, 13 lutego.
View in Google Scholar

Norwegian orders 122 Boeing 737, 100 Airbus A320, „The Economic Times, International Business” 2012, 30 stycznia.
View in Google Scholar

Ohmae K., The global logic of strategic alliances, [w:] J. Bleeke, D. Ernst (eds), Collaborating to Complete, The Free Press, New York 1993.
View in Google Scholar

Ostrowski M., Rotkiewicz M., Młotem w rtęć, „Polityka” 2006, nr 33, 19 sierpnia.
View in Google Scholar

Pisarek R., Air transport liberalization in the European Union and its impact on development of the civil aviation sector in Poland, „Comparative Economic Research Central and Eastern Europe” 2009, vol. 12, no. 2.
View in Google Scholar

Pisarek R., The importance of passenger air transport and high-speed rail for regional development, [w:] M. Markowska, D. Głuszczuk, B. Bal-Domańska (eds), Local and Regional Economy in Theory and Practice, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2014, nr 334.
View in Google Scholar

Powers T.L., Valentine D.B., A review of the role of satisfaction, quality, and value on firm performance, „Journal of Customer Satisfaction, Dissatisfaction and Complaining Behavior” 2008, vol. 21.
View in Google Scholar

Ragui M., Weru P.W., The managerial process of crafting and executing strategy, „Prime Journal of Social Science” 2013, vol. 2, no. 4.
View in Google Scholar

Singh V., Fuel consumption optimization in air transport: a review, classification, critique, simple meta-analysis, and future research implications, „European Transport Research Review” 2015, nr 7.
View in Google Scholar

Sobczak G., Głowacki B., Olbrzym z Tuluzy, „Lotnictwo” 2005, nr 2.
View in Google Scholar

Sroka W., Globalne sieci aliansów w branży lotniczych przewozów pasażerskich – rzeczywistość początku XXI w., [w:] J. Kubicka (red.), Funkcjonowanie i rozwój korporacji wielonarodowych w wybranych sektorach usługowych i produkcyjnych, Wyższa Szkoła Biznesu, Dąbrowa Górnicza 2008.
View in Google Scholar

Walewska D., Terror przecenia lotnicze akcje, „Rzeczpospolita” 2007, 3 lipca. Witkowski I., Dlaczego Boeing przegrywa z Airbusem?, „Lotnictwo” 2004, nr 10. Wizzair, „Boss Gospodarka” 2004, nr 8.
View in Google Scholar

Zagrajek P., Airbus kontra Boeing, „Lotnictwo” 2006, nr 1.
View in Google Scholar

Ziob Ł., Hybrydowe linie lotnicze – zmiany w modelu funkcjonowania przewoźników lotniczych jako efekt dopasowania do zmieniających się potrzeb rynkowych, [w:] M. Michałowska (red.), Transport w gospodarce opartej na wiedzy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2009.
View in Google Scholar

Konwencja urządzającą żeglugę powietrzną podpisana w Paryżu dnia 13 października 1919 roku, Dz.U. z 1929 r. Nr 6, poz. 54, ratyfikowana przez Polskę ustawą z 23 września 1922 roku, Dz.U. R.P. z 1922 r. Nr 85, poz. 761.
View in Google Scholar

Konwencja o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego podpisana w Warszawie dnia 12 października 1929 roku, Dz.U. z 1933 r. Nr 8, poz. 49.
View in Google Scholar

Konwencja chicagowska o międzynarodowym lotnictwie cywilnym z 1944 roku, Dz.U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212.
View in Google Scholar

Traktaty Rzymskie z dnia 25 marca 1957 roku, Traktat Ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Tytuł IV. Transport.
View in Google Scholar

Rozporządzenie nr 3975/87/EWG z dnia 14 grudnia 1987 roku w sprawie zakazu praktyk ograniczających konkurencję w transporcie lotniczym zmienione zarządzeniami nr 1284/91 i 2410/92.
View in Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1592/2002 z dnia 15 lipca 2002 roku w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Transportu Lotniczego, Dz. Urz. WE z 2002 r. Nr 240.
View in Google Scholar

Wyroki Trybunału Sprawiedliwości w sprawach Open Skies wniesionych przez Komisję Europejską nr C-466–469/98, C-467/98, C468/98, C-469/98, C-472/98, C-475/98 i C-476/98 z dnia 5 listopada 2002 roku, Communication from the Commission on the consequences of the Court judgements of 5 November 2002 for European air transport policy (COM/2002/0649 final).
View in Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 261/2004 z dnia 11 lutego 2004 roku ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91.
View in Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 785/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 roku w sprawie wymogów w zakresie ubezpieczenia w odniesieniu do przewoźników lotniczych i operatorów statków powietrznych.
View in Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2111/2005 z dnia 14 grudnia 2005 roku w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu przewoźników lotniczych podlegających zakazowi wykonywania przewozów w ramach Wspólnoty i informowania pasażerów korzystających z transportu lotniczego o tożsamości przewoźnika lotniczego wykonującego przewóz oraz uchylające art. 9 dyrektywy 2004/36/WE, Dz. Urz. UE z 2005 r. Nr 344.
View in Google Scholar

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 474/2006 z dnia 22 marca 2006 roku ustanawiające wspólnotowy wykaz przewoźników lotniczych podlegających zakazowi wykonywania przewozów w ramach Wspólnoty określonemu w rozdziale II rozporządzenia (WE) nr 2111/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz. Urz. UE z 2006 r. Nr 84.
View in Google Scholar

Decyzja Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich Unii Europejskiej zebranych w Radzie z dnia 25 kwietnia 2007 roku w sprawie podpisania i tymczasowego stosowania Umowy o transporcie lotniczym między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Stanami Zjednoczonymi Ameryki z drugiej strony, Dz. Urz. UE z 2007 r. Nr 134.
View in Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 300/2008 z dnia 11 marca 2008 roku w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego, Dz. Urz. UE z 2008 r. Nr 97.
View in Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 roku w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty, Dz. Urz. UE z 2008 r. Nr 293.
View in Google Scholar

Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/2322 z dnia 10 grudnia 2015 roku, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 474/2006, ustanawiające wspólnotowy wykaz przewoźników lotniczych podlegających zakazowi wykonywania przewozów w ramach Wspólnoty, Dz. Urz. UE z 2015 r. Nr 328.
View in Google Scholar

www.aa.com
View in Google Scholar

www.aci.aero
View in Google Scholar

www.aci-europe.org
View in Google Scholar

www.aea.be
View in Google Scholar

www.a4e.eu
View in Google Scholar

www.afp.com
View in Google Scholar

www.airasia.com
View in Google Scholar

www.airberlin.com
View in Google Scholar

www.airberlingroup.com
View in Google Scholar

www.airbus.com
View in Google Scholar

www.airfrance.com
View in Google Scholar

www.airfranceklm.com
View in Google Scholar