Arabska Wiosna i świat arabski u progu XXI wieku

Authors

Marek M. Dziekan
Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów, Międzynarodowych i Politologicznych, Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki
https://orcid.org/0000-0003-0291-2997
Krzysztof Zdulski
Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów, Międzynarodowych i Politologicznych, Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki
https://orcid.org/0000-0002-4646-3372
Radosław Bania
Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych, Katedra Teorii i Historii Stosunków Międzynarodowych
https://orcid.org/0000-0002-7401-2923

Keywords:

Arabska Wiosna, Tunezja, Egipt, Libia, Syria, Państwo Islamskie, Islam, Bliski Wschód

Synopsis

Od protestów społecznych i konfliktów zbrojnych w latach 2010–2012, które w dziejach zapisały się pod nazwą Arabskiej Wiosny, dzieli nas niespełna dekada. Dystans kilku lat, jakie upłynęły od rozpoczęcia tych zdarzeń, pozwala na przedstawienie ich przyczyn oraz określenie konsekwencji.

Jak przebiegały wydarzenia Arabskiej Wiosny w Tunezji, Egipcie, Libii i innych państwach regionu?

Jaką rolę w tych procesach odegrały Unia Europejska, Rosja i Stany Zjednoczone?

Co doprowadziło do kryzysu imigracyjnego i wzrostu zagrożenia terrorystycznego w Europie?

Stałym elementem sytuacji politycznej na Bliskim Wschodzie jest nieprzewidywalność. Konflikty lokalne, panarabizm, wojna USA z terroryzmem, idea powstania tzw. Państwa Islamskiego, ale też rola literatury i kobiet w tytułowych wydarzeniach – to tylko niektóre zagadnienia tej wielowątkowej publikacji. Arabska Wiosna nie przyczyniła się do stabilizacji i demokratyzacji Bliskiego Wschodu, ale echa tych wydarzeń absorbują uwagę światowej opinii publicznej do dziś.

References

Abd al-Munim S. (ed.), Ila ajna jazhab Al-Arab? Ruja 30 mufakkiran fi mustakbal as-saurat al-arabijja [Dokąd dążą Arabowie? Poglądy 30 myślicieli na temat przyszłości rewolucji arabskich], Bajrut 2012.
View in Google Scholar

Ben Jelloun T., Der Islam der uns Angst macht, Berlin 2015.
View in Google Scholar

Van Mol M., Does/Did the Arab Spring Influence the Arabic Language? Methodological Issues and Critical Observations, „Rocznik Orientalistyczny” 2015, t. 68, z. 1, s. 55–77.
View in Google Scholar

Bartnicki A., Zarys dziejów Afryki i Azji 1869–2000. Historia konfliktów, Warszawa 2000.
View in Google Scholar

Corm G., Bliski Wschód w ogniu. Oblicza konfliktu 1956–2003, tł. E. Cylwik, R. Stryjewski, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Danecki J., Arabowie, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Cywilizacja islamu w Azji i Afryce, Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Halliday F., Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych. Władza, polityka i ideologia, Kraków 2009.
View in Google Scholar

Jamsheer H.A., Historia powstania islamu jako doktryny społeczno-politycznej, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Lacoste Y., Geopolityka Śródziemnomorza, tł. R. Stryjewski, Warszawa 2010.
View in Google Scholar

Lewis B., Muzułmański Bliski Wschód, tł. J. Danecki, Gdańsk 2003.
View in Google Scholar

Woźniak-Bobińska M., Solarz A.M. (red.), Wprowadzenie do polityki zagranicznej muzułmańskich państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, Warszawa 2018.
View in Google Scholar

Zdanowski J., Historia społeczeństw muzułmańskiego Bliskiego Wschodu w XX wieku, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Anderson L., Demystifying the Arab Spring, ,,Foreign Affairs” 2011, no. 3, s. 2–7.
View in Google Scholar

Biernacka P., Tunezja, czyli od czego się zaczęło, „Stosunki Międzynarodowe” 2011, nr 71–72, s. 8–9.
View in Google Scholar

Dudkiewicz M., Sasnal P., Scena polityczna w Tunezji przed wyborami do Narodowego Zgromadzenia Konstytucyjnego, „Biuletyn PISM” 2011, s. 25–35.
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Islam i polityka we współczesnej Tunezji: Raszid al-Ghannuszi i Harakat an-Nahda, [w:] K. Górak-Sosnowska, K. Pachniak (red.), Bunt czy rewolucja? Przemiany na Bliskim Wschodzie po 2010 roku, Łódź 2012, s. 71–79.
View in Google Scholar

Ottaway M., Who Will Lead Tunisia?, http://carnegieendowment.org/2011/01/28/who-will-lead-tunisia/5er3 (dostęp: 5.02.2017).
View in Google Scholar

Popular Protest in North Africa and the Middle East (IV): Tunisia’s Way, Middle East/North Africa Report, no. 106, oprac. International Crisis Group.
View in Google Scholar

Timeline: Tunisia’s Uprising, http://english.aljazeera.net/indepth/spotlight/tunisia/2011/01/201114142223827361.html%29 (dostęp: 14.06.2016).
View in Google Scholar

Tunezja: Komisja wyborcza ogłosiła oficjalne wyniki wyborów, http://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/561054,tunezja_komisja_wyborcza_oglosila_oficjalne_wyniki_wyborow.html (dostęp: 15.12.2016).
View in Google Scholar

At Least 846 Killed in Egypt’s Revolution, „Almasry alyoum”, http://www.almasryalyoum.com/en/node/406169 (dostęp: 19.04.2011).
View in Google Scholar

Chuligani plądrują muzealne magazyny w Egipcie. Snajperzy strzegą Muzeum Narodowego, http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80576,9029777,Chuligani_pladruja_muzealne_magazyny_w_Egipcie__Snajperzy.html (dostęp: 31.01.2011).
View in Google Scholar

Courbage Y., Fargues Ph., Christians and Jews under Islam, London– New York 1998.
View in Google Scholar

Iwiński T., Rewolucja w Egipcie była nieuchronna, http://www.fakt.pl/Rewolucja-w-Egipcie-byla-nieuchronna,artykuly,94549,1.html (dostęp: 24.04.2014).
View in Google Scholar

Karnaszewski P., Samotność Egipcjanina, https://www.forbes.pl/wiadomosci/rewolucja-w-egipcie-samotnosc-egipcjanina/wv1sjw9 (dostęp: 14.03.2011).
View in Google Scholar

Kepel G., Zdejmowanie arabskiej klątwy, oprac. E. Serzysko, K. Wigura, „Kultura Liberalna” 2011, nr 113, https://kulturaliberalna.pl/2011/03/08/kepel-wcislik-dziekan-19892011-rewolucje-refolucje%E2%80%A6-o-rozumieniu-wydarzen-w-tunezji-egipcie-i-libii-i/#3 (dostęp: 20.08.2018).
View in Google Scholar

Krwawe zamieszki w Kairze, zginęły 24 osoby, http://wiadomosci.onet.pl/swiat/krwawe-zamieszki-w-kairze-zginely-24-osoby,1,4875463,wiadomosc.html (dostęp: 20.10.2011).
View in Google Scholar

Kugiel P., Arabska wiosna ludów a solidarność międzynarodowa, https://wolnemedia.net/arabska-wiosna-ludow-a-solidarnosc-miedzynarodowa/ (dostęp: 1.02.2012).
View in Google Scholar

Levine M., Fears of a ‘Counter-revolution’ in Egypt, „Al-Jazeera”, http://english.aljazeera.net/indepth/opinion/2011/03/201132071452793639.html (dostęp: 17.06.2016).
View in Google Scholar

Lipa M., Przemiany polityczne w Egipcie po dymisji Husniego Mubaraka, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 64–67.
View in Google Scholar

Lizak W., Bliski Wschód – stare problemy, brak nowych rozwiązań, „Rocznik Strategiczny 2012/2013”, s. 154–172.
View in Google Scholar

Madeyska D., Historia współczesna świata arabskiego, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Przemiany na Bliskim Wschodzie – ciągłość, czy zmiana?, „Rocznik Strategiczny 2011/2012”, s. 173–191.
View in Google Scholar

Ramdani N., Curzon Price T., Did the Internet Matter in Tunisia and Egypt?, https://www.opendemocracy.net/en/did-internet-matter-in-tunisia-and-egypt/ (dostęp: 27.11.2015).
View in Google Scholar

Toboła M., Walka o (nowy) Egipt, http://geopolityka.org/komentarze/marcin-tobola-walka-o-nowy-egipt (dostęp: 17.04.2011).
View in Google Scholar

Toboła M., W Egipcie wciąż wrze! Krytycznie o rewolucji egipskiej, http://politykawschodnia.pl/?p=56 (dostęp: 22.09.2011).
View in Google Scholar

Wciślik P., Szanse analogii, analogia szans, „Kultura Liberalna” 2011, nr 113, https://kulturaliberalna.pl/2011/03/08/kepel-wcislik-dziekan-19892011-rewolucje-refolucje%E2%80%A6-o-rozumieniu-wydarzen-w-tunezji-egipcie-i-libii-i/#3 (dostęp: 20.08.2018).
View in Google Scholar

Woźniak M., Sytuacja Kościoła koptyjskiego w Egipcie. Zarys historyczny i chwila obecna, [w:] M.M. Dziekan, I. Kończak (red.), Arabowie – islam – świat, Łódź 2007, s. 667–675.
View in Google Scholar

tys. ludzi potrzebuje pomocy – kryzys w stolicy, https://wiadomosci.wp.pl/-6082142296388737a (dostęp: 15.09.2016).
View in Google Scholar

Amerykanie wycofają okręty z libijskiej operacji, http://www.tvn24.pl/0,1697241,0,1,rebelianci-zdobylismy-rodzinne-miasto-kaddafiego,wiadomosc.html (dostęp: 28.03.2011).
View in Google Scholar

Bomby spadają na domy – Misrata wymiera, http://konflikty.wp.pl/kat,126314,title,Bomby-spadaja-na-domy-Misrata-wymiera,wid,13352057,wiadomosc.html (dostęp: 30.01.2017).
View in Google Scholar

Dubai Shares Drop as Mideast Unrest Sparks Risk Aversion; Emaar, Zain Fall, http://www.bloomberg.com/news/2011-02-20/dubai-shares-drop-most-this-month-on-growing-mideast-unrest-emaar-falls. html (dostęp: 13.01.2017).
View in Google Scholar

Dzisiów-Szuszczykiewicz A., Dokąd zmierza Libia bez Muammara Kaddafiego?, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 121–147.
View in Google Scholar

Libya Death Toll Could Be As High As 30,000: U.S., https://www.cbsnews.com/news/us-libya-death-toll-as-high-as-30000/ (dostęp: 12.02.2012).
View in Google Scholar

Libya: UK and France to Fly Egyptians from Tunisia, BBC News, http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12625084 (dostęp: 12.03.2016).
View in Google Scholar

Lorenc M., The Arab Spring in Libya, [w:] B. Przybylska-Maszner (ed.), The Arab Spring, Poznań 2011, s. 117–134.
View in Google Scholar

Kraj się wykrwawia, a dla ofiar brakuje leków, http://konflikty.wp.pl/kat,126314,title,Kraj-sie-wykrwawia-a-dla-ofiar-brakuje-lekow,wid,13573230,wiadomosc.html (dostęp: 17.07.2015).
View in Google Scholar

Kuperman A., Obama’s Libya Debacle, „Foreign Affairs” 2015, no. 2, s. 70–73.
View in Google Scholar

Sayare S., Cowell A., Libyan Refugee Crisis Called a ‘Logistical Nightmare’, http://www.nytimes.com/2011/03/04/world/africa/04refugee.html?_r=2 (dostęp: 14.05.2015).
View in Google Scholar

Sidner S., Ahmed A., Psychologist: Proof of Hundreds of Rape Cases During Libya’s War, http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/05/23/libya.rape.survey.psychologist/ (dostęp: 23.05.2011).
View in Google Scholar

To, co robi armia Kadafiego, to już zbrodnia wojenna?, http://konflikty.wp.pl/kat,126314,title,To-co-robi-armia-Kadafiego-to-juz-zbrodnia-wojenna,wid,13339535,wiadomosc.html (dostęp: 20.04.2016).
View in Google Scholar

Trojanowski M., Operacja reagowania kryzysowego NATO w Libii, [w:]
View in Google Scholar

R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, Warszawa 2014, s. 88–99.
View in Google Scholar

UE otworzyła się w Bengazi, http://www.tvn24.pl/-1,1703967,0,1,ue-otworzyla-sie-w-bengazi,wiadomosc.html (dostęp: 30.05.2011).
View in Google Scholar

UPDATE 3-Foreigners may be Prevented from Leaving Libya, Reuters, http://af.reuters.com/article/tunisiaNews/idAFLDE7231RR20110304?sp=true (dostęp: 23.12.2016).
View in Google Scholar

Ajisz A., Rozruchy w Jemenie pchają kraj w stronę zapaści gospodarczej, tł. P. Kukuła, http://wolnemedia.net/rozruchy-w-jemenie-pchaja-kraj-w-strone-zapasci-gospodarczej/ (dostęp: 17.06.2015).
View in Google Scholar

Alley A.L., Yemen on the Brink. Will Saleh’s Resignation Lead to democratic Reform?, http://www.foreignaffairs.com/articles/67699/april-longley-alley/yemen-on-the-brink (dostęp: 13.07.2016).
View in Google Scholar

Amid Renewed Violence in Yemen, It’s Unclear Who is in Charge, wywiad z Christopherem Boucekiem, http://carnegieendowment.org/2011/09/19/amid-renewed-violence-in-yemen-it-s-unclearwho-is-in-charge/69o7 (dostęp: 19.09.2011).
View in Google Scholar

Bania R., Woźniak M., Zdulski K., Rewolucje w świecie arabskim. Aspekty polityczne, społeczne i humanitarne, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Boucek C., Revkin M., The Unraveling of the Salih Regime in Yemen, http://carnegieendowment.org/2011/03/31/unraveling-of-salih-regime-in-yemen/69o4 (dostęp: 12.07.2016).
View in Google Scholar

Dziekan M.M. (red.), Arabowie. Słownik encyklopedyczny, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Fattah K., Yemen: A Social Intifada in a Republic of Sheikhs, ,,Middle East Policy” 2011, no. 3, s. 79–85.
View in Google Scholar

Lizak W., Bliski Wschód: bankructwo pięknych nadziei, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 271–290.
View in Google Scholar

Lizak W., Bliskowschodnie znaki zapytania, „Rocznik Strategiczny 2014/2015”, s. 264–282.
View in Google Scholar

Popular Protest in North African and the Middle East (II): Yemen between Reform and Revolution, Middle East/North Africa Report No 102, 10.03.2011, oprac. International Crisis Group.
View in Google Scholar

Przemiany na Bliskim Wschodzie – ciągłość, czy zmiana?, „Rocznik Strategiczny 2011/2012”, s. 173–191.
View in Google Scholar

SC/10418, Resolution 2014 (2011), https://www.un.org/press/en/2011/sc10418.doc.htm (dostęp:22.11.2016).
View in Google Scholar

Schmitz C., Yemen’s Tribal Showdown. Saleh’s Last Ditch Attempt to Hold Onto Power, http://www.foreignaffairs.com/articles/67877/charles-schmitz/yemens-tribal-showdown (dostęp: 24.07.2012).
View in Google Scholar

Senate Committee on Foreign Relations. Subcommittee on Near Eastern and South and Central Asian Affairs, U.S. Policy in Yemen. Testimony by Dr. Christopher Boucek.
View in Google Scholar

Strójwąs T., Dynamika przemian społeczno-politycznych w Republice Jemeńskiej w 2011 roku: 9 miesięcy rewolucji, [w]: K. Górak-Sosnowska, K. Pachniak (red.), Bunt czy rewolucja. Przemiany na Bliskim Wschodzie po 2010 roku, Łódź 2012, s. 115–122.
View in Google Scholar

Tayler L., Yemen’s Hijacked Revolution. New Protests Pushed Aside By Old Rivalries in Sanaa, http://www.foreignaffairs.com/articles/68298/letta-tayler/yemens-hijacked-revolution (dostęp: 26.09.2011).
View in Google Scholar

Winter L., Conflict in Yemen: Simple People, Complicated Circumstances, ,,Middle East Policy” 2011, no. 1, s. 102–107.
View in Google Scholar

Yemen President Seeks Guarantees on Exit, https://www.islamweb.net/en/article/172457/yemen-president-seeks-guarantees-on-exit (dostęp: 22.12.2012).
View in Google Scholar

Zamłyńska A, Kryzys humanitarny w Jemenie, „Pomoc Rozwojowa” 2011, nr 1–2, s. 3–10.
View in Google Scholar

Katzman K., Bahrain: Reform, Security, and U.S. Policy, Congressional Research Service, April 20, 2011.
View in Google Scholar

Peninsula Shield Commander Interviewed on Mission in Bahrain (Company Overview), BBC Monitoring International Reports, April 4, 2011, http://www.accessmylibrary.com/article-1G1-253288705/peninsula-shield-commander-interviewed.html (dostęp: 17.04.2011).
View in Google Scholar

Popular Protests in North Africa and the Middle East (III): The Bahrain Revolt, „Middle East/North Africa Report”, No 105, oprac. International Crisis Group, April 6, 2011.
View in Google Scholar

Saudi Intervention in Bahrain, https://www.stratfor.com/sample/analysis/saudi-intervention-bahrain (dostęp: 27.08.2013).
View in Google Scholar

Brataniec K., Zamojska A., Maroko po „rewolucji”. Kierunki przemian społeczno-politycznych, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 149–164.
View in Google Scholar

Fisher M., Will Morocco be the Arab Spring’s Great Success – or Great Failure?, https://www.theatlantic.com/international/archive/2011/07/will-morocco-be-the-arab-springs-great-success-or-great-failure/241286/ (dostęp: 14.11.2016).
View in Google Scholar

Hirst J.D., Morocco – An Arab Spring Success, https://www.huffpost.com/entry/morocco-constitution_b_884430?guccounter=1&guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS8&guce_referrer_sig=AQAAAER33w3yP2MbDjmMGausg0WRgce0uGZyWH7DxZEjJl_r-DwKSlXUWZricZZ9rjowjv6LhNnr6BSsjg0g9AlpkSfrr4Sm70Jqhz94i9MTJdNZy_BUHk5Yb56TlUQwwVlutBfdON4wGhZHjKfqq_K0AzEKZ7tDRdf VcqEardFQBwfj (dostęp: 9.04.2013).
View in Google Scholar

Morocco Adopts New Constitution In Landslide Vote, http://www.npr.org/2011/07/01/137565293/morocco-adopt-new-constitution-in-landslide-vote (dostęp: 14.11.2016).
View in Google Scholar

Ottaway M., The New Moroccan Constitution: Real Change or More of the Same?, http://carnegieendowment.org/2011/06/20/new-moroccan-constitution-real-change-or-more-of-same/5l (dostęp: 14.11.2016).
View in Google Scholar

Dołgow B., Algierskie echa Tunisami, [w:] R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, Warszawa 2014, s. 79–85.
View in Google Scholar

Zobeniak M., Algeria – „Peaceful struggle”?, [w:] B. Przybylska-Maszner (ed.), The Arab Spring, Poznań 2011, s. 205–218.
View in Google Scholar

Helfont S., Helfont T., Jordan’s Protests: Arab Spring Lite?, https://www.fpri.org/article/2011/07/jordans-protests-arab-spring-lite/ (dostęp: 15.09.2011).
View in Google Scholar

The Kingdom of Jordan and the Arab Spring, http://www.dailykos.com/story/2011/03/29/944492/-Adalah:-The-Kingdom-of-Jordan-andthe-Arab-Spring (dostęp: 25.06.2015).
View in Google Scholar

Niziński P., Jordania 2011: demokratyzacja, czy rekonfiguracja autorytaryzmu, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 105–120.
View in Google Scholar

Balcerowicz B., Pronińska K., Konflikty zbrojne w 2015 r. Rola ugrupowań dżihadystycznych i zewnętrznych interwencji w konfliktach Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 120–142.
View in Google Scholar

Bania R., Woźniak M., Zdulski K., Rewolucje w świecie arabskim. Aspekty polityczne, społeczne i humanitarne, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Czornik K., Polityka Stanów USA wobec Bliskiego Wschodu po Arabskiej Wiośnie, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 267–298.
View in Google Scholar

Davis J., The Arab Spring and Arab Thaw: The Obama Administration’s Response to a Region in a Turmoil, [w:] J. Davies (ed.), The Arab Spring and Arab Thaw. Unfinished Revolutions and the Quest for Democracy, Dorchester 2013, s. 221–249.
View in Google Scholar

Dunne M., Kagan R., Obama Embraces the Nixon Doctrine in Egypt, https://www.washingtonpost.com/opinions/obama-embraces-the-nixon-doctrine-in-egypt/2015/04/03/597b3be0-d986-11e4ba28-f2a685dc7f89_story.html (dostęp: 8.06.2016).
View in Google Scholar

Engdahl W., Projekt Wielkiego Bliskiego Wschodu z perspektywy Stanów Zjednoczonych, [w:] R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, Warszawa 2014, s. 283–298.
View in Google Scholar

Fiedler R., From Plans to Democratize the ‘Arab Spring’. The Policies of the Administrations of George W. Bush and Barack Obama towards Middle East, [w:] B. Przybylska-Maszner (ed.), The Arab Spring, Poznań 2011, s. 93–106.
View in Google Scholar

Fiedler R., Polityka USA wobec Egiptu – ciągłość mimo wszystko, [w:] R. Bania, R. Czulda, K. Zdulski (red.), Problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA), Łódź 2016, s. 67–79.
View in Google Scholar

Gajda J., Wojna z Kalifatem: dylematy relacji USA i Iranu, „FAE Policy Papers” 2014, no. 26, s. 13.
View in Google Scholar

Heydemann S., America’s Response to the Arab Uprisings: US Foreign Assistance in a Era of Ambivalence, „Mediterranean Politics” 2014, no. 3, s. 299–317.
View in Google Scholar

Indyk M., Lieberthal K., O’Hanlon M., Zmieniając historię. Polityka zagraniczna Baracka Obamy, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Jarczewska A., Stany Zjednoczone – podzielone i ostrożne mocarstwo, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 203–227.
View in Google Scholar

Jarczewska A., Stany Zjednoczone – skazy na wizerunku, „Rocznik Strategiczny 2013/2014”, s. 199–216.
View in Google Scholar

Jarczewska A., Stany Zjednoczone – stopniowy powrót do formy w coraz bardziej niespokojnym świecie, „Rocznik Strategiczny 2014/2015”, s. 196–218.
View in Google Scholar

Jarczewska A., Stany Zjednoczone – w Białym Domu bez zmian, „Rocznik Strategiczny 2012/2013”, s. 81–106.
View in Google Scholar

Lizak W., Bliskowschodnie znaki zapytania, „Rocznik Strategiczny 2014/2015”, s. 264–282.
View in Google Scholar

Lynch M., Obama and the Middle East, „Foreign Affairs” 2015, no. 9–10, s. 18–27.
View in Google Scholar

Milczanowski M., Wpływ egipskiej Arabskiej Wiosny na strategię bezpieczeństwa USA, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, 2013, nr 3(10), s. 33–51.
View in Google Scholar

Sasnal P., Między stagnacją a stabilizacją. Stany Zjednoczone wobec społeczno-politycznych zmian w Afryce Północnej, „Sprawy Międzynarodowe” 2011, nr 3, s. 55–70.
View in Google Scholar

Sasnal P., Niechęć i przymus: Stany Zjednoczone wobec konfliktu w Libii, [w:] J. Danecki, S. Sulowski (red.), Bliski Wschód coraz bliżej, Warszawa 2011, s. 123–135.
View in Google Scholar

Stern J., Obama and Terrorism, „Foreign Affairs” 2015, no. 9–10, s. 62–70. Strachota K., Bliski Wschód w cieniu Państwa Islamskiego, „Punkt Widzenia OSW” 2015, nr 52, s. 5–61.
View in Google Scholar

Ananicz S., Arabska wiosna: wyzwania i szanse dla partnerstwa wschodniego, „Sprawy Międzynarodowe”, 2011, nr 3, s. 39–54.
View in Google Scholar

Bicchi F., The Politics of Foreign Aid and the European Neighbourhood Policy Post-Arab Spring: ‘More for More’ or Less of the Same, „Mediterranean Politics” 2014, no. 3, s. 318–332.
View in Google Scholar

Blockmans S., Egypt and the UE. Where Next?, https://www.ceps.eu/publications/egypt-and-eu-where-next (dostęp: 4.11.2013).
View in Google Scholar

Boogaerts A., Portela C., Drieskens E., One Swallow Does Not Make Spring: A Critical Juncture Perspective on the EU Sanctions in Response to the Arab Spring, „Mediterranean Politics” 2016, no. 2, s. 205–225.
View in Google Scholar

Borkowski P., Unia Europejska – czas oczekiwania, „Rocznik Strategiczny 2013/2014”, s. 182–198.
View in Google Scholar

Borkowski P., Unia Europejska – kryzys egzystencjalny, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 182–202.
View in Google Scholar

Donaj Ł., The Russian Federation in the Face of Arab Spring, [w:] B. Przybylska-Maszner (ed.), The Arab Spring, Poznań 2011, s. 147–158.
View in Google Scholar

Duszczyk M., Czy migracje położą kres UE?, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 357–368.
View in Google Scholar

Jervis D., The UE and The Arab Spring: Interests, Ideals or Irrelevance?, [w:] J. Davies (ed.), The Arab Spring and Arab Thaw. Unfinished Revolutions and the Quest for Democracy, Dorchester 2013, s. 193–219.
View in Google Scholar

Madej M., Terlikowski M., Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony – gra pozorów, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 58–76.
View in Google Scholar

Nodzykowski M., Rakowski P., Wydarzenia w Afryce Północnej a przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Sprawy Międzynarodowe” 2011, nr 3, s. 21–38.
View in Google Scholar

Paździorek P., Inicjatywy NATO oraz Unii Europejskiej w regionie MENA po Arabskiej Wiośnie, [w:] A. Czupryński, M. el-Ghamari, A. Polak (red.), Efekty przemian politycznych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej na początku drugiej dekady XXI wieku, Warszawa 2015, s. 281–312.
View in Google Scholar

Przybylska-Maszner B., The Arab Spring as a Test of post-Lisbon Capabilities and Strategies of the European Union in North Africa, [w:] B. Przybylska-Maszner (ed.), The Arab Spring, Poznań 2011, s. 117–134.
View in Google Scholar

Radziejowska M., Stormowska M., Kryzys uchodźczy w Syrii a zasada solidarności Unii Europejskiej, „Biuletyn PISM” 2016, nr 77, s. 1–2.
View in Google Scholar

Sasnal P. (red.), Niekontrolowane migracje do Unii Europejskiej – implikacje dla Polski, Warszawa 2015.
View in Google Scholar

Szubart K., RFN wobec kryzysu migracyjnego, „Biuletyn Opinie FAE”, 2015, nr 14, s. 1–22.
View in Google Scholar

Wojna B., Unia Europejska wobec arabskiej wiosny: problemy i dylematy nowego partnerstwa, „Sprawy Międzynarodowe” 2011, nr 3, s. 7–20.
View in Google Scholar

Zając J., Polityka Unii Europejskiej w regionie MENA, [w:] J. Danecki, S. Sulowski (red.), Bliski Wschód coraz bliżej, Warszawa 2011, s. 95–109.
View in Google Scholar

Zając J., Role Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, Warszawa 2010.
View in Google Scholar

Zając J., Unia Europejska wobec Arabskiej Wiosny, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 317–328.
View in Google Scholar

Domańska M., Rodkiewicz W., Rosyjska operacja w Syrii: oferta czy straszak?, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-10-07/rosyjska-operacja-w-syrii-oferta-czy-straszak (dostęp: 24.06.2016).
View in Google Scholar

Donaj Ł., The Russian Federation in the Face of Arab Spring, [w:] B. Przybylska-Maszner (ed.), The Arab Spring, Poznań 2011, s. 147–158.
View in Google Scholar

Dyner A.M., Rosyjskie zaangażowanie wojskowe w Syrii – nowy etap, „Biuletyn PISM” 2016, nr 23, s. 1–2.
View in Google Scholar

Dyner A.M., Trzy miesiące rosyjskiej interwencji w Syrii – implikacje wojskowe i polityczne, „Biuletyn PISM” 2016, nr 1, s. 1–2.
View in Google Scholar

Falkowski M., Kaukaz Północny: między Rosją, emiratem i kalifatem, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-07-01/kaukaz-polnocny-miedzy-rosja-emiratem-i-kalifatem (dostęp: 18.06.2016).
View in Google Scholar

Falkowski M., Lang J., Homo dżihadicus. Islam na obszarze byłego ZSRR a fenomen postsowieckich bojowników w Syrii i Iraku, „Raport OSW” 2015, s. 5–109.
View in Google Scholar

Kaczmarski M., Polityka Rosji wobec Bliskiego Wschodu, [w]: J. Danecki, S. Sulowski (red.), Bliski Wschód coraz bliżej, Warszawa 2011, s. 110–122.
View in Google Scholar

Kagan F.W., Kagan K., Putin Ushers in a New Era of Global Geopolitics, „Warning Intelligence Update” 2015, 27.05, s. 1–9.
View in Google Scholar

Lang J., Rosyjska gra zagrożeniem afgańskim w Azji Centralnej, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-05-20/rosyjska-gra-zagrozeniem-afganskim-w-azji-centralnej (dostęp: 20.06.2016).
View in Google Scholar

Lizak W., Bliski Wschód – stare i nowe problemy, „Rocznik Strategiczny 2013/2014”, s. 256–275.
View in Google Scholar

Mienkiszak M., Rosja w kryzysie, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 228–244.
View in Google Scholar

Mienkiszak M., Rosyjsko-amerykańskie oświadczenie syryjskie: sukces Moskwy, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-02-24/rosyjsko-amerykanskie-oswiadczenie-syryjskie-sukces-moskwy (dostęp: 2.06.2016).
View in Google Scholar

Mienkiszak M., Szeptycki A., Obszar WNP: czas przesilenia, „Rocznik Strategiczny 2012/2013”, s. 107–143
View in Google Scholar

Mienkiszak M., Szeptycki A., Obszar WNP: imperium kontratakuje, „Rocznik Strategiczny 2013/2014”, s. 217–248.
View in Google Scholar

Mroczkowski B., Rosja wobec Arabskiej Wiosny, [w:] R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2009–2013, Warszawa 2014, s. 298–315.
View in Google Scholar

Piotrowski M.A., Operacja Alawistan: implikacje zaangażowania wojskowego Rosji w Syrii, „Biuletyn PISM” 2015, nr 85, s. 1–2.
View in Google Scholar

Plakoudas S., Putin, Assad and Geopolitics, „Middle East Review of International Affairs” 2015, no. 3, s. 34–40.
View in Google Scholar

Rodkiewicz W., Redukcja rosyjskiego kontyngentu w Syrii, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-03-16/redukcja-rosyjskiego-kontyngentu-w-syrii (dostęp: 10.06.2016).
View in Google Scholar

Rodkiewicz W., Rosyjska gra w Syrii, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-09-30/rosyjska-gra-w-syrii (dostęp: 26.06.2016).
View in Google Scholar

Rodkiewicz W., Rosyjska ofensywa dyplomatyczna na Bliskim Wschodzie: kontekst amerykański, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-01-22/rosyjska-ofensywa-dyplomatyczna-na-bliskim-wschodzie-kontekst (dostęp: 26.06.2016).
View in Google Scholar

Rodkiewicz W., Rosyjska oferta wobec Zachodu: antyterrorystyczna koalicja na warunkach Moskwy, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-11-18/rosyjska-oferta-wobec-zachodu-antyterrorystyczna-koalicja-na-warunkach (dostęp: 24.06.2016).
View in Google Scholar

Schumacher T., Nitoiu C., Russia’s Foreign Policy Towards North Africa in the Wake of the Arab Spring, „Mediterranean Politics” 2015, no. 1, s. 97–104.
View in Google Scholar

Al-Temimi D., Federacja Rosyjska wobec Arabskiej Wiosny, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 299–316.
View in Google Scholar

Balcerowicz B., Pronińska K., Konflikty zbrojne w 2015 r. Rola ugrupowań dżihadystycznych i zewnętrznych interwencji w konfliktach Bliskiego Wschodu i Afryki, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 120–142.
View in Google Scholar

Bania R., Woźniak M., Zdulski K., Rewolucje w świecie arabskim. Aspekty polityczne, społeczne i humanitarne, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Colombo S., The GCC Countries and the Arab Spring: Between Outreach Patronage and Repression, [w:] J. Davies (ed.), The Arab Spring and Arab Thaw. Unfinished Revolutions and the Quest for Democracy, Dorchester 2013, s. 164–177.
View in Google Scholar

Grzebyk P., Lifting w oparach skandalu – działalność Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2015 r., „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 77–94.
View in Google Scholar

Grzebyk P., Narody Zjednoczone stale spóźnione walczą o efektywność – Rada Bezpieczeństwa w akcji, „Rocznik Strategiczny 2013/2014”, s. 104–120.
View in Google Scholar

Grzebyk P., Narody Zjednoczone – syryjski pat, „Rocznik Strategiczny 2012/2013”, s. 246–274.
View in Google Scholar

Grzebyk P., ONZ w polibijskim impasie, „Rocznik Strategiczny 2011/2012”, s. 268–291.
View in Google Scholar

Grzebyk P., Testowanie Rady Bezpieczeństwa w czasach niepokoju – działalność RB ONZ w 2014 r., „Rocznik Strategiczny 2014/2015”, s. 75–92.
View in Google Scholar

Kowalewska K., Państwa Rady Współpracy Zatoki wobec „arabskiej wiosny”, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2012, nr 3–4, s. 165–179.
View in Google Scholar

Maddy-Weitzman B., The Arab League and the Arab Uprisings, [w:] J. Davies (ed.), The Arab Spring and Arab Thaw. Unfinished Revolutions and the Quest for Democracy, Dorchester 2013, s. 179–191.
View in Google Scholar

Minda A., Sasnal P., Kryzys w Libii a wzrost dżihadyzmu i migracji, „Biuletyn PISM”, 2016, nr 21, s. 1–2.
View in Google Scholar

Ragab E., Relacje GCC z krajami MENA w okresie Arabskiej Wiosny, [w:] R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, Warszawa 2014, s. 116–129.
View in Google Scholar

Sławek J., Rada Współpracy Państw Zatoki – jaka przyszłość po arabskiej wiośnie?, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, 2014, nr 3, s. 147–163.
View in Google Scholar

Ayoob M., Turkey and Iran in the Era of the Arab Uprising, [w:] F.A. Gerges (ed.), The New Middle East. Protest and Revolution in the Arab World, Cambridge 2014, s. 402–417.
View in Google Scholar

Czornik K., Bliski Wschód w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych w latach 1945–2012, Katowice 2012.
View in Google Scholar

Dmochowski T., Zewnętrzni aktorzy i ich interesy jako czynniki wojny domowej w Syrii (wiosna 2011–wiosna 2014), „Colloquium WNSiH” 2015, nr 2, s. 112–113.
View in Google Scholar

G20: Putin i Trump uzgodnili zawieszenie broni w Syrii, http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1056516,ustalenia-po-rozmowie-trump-putin-na-szczycie-g20-w-hamburgu.html (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Holliday J., The Syrian Army. Doctrinal Order of Battle, „A Report of the Institute of the Study of War”, 2013, February, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/SyrianArmy-DocOOB.pdf (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Humud C.E., Blanchard Ch.M., Nikitin M.B.D., Armed Conflict in Syria: Overview and U.S. Response, „CRS Report” 2017, August 10, https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc1020699/m1/1/ (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Jarząbek J., Siły zbrojne Syryjskiej Republiki Arabskiej w kontekście trwającej wojny domowej, „Wschodnioznawstwo” 2013, nr 7, s. 185–198.
View in Google Scholar

Już ponad 320 tys. ofiar wojny w Syrii, https://wiadomosci.wp.pl/juz-ponad-320-tysiecy-ofiar-wojny-w-syrii-6100638532534913a (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Kobierski Ł., Proces pokojowy w Syrii – szansa na zakończenie konfliktu?, „Pulawski Policy Papers. Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego”, 21.01.2016, s. 2–4.
View in Google Scholar

Münnich M., Syria wiosną 2015. Spojrzenie niepoprawne politycznie, Lublin 2015.
View in Google Scholar

Münnich M., Turecka porażka w Syrii, https://www.defence24.pl/turecka-porazka-w-syrii (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

National Coordination Body for Democratic Change, http://carnegie-mec.org/publications/?fa=48369 (dostęp: 28.02.2017).
View in Google Scholar

O’Baghy E., Syria’s Political Oposition, „Middle East Security Report” 2012, no. 4, http://www.scpss.org/libs/spaw/uploads/files/Reports/Syrias_Political_Opposition.pdf (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Otłowski T., Pięć lat wojny w Syrii – jak to się zaczęło, http://bliskiwschod.pl/2016/05/piec-lat-wojny-w-syrii-jak-to-sie-zaczelo/ (dostęp: 7.03.2017).
View in Google Scholar

Poligon Aleppo. Rosjanie zdobywają nowe doświadczenie i testują nową broń, http://www.newsweek.pl/swiat/aleppo-wojna-w-syrii-bombardowania-ataki-rosjan-ofiary,artykuly,402079,1.html (dostęp: 30.08.2017).
View in Google Scholar

Political Programme for the Syrian National Council, https://data.information.dk/legacy/files/fakta/uploads/Political%20Programme%20for%20the%20Syrian%20National%20Council.pdf (dostęp: 20.11.2011).
View in Google Scholar

Rakiety to nie wszystko. Amerykanów w Syrii jest już wielu, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/amerykanskie-wojsko-w-syrii-nie-tylko-atak-rakietami,730229.html (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Sofer K., Shafroth J., The Structure and Organization of the Syrian Opposition, https://www.americanprogress.org/wp-content/uploads/2013/05/StructureAndOrganizationSyrianOpposition-copy.pdf (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Strzałkowski P., Wojna w Syrii: zawieszenie broni od dziś, a co dalej? Oto, co oznacza porozumienie pokojowe Putina i Erdogana, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114881,21179679,zawieszenie-broni-od-dzis-a-co-dalej-oto-co-oznacza-porozumienie.html (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Syria: zawieszenie broni weszło w życie, http://www.rp.pl/Wojna-w-Syrii/170709193-Syria-Zawieszenie-broni-weszlo-w-zycie.html#ap-1 (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Syryjska opozycja zawiesiła udział w rozmowach pokojowych w Astanie, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2017-05-03/syryjska-opozycja-zawiesila-udzial-w-rozmowach-pokojowych-w-astanie/ (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Szkudlarek M., Rola czynnika kurdyjskiego w syryjskiej wojnie domowej, „Przegląd Politologiczny” 2014, nr 1, s. 299–313.
View in Google Scholar

Uchodźcy z Syrii: kryzys w liczbach, https://amnesty.org.pl/uchodzcy-z-syrii-kryzys-w-liczbach/ (dostęp: 10.08.2017).
View in Google Scholar

Yacoub G., Konflikt syryjski – tło polityczne i następstwa, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 323–335.
View in Google Scholar

Chrośnicki M., Kalifat – epizod czy trwały element współczesnego terroryzmu, „Rocznik Strategiczny 2015/2016”, s. 385–394.
View in Google Scholar

The Crisis in Iraq. An Analysis of the Islamic State of Iraq and Levant (ISIS) with U.S. Policy. Recommendation in Iraq, UMAA-Advocasy Report Series, June 2014.
View in Google Scholar

Czornik K., Irak w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych w okresie pozimnowojennym, Katowice 2011.
View in Google Scholar

Danecki J., Podstawowe wiadomości o islamie, t. 2, Warszawa 1998.
View in Google Scholar

Filkinis D., What We Left Behind. An Increasingly Authoritarian Leader, a Return of Sectarian Violence, and a Nation Worried for Its Future, http://www.newyorker.com/magazine/2014/04/28/what-we-left-behind (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Friedland E. The Islamic State (ISIS) a Fact Sheet, September 2014.
View in Google Scholar

Gordon J.T., ISIS’ Desire to Erase Sykes-Picot Is Rooted in Fiction, Not History, http://nationalinterest.org/feature/isis%E2%80%99-desire-erase-sykes-picot-rooted-fiction-not-history-11293 (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Hoffman B., Oblicza terroryzmu, tł. H. Pawlikowska, Warszawa 2001. Hołyst B., Bezpieczeństwo gatunku ludzkiego, Warszawa 2016.
View in Google Scholar

Islamist Terrorism From 1945 to the Rise of ISIS, https://achieve.lausd.net/site/default.aspx?PageType=3&ModuleInstanceID=33223&ViewID=7b97f7ed-8e5e-4120-848f-a8b4987d588f&RenderLoc=0&FlexDataID=41484&PageID=11692 (dostęp: 14.02.2016).
View in Google Scholar

Kishi K., Theodoru A.E., 6 Facts about Religious Hostilities in the Middle East and North Africa, http://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/07/07/6-facts-about-religious-hostilities-in-the-middle-east-and-north-africa/ (dostęp: 14.02.2017).
View in Google Scholar

Kto finansuje terrorystów z Państwa Islamskiego, http://www.se.pl/pieniadze/newsy/kto-finansuje-terrorystow-z-panstwa-islamskiego_729242.html (dostęp: 21.11.2015).
View in Google Scholar

Machnikowski R., Zamach w Madrycie 11 marca 2004 – wnioski dla Polski, http://www.specops.com.pl/CSiPS/artykuly_CSiPS/Doktor_Ryszard_Machnikowski/zamach%20w%20Madrycie.htm (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Al-Maliki: From Popularity to Political Failure, http://www.mepc.org/articles-commentary/commentary/malikis-actions-continueantagonize-iraqi-sunnis?print (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Milto D., Price B., al-‘Ubaydi M., The Islamic State in Iraq and Levant: More than Just a June Surprise, „CTC SENTINEL” 2014, vol. 7, issue 6, s. 1–4.
View in Google Scholar

Münnich M., Syria wiosną 2015. Spojrzenie niepoprawne politycznie, Lublin 2015.
View in Google Scholar

Płatek D., Mobilizacja zasobów Państwa Islamskiego w Iraku i Lewancie, https://www.academia.edu/10193757/MOBILIZACJA_ZASOB%C3%93W_PA%C5%83STWA_ISLAMSKIEGO_W_IRAKU_I_LEWANCIE (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Połoński M., ISIS zmienia geopolitykę Bliskiego Wschodu, https://www.defence24.pl/isis-zmienia-geopolityke-bliskiego-wschodu (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Poushter J., In Nations with Significant Muslim Populations, Much Disdain for ISIS, http://www.pewresearch.org/fact-tank/2015/11/17/in-nations-with-significant-muslim-populations-much-disdain-forisis/ (dostęp: 14.02.2017).
View in Google Scholar

The Rise of the New ‘Caliph,’ ISIS Chief Abu Bakr al-Baghdadi, http://english.alarabiya.net/en/perspective/profiles/2014/06/30/The-rise-of-thenew-caliph-ISIS-chief-Abu-Bakr-al-Baghdadi.html (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Wachnicki M., Jak wygląda struktura organizacyjna Państwa Islamskiego? „Ma wiele elementów totalitaryzmu”, http://wyborcza.pl/1,76842,16899161,Jak_wyglada_struktura_organizacyjna_Panstwa_Islamskiego_.html#ixzz3tULYAm9B (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Weiss M., Hassan H., ISIS. Wewnątrz armii terroru, tł. P. Gołębiowski, Warszawa 2015.
View in Google Scholar

Wejkszner A., Państwo Islamskie. Narodziny nowego kalifatu?, Warszawa 2016.
View in Google Scholar

Zawadzki M., Bilans Iraku, http://wyborcza.pl/1,76842,10833469,Bilans_Iraku.html (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

Zelin A.Y., Abu Bakr al-Baghdadi: Islamic State’s driving force, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-28560449 (dostęp: 1.10.2015).
View in Google Scholar

America Signals Withdrawal of Troops from Saudi Arabia, https://www.theguardian.com/world/2003/apr/30/usa.iraq (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Balcerowicz B., Pronińska K., Konflikty zbrojne w 2015 r. Rola ugrupowań dżihadystycznych i zewnętrznych interwencji w konfliktach bliskowschodnich, „Rocznik Strategiczny 2015/16”, s. 120–142.
View in Google Scholar

Brylew M., Irak 2006–2012. Stabilizacja czy konflikt?, Toruń 2013.
View in Google Scholar

Czornik K., Irak w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych w okresie pozimnowojennym, Katowice 2011.
View in Google Scholar

Egypt Lawmakers Approve Island Transfer to Saudi Arabia, http://www.aljazeera.com/news/2017/06/egypt-lawmakers-approve-islandtransfer-saudi-arabia-170614142446099.html (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Egypt’s Arab Military Force Proposal Referred to Arab League Summit, http://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/64/126018/Egypt/Politics-/Egypts-Arab-military-force-proposal-referred-to-Ar.aspx (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Fiedler R., Polityka USA wobec Egiptu – ciągłość mimo wszystko, [w:] R. Bania, R. Czulda, K. Zdulski (red.), Problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA), Łódź 2016, s. 67–79.
View in Google Scholar

Freedland J., Barack Obama in Cairo: the Speech No Other President Could Make, https://www.theguardian.com/world/2009/jun/04/barack-obama-speech-islam-west (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Gvosdev N.K., Post-War Syria: The Next Big Crisis Between Russia and America?, https://nationalinterest.org/feature/post-war-syria-the-next-big-crisis-between-russia-america-22903 (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Mniejszy wyrok za rzucenie butem w Busha, https://wyborcza.pl/1,75399,6477210,Mniejszy_wyrok_za_rzucenie_butem_w_Busha.html (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Sahimi M., The U.S. Invasion on Iraq: Strategic Consequences for Iraq, https://muftah.org/u-s-invasion-of-iraq-strategic-consequences-for-iran/#.WfOvYFu0OUk (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Saudi Arabia, UAE, Bahrain and Egypt Are Preparing New Sanctions Against Qatar, https://frontnews.eu/news/en/9240/Saudi-Arabia-UAE-Bahrain-and-Egypt-are-preparing-new-sanctions-against-Qatar (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Saudis Announce Islamic Anti-terrorism Coalition, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-35099318 (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Szymczyk K., Irański program nuklearny jako czynnik warunkujący stosunki międzynarodowe w obszarze i poza obszarem MENA, [w:] R. Bania, K. Zdulski (red.), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe w regionie Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA) u progu XXI wieku, Łódź 2012, s. 145–155.
View in Google Scholar

Wright E., How the Curse of Sykes-Picot Still Haunts the Middle East, https://www.newyorker.com/news/news-desk/how-the-curse-of-sykes-picot-still-haunts-the-middle-east (dostęp: 10.10.2017).
View in Google Scholar

Abrasz I., Ilm al-idżtima as-sijasi. Mukaraba ibistimuludżijja wa-dirasa tatbikijja ala al-alam al-arabi [Socjologia polityczna. Zbliżenie epistemologiczne i studium praktyczne świata arabskiego], E-Kutub 2011.
View in Google Scholar

Abrasz I., Sira ala as-sulta wa-as-sarwa wa-laysa Rabi’an arabijjan [Walka o władzę i bogactwo, a nie Wiosna Arabska], http://www.ssrcaw.org/ar/show.art.asp?aid=397204 (dostęp: 6.04.2015).
View in Google Scholar

Abu Dżafar at-Tabari, Tarich ar-rusul wa-al-muluk [Historia proroków i królów], Misr 1964, t. VI.
View in Google Scholar

Arendt H., O rewolucji, tł. M. Godyń, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Ayalon A., From Fitna to Thawra, „Studia Islamica” 1986, t. LXVI, s. 145–174.
View in Google Scholar

Ayalon A., Thawra, [w:] The Encyclopaedia of Islam CD-ROM Edition, Leiden 2001.
View in Google Scholar

Chmaj M., O rewolucji, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin, Sectio K” 1997, t. IV, s. 77–88.
View in Google Scholar

al-Dżabiri M.A., Al-Chitab al-arabi al-mu’asir [Współczesny dyskurs arabski], Bajrut 1994.
View in Google Scholar

Finn M., revolutions, [w:] G. Bowering (ed.), The Princeton Encyclopedia of Islamic Political Thought, Princeton 2013, s. 470–471.
View in Google Scholar

Al-Firuzabadi, Al-Kamus al-muhit [Ocean wszechogarniający], Bajrut– Sajda 1999, t. II.
View in Google Scholar

Gardet L., Fitna, [w:] The Encyclopaedia of Islam, CD-ROM Edition v.1.1., Leiden 2001.
View in Google Scholar

Górak-Sosnowska K., Pachniak K. (red.), Bunt czy rewolucja? Przemiany na Bliskim Wschodzie po 2010 roku, Łódź 2012.
View in Google Scholar

Hashmi H., rebellion, [w:] G. Bowering (ed.), The Princeton Encyclopedia of Islamic Political Thought, Princeton 2013.
View in Google Scholar

Ibn Chaldun, Mukaddima, Bajrut 2000.
View in Google Scholar

Jünnemann A., Zorob A. (Hrsg.), Arabellions. Zur Vielfalt von Protest und Revolte im Nahen Osten und Nordafrika, Wiesbaden 2013.
View in Google Scholar

Kaplan R.D., Śródziemnomorska zima. Uroki historii i krajobrazu Tunezji, Sycylii, Dalmacji oraz Peloponezu, tł. M. Grzanka, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Lewis B., Islam in History. Ideas, People, and Events in the Middle East, rozdział 24: Islamic Concepts of Revolutions, Chicago–La Salle, Illinois 2002 [edycja w formacie epub].
View in Google Scholar

Mahomet, Mądrości Proroka, tł. J. Danecki, Warszawa 1993.
View in Google Scholar

Al-Mundżid fi al-lugha wa-al-alam [Pomocnik w języku i nazwach własnych], Bajrut 2005.
View in Google Scholar

Muntachab min Sahih al-Dżaurari [Wybór z Sahihy Al-Dżuhariego], http://shamela.ws/browse.php/book (dostęp: 13.09.2015).
View in Google Scholar

an-Nasiri A.I.Ch., Kitab al-Istiksa li-duwal Al-Maghrib al-Aksa [Księga analizy przekazów o dynastiach Najdalszego Zachodu], t. I, Bajrut 2010.
View in Google Scholar

Neep D., coup d’état, [w:] G. Bowering (ed.), The Princeton Encyclopedia of Islamic Political Thought, Princeton 2013, s. 120–121.
View in Google Scholar

Osika G. (red.), Bunt i reforma, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Potocki R., Piskorski M., Hładkiewicz W. (red.), Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, Warszawa 2014.
View in Google Scholar

Zdanowski J., Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Abu al-Ala al-Maududi, Tadwin ad-dustur al-islami [Zarys konstytucji muzułmańskiej], Bajrut 1981.
View in Google Scholar

Aksikas J., Arab Modernities. Islamism, Nationalism, and Liberalism in the Post-Colonial Arab World, New York 2009.
View in Google Scholar

Ayalon A., Shūrā, [w:] The Encyclopaedia of Islam CD-ROM Edition, Leiden 2001.
View in Google Scholar

Badry R., Die zeitgenössische Diskussion um den islamischen Beratungsgedanken (šūrā). Unter dem besonderen Aspekt ideengeschichtlicher Kontinuitäten und Diskontinuitäten, Stuttgart 1998.
View in Google Scholar

Ben Jelloun T., Warum der Arabische Frühling den Islamisten zugutekommt, [w:] T. Ben Jelloun, Der Islam der uns Angst macht, Berlin 2015, s. 105–109.
View in Google Scholar

Cesari J., The Awakening of Muslim Democracy, Cambridge 2014.
View in Google Scholar

Danecki J., Polityczne funkcje islamu, Warszawa 1997.
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Muzułmańskie rozważania o wolności, „Gdańskie Studia Międzynarodowe” 2004, nr 2, s. 149–163.
View in Google Scholar

al-Dżabiri M.A., Al-Chitab al-arabi al-mu’asir [Współczesny dyskurs arabski], Bajrut 1994.
View in Google Scholar

al-Ghannuszi R., Mukarabat fi al-ilmanijja wa-al-mudżtama al-madani [O świeckości i społeczeństwie obywatelskim], London 1999.
View in Google Scholar

Heller Á., Nowoczesność z perspektywy ponowoczesnej. Założenia filozoficzne, [w:] Á. Heller, Eseje o nowoczesności, red. J.P. Hudzik, Toruń 2012.
View in Google Scholar

al-Jabri M.A., Democracy, Human Rights and Law in Islamic Thought, London 2009.
View in Google Scholar

Kalyvas S., Unsecular Politics and Religious Mobilization, [w:] T. Kselman, J.A. Buttigieg (ed.), European Christian Democracy, Notre Dame 2003.
View in Google Scholar

al-Katib A., Tatawwur al-fikr as-sijasi as-sunni. Nahw chilafa dimukratijja [Rozwój sunnickiej myśli politycznej. Ku demokratycznemu kalifatowi], Bajrut 2008.
View in Google Scholar

Levitsky S., Way L.A., Competitive Authoritarianism. Hybrid Regimes after the Cold War, Cambridge 2010.
View in Google Scholar

Lipa M., Autorytaryzm na arabskim Bliskim Wschodzie. Egipt w latach 1981–2010, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Lübben I., Welche Rolle für den Islam?, [w:] A. Jünnemann, A. Zorob (Hrsg.), Arabellions. Zur Vielfalt von Protest und Revolte im Nahen Osten und Nordafrika, Wiesbaden 2013, s. 279–305.
View in Google Scholar

Madeyska D., Historia świata arabskiego. Okres osmański 1516–1920, Warszawa 1988.
View in Google Scholar

Schultze R., Irhal – „Hau ab“. Auf den Wegen zur arabischen Revolte 2011 – sozialgeschichtliche Kontexte eines Epochenbruchs, [w:] Th.G. Schneiders (Hrsg.), Der Arabische Frühling. Hintergründe und Analysen, Wiesbaden 2013, s. 17–32.
View in Google Scholar

Zdanowski J., Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku, Wrocław 2010.
View in Google Scholar

Abedin M., Tunisia: Islamist Leader Returns from Exile – an Interview with Rashid Al-Ghannoushi, https://mondediplo.com/open-page/tunisia-islamist-leader-returns-from-exile-an (dostęp: 14.04.2011).
View in Google Scholar

Abu Toameh Kh., From Arab Spring to an Islamist Winter. Demonstrators Dispatched by Mosques, http://www.gatestoneinstitute. org/2541/arab-spring-islamist-winter (dostęp: 9.09.2015).
View in Google Scholar

Ardıç N., Understanding the ‘Arab Spring’: Justice, Dignity, Religion and International Politics, „Afro Eurasian Studies” 2012, vol. 1, issue 1 (Spring), s. 8–52.
View in Google Scholar

Bayat A., Life as Politics. How Ordinary People Change the Middle East, Amsterdam 2010.
View in Google Scholar

Bayat A., The Coming of a Post-Islamic Society, „Critique: Critical Middle East Studies” 1996, no. 9, s. 43–52.
View in Google Scholar

Bayat A., The Post-Islamist Revolutions. What the Revolts in the Arab World Mean, „Foreign Affairs”, 2011, 26.04. (dostęp: 10.09.2015).
View in Google Scholar

Bayat A., What is Post-islamism, „ISIM Review” 2005, no. 16, s. 5, https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/17030/ISIM_16_What_is_Post-Islamism.pdf?sequence=1 (dostęp: 10.09.2015).
View in Google Scholar

Basly R., The Future of al-Nahda in Tunisia, http://carnegieendowment.org/2011/04/20/future-of-al-nahda-in-tunisia/6bqw (dostęp: 1.11.2011).
View in Google Scholar

Brown J., Salafis and Sufis in Egypt, Washington 2011, http://carnegieendowment.org/files/salafis_sufis.pdf (dostęp: 10.09.2015).
View in Google Scholar

Brown N.J., Post-Revolutionary Al-Azhar, http://carnegieendowment.org/files/al_azhar.pdf (dostęp: 31.08.2015).
View in Google Scholar

Cesari J., The Awakening of Muslim Democracy, Cambridge 2014.
View in Google Scholar

Christen in Syrien und die Neuordnung des Nahen Ostens, „Politische Studien” 2014, no. 65, https://www.hss.de/fileadmin/media/downloads/140327_Tagungsbericht.pdf (dostęp: 1.09.2015).
View in Google Scholar

Danecki J., Podstawowe wiadomości o islamie, Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Dustur Dżumhurijjat Misr al-Arabijja 2014 [Konstytucja Arabskiej Republiki Egiptu 2014].
View in Google Scholar

Entels J.P., Tunisia, [w:] J. Esposito (ed.), The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World, Oxford 1995, vol. IV, s. 235–240.
View in Google Scholar

Hoffman M., Jamal A., Religion in the Arab Spring: Between Two Competing Narratives, http://aalims.org/uploads/Hoffman_and_Jamal_AALIMS.pdf (dostęp: 27.08.2015).
View in Google Scholar

al-Huwajrini W.I.A., Asr al-islamijjin al-dżudud [Epoka nowych fundamentalistów], Ar-Rijad 1343 r.h.
View in Google Scholar

Jasińska J., Tysiąclecie Uniwersytetu Al-Azhar w Kairze, „Przegląd Orientalistyczny” 1972, nr 1, s. 53–59.
View in Google Scholar

Kepel G., Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu muzułmańskiego, tł. K. Pachniak, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Koplow M., Where Have All the Islamists Gone?, [w:] M. Lynch, S.B. Glasser, B. Hounshell (eds), Revolution in the Arab World. Tunisia, Egypt and the Unmaking of an Era, „Foreign Policy” 2011, s. 54–56.
View in Google Scholar

Lübben I., Welche Rolle für den Islam?, [w:] A. Jünnemann, A. Zorob (Hrsg.), Arabellions. Zur Vielfalt von Protest und Revolte im Nahen Osten und Nordafrika, Wiesbaden 2013, s. 279–305.
View in Google Scholar

Otłowski T., Chrześcijaństwo Maszreku w okresie Tunisami, [w:] R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, Warszawa 2014, s. 317–330.
View in Google Scholar

Pachniak K., Nauka i kultura muzułmańska i jej wpływ na średniowieczną Europę, Warszawa 2010.
View in Google Scholar

Roy O., The Failure of Political Islam, Cambridge, MA 1994.
View in Google Scholar

Roy O., The New Islamists. How the Most Extreme Adherents of Radical Islam Are Getting with the Times, „Middle East Spectator” 2012, http://mespectator.blogspot.in/2012/04/new-islamists.html (dostęp: 3.09.2015).
View in Google Scholar

Sławek J., Religijne konteksty „ Arabskiej Wiosny”, „Muzułmanie Rzeczypospolitej” 2011, nr 4, s. 5–7.
View in Google Scholar

Widjasowa M.F. Dżihad bez wajny. Tunisskij opyt modernizacii i politiczeskoje nasledije Chabiba Burgiby (1903–2000), t. I.1, Moskwa 2005; t. I.2, Moskwa 2005; t. II.1, Moskwa 2007.
View in Google Scholar

Widjasowa M.F., Gasanbekowa T.I., Dwulikij Janus umieriennogo islamizma, Moskwa 2016.
View in Google Scholar

Abrasz I., Ilm al-idżtima as-sijasi. Mukaraba ibistimuludżijja wa-dirasa tatbikijja ala al-alam al-arabi [Socjologia polityczna. Zbliżenie epistemologiczne i studium praktyczne świata arabskiego], E-Kutub 2011.
View in Google Scholar

Cole J., The New Arabs. How the Millennial Generation is Changing the
View in Google Scholar

Middle East, rozdzial 3, New York 2014 [edycja w formacie epub]. Deklaracja Niepodległości Cyberprzestrzeni, http://wiki.braniecki.net/Deklaracja_niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_cyberprzestrzeni (dostęp: 25.09.2015).
View in Google Scholar

Dzisiów-Suszczykiewicz A., „ Arabska Wiosna” – przyczyny, przebieg i prognozy, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2011, nr 2, s. 41–56.
View in Google Scholar

Jackson Sh., Social Media’s Revolutionary Influence, http://sites.stedwards.edu/chrisdm-culf333110fa2014-sjackso9/2014/12/10/ digital-media-project-final-reflection/ (dostęp: 18.09.2015).
View in Google Scholar

Karbowska A., Znaczenie egipskich blogów i portali społecznościowych w kształtowaniu wydarzeń politycznych ostatniego dziesięciolecia, [w:] P. Niziński, M. Lipa (red.), Porewolucyjny Egipt. Wybrane aspekty społeczne i polityczne, Kraków 2014, s. 75–86.
View in Google Scholar

Krawczyk A., Rola mediów społecznościowych podczas Arabskiej Wiosny, [w:] R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Fale Tunisami.
View in Google Scholar

Kontestacja arabska w latach 2010–2013, Warszawa 2014, s. 14–23.
View in Google Scholar

Korpe T., Artivism in Tunis. Music and Art as Tools of Creative Resistance & the Cultural Re: mixing of a Revolution, Malmö 2013.
View in Google Scholar

On The World Press Freedom Day: ANHRI & Maharat Foundation Launch „Internet in Arab World” Report & a Campaign to Endorse Arab Prisoners of Opinion, http://anhri.net/?p=144042&lang=en (dostęp: 25.09.2015).
View in Google Scholar

Pollock J., Streetbook. How Egyptian and Tunisian Youth Hacked the Arab Spring, „MIT Technology Review” 2011, 23.08, http://www.technologyreview.com/featuredstory/425137/streetbook/ (dostęp: 19.09.2015).
View in Google Scholar

Sawicka Z., Polityczna siła mediów społecznościowych. Rola nowych mediów w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego na Bliskim Wschodzie, [w:] K. Górak-Sosnowska, K. Pachniak (red.), Bunt czy rewolucja? Przemiany na Bliskim Wschodzie po 2010 roku, Łódź 2012, s. 24–42.
View in Google Scholar

So, Was Facebook Responsible for the Arab Spring After All?, http://www.theatlantic.com/technology/archive/2011/09/so-was-facebook-responsible-for-the-arab-spring-after-all/244314/ (dostęp: 29.08.2015).
View in Google Scholar

Todd E., Frei! Der arabische Frühling und was er für die Welt bedeutet, München–Zürich 2011.
View in Google Scholar

AbdulHadi-Jadallah A., Portrayal of Women in Arab Spring, „S-Car News” 2011, December, vol. 5, issue 6, https://activity.scar.gmu.edu/newsletter-article/portrayal-of-women-arab-spring (dostęp: 18.08.2015).
View in Google Scholar

Andrys K., Sytuacja społeczno-polityczna kobiet w Egipcie podczas rządów Husniego Mubaraka i po jego obaleniu, [w:] P. Niziński, M. Lipa (red.), Porewolucyjny Egipt. Wybrane aspekty społeczne i polityczne, Kraków 2014, s. 41–48.
View in Google Scholar

Aun at-taratib Fajida Hamdi tarwi hakikat ma dżara bajnaha wa-bajn Al-Bu’azizi [Pomocniczka. Fajida al-Hamdi opowiada, co naprawdę zaszło między nią a Al-Bu’azizim], wywiad z dn. 22.04.2011, http:// sidibouzid17.blogspot.com/2011/04/blog-post_22.html (dostęp: 19.08.2015).
View in Google Scholar

Bougsiaa H., The Women in Arab Spring (Egypt–Tunisia), [w:] L. Kopciewicz, B. Simlat-Żuk (red.), Codzienność, performatywność, demokracja, Gdańsk 2015, s. 109–131.
View in Google Scholar

Dąbrowska A., Tawakkul Karman – matka rewolucji jemeńskiej, [w:] I. Penier (red.), „Żelazne Damy” Trzeciego Świata. Pokojowa Nagroda Nobla 2011, Łódź 2013, s. 67–89.
View in Google Scholar

Dennerlein B., S. Farag, Geschlechterpolitik in der arabischen Welt: Frauenrechte und politischer Wandel in Ägypten und Marokko, [w:] Th.G. Schneiders (Hrsg.), Der Arabische Frühling Hintergründe und Analysen, Wiesbaden 2013, s. 139–161.
View in Google Scholar

Ellman-Golan S., Deconstructing Discourse: Gender and Neoliberal Orientalism in the Egyptian Revolution, New York 2014.
View in Google Scholar

Haniszewska N., Seksualne molestowanie kobiet w Egipcie po obaleniu Husniego Mubaraka, [w:] P. Niziński, M. Lipa (red.), Porewolucyjny Egipt. Wybrane aspekty społeczne i polityczne, Kraków 2014, s. 49–60.
View in Google Scholar

Al-Harazi Sh., Kaltenbrunner S., Tawakkul Karman: Die islamistische Nobelpreisträgerin, „Die Presse.com” 2011, 15.10., http://diepresse.com/home/politik/aussenpolitik/701417/Tawakkul-Karman_Die-islamistische-Nobelpreistraegerin (dostęp: 19.08.2015).
View in Google Scholar

Harrer G., Fayda Hamdy: Wie eine Polizistin die tunesische Revolution auslöste, „Der Standard”, 2014, 22.12., http://derstandard.at/2000009662736/Fayda-Hamdy-Wie-eine-Polizistin-die-tunesische-Revolution-ausloeste (dostęp: 19.08.2015).
View in Google Scholar

Heideman K., Youssef M. (eds), Reflections on Women in the Arab Spring. In Celebration of International Woman Day 2012, [Washington 2012], https://www.wilsoncenter.org/sites/default/files/International%20Women%27s%20Day%202012_1.pdf (dostęp: 27.08.2015).
View in Google Scholar

Jünemann A., Geschlechterdemokratie für die Arabische Welt. Die EU-Förderpolitik zwischen Staatsfeminiosmus und Islamismus, [w:] A. Jünnemann, A. Zorob (Hrsg.), Arabellions. Zur Vielfalt von Protest und Revolte im Nahen Osten und Nordafrika, Wiesbaden 2013, s. 307–334.
View in Google Scholar

Lam asfa Al-Bu’azizi… Huwa min sabb ad-din kabla an jahrik nafsahu [Nie spoliczkowałam Al-Bu’aziziego... Ważniejsza była religia niż samospalenie], http://www.echoroukonline.com/ara/?news=123707 (dostęp: 22.08.2015).
View in Google Scholar

Lübben E., Welche Rolle für den Islam? Die Herausbildung eines islamischen Parteienspektrums im post-revolutionären Ägypten – Eine Annäherung, [w:] A. Jünnemann, A. Zorob (Hrsg.), Arabellions. Zur Vielfalt von Protest und Revolte im Nahen Osten und Nordafrika, Wiesbaden 2013, s. 279–305.
View in Google Scholar

Muhadarat Nubil talkiha al-ha’iza ala Dża’izat Nubil li-am 2011 Tawakkul Karaman. Uslu, 10 disimbir 2011 [Przemówienie noblowskie wygłoszone przez laureatkę Nagrody Nobla za rok 2011 Tawakkul Karaman. Oslo, 10 grudnia 2011 r.], https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/karman-lecture_ar.pdf (dostęp: 19.08.2015). Wersja angielska: https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2011/karman/26163-tawakkol-karman-nobel-lecture-2011/ (dostęp: 19.08.2015).
View in Google Scholar

Quinn S., Amid the Misogyny and Violence, One Thing Stood Out: the Blue Bra, „Washington Post” 2011, 30.12, http://www.washingtonpost.com/ local/amid-the-misogyny-and-violence-one-thing-stood-out-theblue-bra/2011/12/29/gIQAq6YZQP_story.html (dostęp: 21.08.2015).
View in Google Scholar

Raufer X. (red.), Atlas radykalnego islamu, tł. K. Pachniak, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Retta J., Consequences of the Arab Spring for Women’s Political Participation, „Journal of Women and Human Rights in the Middle East” 2013, no. 1, s. 3–18.
View in Google Scholar

Shihada I., Women and the Arab Spring: Expectations and Concerns, „Nebula” 2011, December, s. 283–295.
View in Google Scholar

Totten M.J., The Woman Who Blew Up the Arab World, tekst z 17.05.2012, http://www.worldaffairsjournal.org/blog/michael-j-totten/woman-who-blew-arab-world (dostęp: 21.08.2015).
View in Google Scholar

Tunus tasmah bi-suwar al-mutahadżdżibat bi-al-huwijja [Tunezja pozwala na zdjęcia kobiet w chustach w dowodach osobistych], www.aljazeera.net (dostęp: 1.04.2011).
View in Google Scholar

Unmüßig B., Drei Jahre Arabellion: Der Frühling der Frauen?, http://ma.boell.org/sites/default/files/uploads/2015/02/drei_jahre_arabellion.pdf (dostęp: 18.08.2015).
View in Google Scholar

Widjasowa M.F., Gasanbekowa T.I., Dwulikij Janus umieriennogo islamizma, Moskwa 2016.
View in Google Scholar

Włodek L., Rewolucja w Egipcie nie dla kobiet, http://www.wysokie-obcasy.pl/wysokie-obcasy/1,115167,10859188,Rewolucja_w_Egipcie_nie_dla_kobiet.html (dostęp: 23.08.2015).
View in Google Scholar

Women in National Parliaments. World Classification, http://www.ipu.org/wmn-e/classif.htm (dostęp: 21.08.2015).
View in Google Scholar

Zdanowski J., Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Abbas A., Więzień polityczny we współczesnej powieści irackiej, [w:] A. Abbas, A. Maśko (red.), W kręgu zagadnień świata arabskiego, Poznań 2015, s. 147–165.
View in Google Scholar

Abd ar-Rahman M., Miasta soli. Zagubieni, tł. M. Kubarek, Sopot 2010.
View in Google Scholar

Abdallah F., „The Scalpel” of Kamal Riahi; women’s bottoms unveil the society, https://kamelriahi.wordpress.com/2013/06/18/the-scalpel-of-kamal-riahi-womens-bottoms-unveil-the-socie/ (dostęp: 9.08.2015).
View in Google Scholar

al-Abnubi U., „ Al-Baradi’i wa-al-himar” – szir tanabba’a bi-as-saura [„Siodlarz i osioł” – poezja, która przepowiedziała rewolucję], http://www.aljazeera.net/news/cultureandart/2011/2/6/-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D9%8A-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1%D8%AA%D9%86%D8%A8%D8%A3-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%88%D8%B1%D8%A9 (dostęp: 28.07.2015).
View in Google Scholar

Abu alQasim alShabi: The Poet of the Tunisian and Egyptian Revolution, https://docs.google.com/document/d/176PHh0ZVl5GB0L_yUYyBnWMH3sL68l6qJVH-UXzlqIw/edit?hl=en_US (dostęp: 27.07.2015).
View in Google Scholar

al-Aswani A., Chicago, tł. I. Szybilska, Sopot 2010.
View in Google Scholar

al-Aswani A., Kair. Historia pewnej kamienicy, tł. A. Piotrowska, Poznań 2008.
View in Google Scholar

Bielawski J., Kozłowska J., Machut-Mendecka E., Skarżyńska-Bocheńska K., Nowa i współczesna literatura arabska 19 i 20 w. Literatura arabskiego Maghrebu, Warszawa 1989.
View in Google Scholar

Chalifa M., Al-Kaukawa. Jaumijjat mutalassis, Bajrut 2008. al-Chamisi Ch., Taxi, tł. M. Michalski, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Egipska dystopia. O powieści Ahmada Chalida Taufika „ Jutubija” („Utopia”), „Ethos” 2014, nr 107, s. 200–311.
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Egypt: Revolution 2011/2025. Dystopia, Utopia, and Political Fiction in Mustafa Al-Husayni’s Novel 2025 An-Nida Al-Akhir, „International Studies” 2018, vol. 1, s. 99–112.
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Writers and Poets as the Forecasters of the Arab Revolution of 2011. Preliminary Remarks, [w:] M.M. Dziekan, P. Lewicka, K. Pachniak (eds), Šahrazād fī al-masraḥ. Volume in Honour of Ewa Machut-Mendecka („Rocznik Orientalistyczny” 2016, t. 69, z. 2), s. 36–42.
View in Google Scholar

Graczyk A., Zniewolenie ciała – wyzwolenie umysłu. Obraz więzienia we współczesnej irackiej powieści autobiograficznej, [w:] A. Abbas, A. Maśko (red.), W kręgu zagadnień świata arabskiego, Poznań 2015, s. 167–176.
View in Google Scholar

Hendawi H., Ahmed Fouad Negm, Egypt’s ‘Poet of the People,’ Dies at 84, „The Washington Post”, https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/ahmed-fouad-negm-egypts-poet-of-the-people-diesat-84/2013/12/03/ff2df32-5c51-11e3-95c2-13623eb2b0e1_story. html (dostęp: 27.07.2015).
View in Google Scholar

Kamel Riahi Novelist, https://kamelriahi.wordpress.com/%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%84%D8%A7-thegorilla/ (dostęp: 27.07.2015).
View in Google Scholar

Matar H., W kraju mężczyzn, tł. E. Penksyk-Kluczkowska, Sopot 2011.
View in Google Scholar

Millich S., Ar-Rabi al-Arabi… zuhur saurat al-kalimat [Arabska wiosna... Początek rewolucji słów], http://ar.qantara.de/content/ldb-wlrby-lrby-lrby-lrbyzhwr-thwr-lklmt (tekst arabski); Aufstand der Worte, http://de.qantara.de/content/literatur-und-arabischer-fruhling-aufstand-der-worte (dostęp: 6.08.2015).
View in Google Scholar

ar-Rijahi K., Al-Miszrat [Skalpel], Bajrut 2006.
View in Google Scholar

Sa’adatuh al-wazir tarakkub ichtimar al-hilm [Wielce szanowny Pan minister – jak fermentuje sen], http://www.emaratalyoum.com/life/culture/2013-03-13-1.556988 (dostęp: 8.07.2015).
View in Google Scholar

Sulajman N., Hufrijjat riwa’ijja fi at-tarich wa-at-turas as-sardi [Powieściowe wykopaliska w historii i dziedzictwo narracyjne], „Al-Arabi” 2015, nr 4, s. 86–89.
View in Google Scholar

Taleghani Sh., Book Review: A Memoir-Novel of Tadmur Military Prison, „Syrian Studies Association Newsletter” 2009, vol. 14/2, https://ojcs.siue.edu/ojs/index.php/ssa/article/view/374/282 (dostęp: 12.07.2015).
View in Google Scholar

al-Udżajli S., Sadżdżad adżami [Perski dywan], Al-Dżaza’ir– Bajrut 2013.
View in Google Scholar

al-Wad H., Sa’adatuh al-wazir [Wielce szanowny pan minister], Tunis 2011.
View in Google Scholar

Antun S., Wahdaha szadżarat ar-rumman [I tylko drzewo granatu], Dar al-Jamal 2013.
View in Google Scholar

al-Barghusi T., Hanat wa-banat [Było, minęło], Al-Kahira 2012.
View in Google Scholar

Ben Jelloun T., Par le feu, przekład angielski: By Fire, „New Yorker” 2013, 6.09, https://www.newyorker.com/magazine/2013/09/16/by-fire (dostęp: 25.08.2018).
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Egypt: Revolution 2011/2025. Dystopia, Utopia and Political Fiction in Mustafa al-Husayni’s Novel 2025 An-Nida al-Akhir, „International Studies” [w druku].
View in Google Scholar

Faszir I. ad-Din Szukri, Bab al-churudż [Drzwi wyjścia], Al-Kahira 2012.
View in Google Scholar

Geurts M.A., Toward Arab Spring Narratives. The Politics of Translated Arabic Literature in the Wake of the 2011 Arab Uprisings, praca magisterska, Uniwersytet w Utrechcie, Utrecht 2014.
View in Google Scholar

Haddad F., As-Surijjun al-ada [Syryjczycy – wrogowie], Bajrut 2014. Howeidi A., Poetry is Politics, „Al-Ahram Weekly online” 2005, 5–11.05., https://web.archive.org/web/20131202235907/http://weekly.ahram.org.eg/2005/741/cu2.htm (dostęp: 24.07.2014).
View in Google Scholar

Ibrahim M., Al-Manifi tu [Manifest], Ad-Dauha 2013.
View in Google Scholar

al-Koni I., Fursan al-ahlam al-katila [Rycerze zabitych marzeń], Bajrut 2012.
View in Google Scholar

Machut-Mendecka E., Ibrāhīm al-Koni: Man and His Works, „Rocznik Orientalistyczny” 2009, t. 61, 2, s. 31–38.
View in Google Scholar

al-Manasir A., Tadżallijjat as-saura fi asz-szir al-arabi al-mu’asir [Odzwierciedlenie rewolucji we współczesnej poezji arabskiej], „Ar-Raj” 2012, 27.01., http://www.alrai.com/uploads/pdf_pages/61a31059e7083486d8851dc29027398c60f7acb4.pdf (dostęp: 28.07.2015).
View in Google Scholar

Sasi S., Burdż ar-Rumi – abwab al-maut [Burdż ar-Rumi – wrota śmierci], Tunis 2011.
View in Google Scholar

Shalboub P., Fawwaz Haddad: Only We Can Write Our Story, „al-Araby al-Jadeed” 2005, 3.02., http://www.alaraby.co.uk/english/artsandculture/2015/2/3/fawwaz-haddad-only-we-can-write-our-story (dostęp: 28.06.2015).
View in Google Scholar

Sh’hadeh Y., Arabskie rewolucje z lat 2011–2012 w powieściopisarstwie arabskim, [w:] A. Abbas, A. Maśko (red.), W kręgu zagadnień świata arabskiego, Poznań 2015, s. 133–146.
View in Google Scholar

Styszyński M., Wpływ Arabskiej Wiosny na spontaniczną twórczość literacką młodego pokolenia w Egipcie, „Przegląd Strategiczny” 2015, nr 8, s. 183–193.
View in Google Scholar

Suwajlih Ch., Dżannat al-barabira [Raj barbarzyńców], Al-Kahira 2014. Zajn ad-Din S., Ibrahim al-Kuni fi awwal riwaja an saurat Libja [Ibrahim al-Koni i jego pierwsza powieść o rewolucji w Libii] „Al-Hajat” 2012, 12.07, http://www.alhayat.com/article/339913/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%88%D9%86%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A3%D9%88%D9%84-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%A9-%D8%B9%D9%86-%D8%AB%D9%88%D8%B1%D8%A9-%D9%84%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%A7 (dostęp: 25.08.2018).
View in Google Scholar

http://7ikayati.blogspot.com/2013_09_01_archive.html (dostęp: 11.08.2015).
View in Google Scholar

Dziekan M.M., Dzieje kultury arabskiej, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Jamshidi M., The Future of the Arab Spring. Civic Entrepreneurship in Politics, Art and Technology Startups, Amsterdam 2014.
View in Google Scholar

Starz, http://www.4starz.com/vb/t6597/ (dostęp: 15.08.2015).
View in Google Scholar

Aidi H., The Grand (Hip-Hop) Chessboard. Race, Rap and Raison d’État, „Middle East Report” 2011, no. 260, s. 25–39.
View in Google Scholar

Andeel, ‘Take it’ Back Please, Ramy Essam, https://madamasr.com/en/2015/02/08/feature/culture/take-it-back-please-ramy-essam/ (dostęp: 8.02.2015).
View in Google Scholar

Arabska rewolucja w muzyce, http://etnosystem.pl/newsy/muzyczne/7060-arabska-rewolucja-w-muzyce (dostęp: 27.06.2015).
View in Google Scholar

Burkhalter Th., Dickinson K., Harbert B.J. (eds), The Arab Avant-Garde. Music, Politics, Modernity, Middletown 2013.
View in Google Scholar

El Général – Rais lebled, http://revolutionaryarabraptheindex.blogspot.com/2011/08/el-general-rais-lebled.html (dostęp: 21.04.2015).
View in Google Scholar

Fernandes S., Close to the Edge. In Search of the Global Hip Hop Generation, Sydney 2011 (głównie rozdz. 3).
View in Google Scholar

Fischer J., Generation Revolte, „Süddeutsche.de” 2011, 23.02. (dostęp: 11.08.2015).
View in Google Scholar

Gana N., Rap Rage Revolt, http://www.jadaliyya.com/pages/index/2320/rap-rage-revolt (dostęp: 26.07.2015).
View in Google Scholar

Gospodarczyk H., Słowa przeciwko czołgom – Shada Mansour i zaangażowany politycznie rap palestyński, [w:] K. Górak-Sosnowska, K. Pachniak (red.), Kultura popularna na Bliskim Wschodzie, Warszawa 2013, s. 266–281.
View in Google Scholar

Górak-Sosnowska K., Muzułmańska kultura konsumpcyjna, Warszawa 2011. Ibn Thabit – Calling the Libyan Youth, http://revolutionaryarabraptheindex.blogspot.com/2011/08/ibn-thabit-calllng-libyan-youth.html (dostęp: 15.08.2015).
View in Google Scholar

Ibn Thabit, Libya’s Leading Rapper, Retires from Hip-Hop, http://revolutionaryarabrap.blogspot.com/2011/12/ibn-thabit-libyas-leading-rapper.html (dostęp: 11.08.2015).
View in Google Scholar

LeVine M., From Protest Songs to Revolutionary Anthems, http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2011/07/201171111615224515.html (dostęp: 11.08.2015).
View in Google Scholar

Loza P., Hip Hop on the Nile, „Al Ahram Weekly Online” 2004/2005, 30.12./5.01., https://web.archive.org/web/20050424081031/http://weekly.ahram.org.eg/2004/723/fe2.htm (dostęp: 11.08.2015).
View in Google Scholar

Massaka I., Muzyka jako instrument wpływu politycznego, Łódź 2009. McTighe K., Out of Protest, an Anthem for Egypt’s Revolution, „The New Yorker” 2011, 07.12., http://www.nytimes.com/2011/12/08/world/middleeast/out-of-protest-an-anthem-for-egypts-revolution.html (dostęp: 15.08.2015).
View in Google Scholar

Moch M., Muzyka „ Arabskich Wiosen” – pieśni rewolucji i pochwała zmiany społeczno-kulturowej, [w:] K. Górak-Sosnowska (red.), Kulturowy obraz przemian w świecie arabskim po 2010 roku, Sopot 2016, s. 131–149.
View in Google Scholar

Mouhaiemen N., Fear of a Muslim Planet: Islamic Roots of Hip-Hop, [w:] DJ Spooky (ed.), Sound Unbound, Cambridge, MA 2008, https://web.archive.org/web/20170903212634/http://www.shobak.org/text/hiphop-full.html (dostęp: 14.08.2015).
View in Google Scholar

Revolutionary Arab Rap, http://revolutionaryarabrap.blogspot.com/ (dostęp: 26.04.2014).
View in Google Scholar

Rooney C., Activism and Authenticity: Palestinian and Related HipHop in an International Frame, [w:] Th. Burkhalter, K. Dickinson, B. J. Harbert (eds), The Arab Avant-Garde. Music, Politics, Modernity, Middletown 2013, s. 209–228.
View in Google Scholar

Syrian Revolution Song بشار يا ارحل يال , http://www.thearabicstudent.com/2012/02/syrian-revolution-song.html (dostęp: 14.08.2015).
View in Google Scholar

Tunisie: El Général parmi les 100 personnalités les plus influentes au monde, http://www.tekiano.com/2011/04/22/tunisie-el-gener-al-parmi-les-100-personnalites-les-plus-influentes-au-monde/ (dostęp: 14.08.2015).
View in Google Scholar

Valley Entertaiment Songs From A Stolen Spring, http://www.valley-entertainment.com/songs-from-a-stolen-spring.html (dostęp: 15.08.2015).
View in Google Scholar

Abdulaziz A., The Emergence of New Forms of Libyan Public Expression: Street Art in Tripoli, „Romano-Arabica” 2015, t. XV, s. 9–16.
View in Google Scholar

Arnoldi E., Renaming Shuhada Street: Palestinian Activism, Spatial Narratives and Graffiti, „Romano-Arabica” 2015, t. XV s. 13–78.
View in Google Scholar

Al-Dżudran tahtif. Dżrafiti as-saura al-misrijja / Wall Talk. Grafitti of the Egyptian Revolution, Zeitouna 2012 (album liczący 677 stron).
View in Google Scholar

Fuczek L., Graffiti porewolucyjnego Egiptu, [w:] P. Niziński, M. Lipa (red.), Porewolucyjny Egipt. Wybrane aspekty społeczne i polityczne, Kraków 2014, s. 87–103.
View in Google Scholar

Graffiti in Britain, http://www.graffiti-grafiti-grafitti.co.uk/graffiti-in-britain.htm (dostęp: 18.08.2015).
View in Google Scholar

Graffiti und Strafrecht, Sachbeschädigung in D und A, http://www.graffitieuropa.org/strafrecht1.htm (dostęp: 18.08.2015).
View in Google Scholar

Jamshidi M., The Future of the Arab Spring. Civic Entrepreneurship in Politics, Art and Technology Startups, Amsterdam 2014.
View in Google Scholar

Kamal H., As-Saura al-mustamirra: reprezentacja rewolucji egipskiej w kulturze popularnej na przykładzie graffiti, [w:] K. Górak-Sosnowska, K. Pachniak (red.), Kultura popularna na Bliskim Wschodzie, Warszawa 2013, s. 169–182.
View in Google Scholar

Korpe T., Artivism in Tunis. Music and Art as Tools of Creative Resistance & the Cultural Re: mixing of a Revolution, praca magisterska, Malmö Högskola, Malmö 2013.
View in Google Scholar

Pinker M., Społeczeństwo pisze po murach, czyli porewolucyjne graffiti w Egipcie, [w:] K. Górak-Sosnowska, K. Pachniak (red.), Kultura popularna na Bliskim Wschodzie, Warszawa 2013, s. 183–192.
View in Google Scholar

Ryan Y., Art Challenges Tunisian Revolutionaries. The Artocracy Project, Featuring Photos of Ordinary Tunisians, Has Proven Art Can Be Just as Provocative as Politics, https://www.aljazeera.com/indepth/features/2011/03/201132223217876176.html (dostęp: 18.08.2015).
View in Google Scholar

ارادة Revolution tunisienne 2011, [Tunus] 2011.
View in Google Scholar

Lüdders M., Wen des Wind sät. Was westliche Politik im Orient anrichtet, München 2016.
View in Google Scholar

okladka

Published

4 February 2020

Details about the available publication format: ISBN

ISBN

ISBN-13 (15)

978-83-8088-783-1

Details about the available publication format: ISBN (e-book)

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15)

978-83-8088-784-8

Recommend monographs by the same author(s)