Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży

Elżbieta Płóciennik

doi:10.18778/8088-312-3

Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży

Authors

Elżbieta Płóciennik

Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej, 91-408 Łódź, ul. Pomorska 46/48

DOI: https://doi.org/10.18778/8088-312-3

Keywords:

edukacja dla mądrości, rozwijanie inteligencji, rozwijanie myślenia, zdolności dziecka, rozwijanie refleksyjności

Synopsis

Prezentowana publikacja stanowi praktyczny przewodnik metodyczny dla nauczycieli gimnazjów i liceów zakresie rozwijania mądrości dzieci. Kolejny tom po publikacji dla przedszkoli i szkół podstawowych. W książce zaprezentowano syntetycznie koncepcję edukacji dla mądrości oraz dostarczono nauczycielom konkretnych narzędzi do wykorzystania w pracy edukacyjnej i wychowawczej z młodzieżą w postaci ćwiczeń proponowanych w codziennych sytuacjach edukacyjnych oraz scenariuszy zajęć. Ćwiczenia i scenariusze służą: doskonaleniu kompetencji nauczycieli i wychowawców, wyzwalaniu aktywności i refleksyjności; praktycznemu przygotowaniu ucznia do życia; wsparciu w procesie dojrzewania do samodzielności; autorefleksji, samopoznaniu, podejmowaniu wyborów również odnośnie do przyszłej drogi zawodowej; integracji; profilaktyce negatywnych zjawisk w środowisku rówieśniczym uczniów; terapii nacechowanych agresją oraz negatywnymi emocjami relacji i modyfikowaniu pracy szkoły w kierunku właściwego realizowania funkcji wychowawczej i edukacyjnej.

Author Biography

Elżbieta Płóciennik , Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej, 91-408 Łódź, ul. Pomorska 46/48

Elżbieta Płóciennik – doktor nauk humanistycznych, nauczyciel dyplomowany z 25-letnim stażem pracy zawodowej w przedszkolu, od 2005 roku nauczyciel akademicki, od 2009 roku adiunkt w Katedrze Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Członkini Polskiego Stowarzyszenia Kreatywności. Wykładowca w szkołach wyższych – prowadzi teoretyczne i praktyczne zajęcia dydaktyczne, m.in. z dydaktyki twórczości, pedagogiki przedszkolnej oraz diagnozy i terapii nauczycielskiej.

W roku 2005, jako nauczyciel przedszkola, uzyskała nominację Łódzkiego Klubu Nauczyciela do „Świadectwa Oryginalności” za twórcze podejście do zawodu, pasję, entuzjazm i wrażliwość. Jej życiorys zawodowy obejmuje opracowanie koncepcji niepublicznego przedszkola i udział w organizacji dwu takich placówek w Łodzi (przy Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej i przy Uniwersytecie Łódzkim). Była także krótko dyrektorem niepublicznego przedszkola i prodziekanem w niepublicznej szkole wyższej.

Od roku 2005 jest trenerem i wykładowcą w ramach projektów i kursów doskonalących kompetencje metodyczne nauczycieli przedszkola i szkoły podstawowej, m.in.: Mazowieckie talenty. Szkoła wspierająca uzdolnienia / Przedszkole wspierające uzdolnienia (Warszawa, Płock, Ciechanów, Wyszków i Ostrołęka); Po pierwsze korzenie, po drugie skrzydła (Głogówek); Lekcje twórczości – twórcze rozwiązywanie problemów w praktyce, realizowane w ramach Akademii Twórczego Nauczyciela (Wrocław).

Autorka techniki obrazków dynamicznych, stymulującej myślenie i wyobraźnię, opisanej w książkach: Stymulowanie zdolności twórczych dziecka. Weryfikacja techniki obrazków dynamicznych (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010) oraz Zabawy z wyobraźnią. Scenariusze i obrazki o charakterze dynamicznym rozwijające wyobraźnię i myślenie twórcze dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2009 ‒ wznowienie 2012).

Popularyzatorka psychopedagogiki kreatywności, współautorka publikacji dotyczących wykorzystania pedagogiki twórczości w edukacji, m.in. Metoda i wyobraźnia. Lekcje twórczości w klasach I/II, cz. 1–2 (Wydawnictwo Difin, Warszawa 2009); Zabawy oparte na skojarzeniach utrwalające znajomość liter i cyfr, [w:] Atrakcyjne zajęcia świetlicowe i kółka zainteresowań w szkole podstawowej, red. M. Pomianowska, K. Leśniewska (Wydawnictwo RAABE, Warszawa 2010) – autorka wielu artykułów o stymulowaniu zdolności, twórczości oraz mądrości dziecka opublikowanych w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych.

Obecnie propaguje edukację dla mądrości – kolejne publikacje z tego zakresu ukazują się w nowej serii „Edukacja dla Mądrości” (np. Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016; Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016).

References

Adamczyk D., Mądrość jako naczelna wartość w procesie wychowania – na podstawie „Księgi Przysłów”, „Nauczanie Początkowe” 2005/2006/1.
View in Google Scholar

Bała M., Jeziorska J., Zalewska S., Pokochać mądrość: zarys dydaktyki filozofii i etyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Białecka-Pikul M., Narodziny i rozwój refleksji nad myśleniem, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
View in Google Scholar

Bocheński J. M., Podręcznik mądrości tego świata, Wydawnictwo Philed, Kraków 1994.
View in Google Scholar

Chałas K. (red.), Wychowanie ku wartościom w świetle nauczania Jana Pawła II: elementy teorii i praktyki, t. 3: Solidarność, mądrość, wspólnota, wierność, młodość, Wydawnictwo Jedność, Lublin–Kielce 2006.
View in Google Scholar

Chmielewska E., Informacja, wiedza, mądrość. Co społeczeństwo wiedzy cenić powinno?, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” 2004/1/23.
View in Google Scholar

Czapiński J., Psychologia pozytywna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Dymara B., Cholewa-Gałuszka B., Kochanowska E. (red.), Sztuka bycia człowiekiem.
View in Google Scholar

Wychowanie a poszukiwanie wartości i sensów życia, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Gadamer H.-G., Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Gondek P., Mądrość jako cel filozofii, „Człowiek w Kulturze” 1995/6–7.
View in Google Scholar

Hamer H., Mądrość to brzmi dumnie, „Psychologia w Szkole” 2013/2.
View in Google Scholar

Hamer M., Mądrość odkrywania własnej prawdy, „Psychologia w Szkole” 2013/2.
View in Google Scholar

Jodłowska B., Flanczewska-Wolny M. (red.), Wychowanie, mądrość, kultura. Problemy współczesnego wychowania w perspektywie sokratejskiej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Joseph S. S., Linley P. A. (red.), Psychologia pozytywna w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Juza M., Wiedza ekspercka a mądrość zbiorowa w komunikacji internetowej, „Studia Socjologiczne” 2007/3.
View in Google Scholar

Kałużna-Wielorób A., Psychologiczne koncepcje mądrości, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2014/68 (4).
View in Google Scholar

Kamiński S., Nauka i filozofia a mądrość, [w:] tenże, Jak filozofować, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1989.
View in Google Scholar

Knopik T., Czas wolny od nudy. Zrównoważony rozwój uczniów zdolnych w ramach zajęć pozalekcyjnych, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2014.
View in Google Scholar

Knopik T., Sękowski A., Psychologia mądrości – w trosce o integralny rozwój uczniów zdolnych, „Chowanna” 2014/2 (43).
View in Google Scholar

Kowalska-Sobczak A., „Edukacja dla mądrości”. Opinie na temat edukacji dla mądrości studentów pedagogiki, „Forum Dydaktyczne” 2011/7–8.
View in Google Scholar

Kwieciński Z., Pedagogie postu. Preteksty – konteksty – podteksty, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2012 (szczególnie podrozdziały: Potrzeba kształcenia w humanistycznej mądrości oraz Mądrość jako oferta czwartej pedagogiki Pierwszego Pedagoga).
View in Google Scholar

Lasota I., W poszukiwaniu życiowej mądrości, „Życie Szkoły” 2008/ 9, s. 22–25.
View in Google Scholar

Ledzińska M., Czerniawska E., Psychologia nauczania. Ujęcie poznawcze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Lipman M., Sharp A. M., Oscanyan F. S., Filozofia w szkole, wyd. 2, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Marcel G., Mądrość i poczucie sacrum, tłum. K. Chodacki, P. Chołda, Wydawnictwo Arcana, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Maruszewski T., I bądź tu mądry, „Charaktery” 2006/6.
View in Google Scholar

Morszczyńska U., Kształcenie ku mądrości, [w:] Proces kształcenia i jego uwarunkowania, red. K. Denek, F. Bereźnicki, J. Świrko-Pilipczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2002.
View in Google Scholar

Pietrasiński Z., Czy dzieci można uczyć mądrości?, [w:] Modele opieki nad dzieckiem zdolnym, red. M. Partyka, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej i MEN, Warszawa 2000.
View in Google Scholar

Pietrasiński Z., Ekspansja pięknych umysłów. Nowy renesans i ożywcza autokreacja, Wydawnictwo CiS, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Pietrasiński Z., Mądrość, czyli świetne wyposażenie umysłu, Scholar, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Płóciennik E., Edukacja dla mądrości – perspektywa teoretyczna i praktyczna, [w:] Pedagogika wczesnoszkolna wobec zmieniających się kontekstów społecznych, t. 1, red. M. M. Adamowicz, I. Kopaczyńska, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
View in Google Scholar

Płóciennik E., Edukacja dla mądrości we wczesnej edukacji – propozycje rozwiązań metodycznych, [w:] Poznać – Zrozumieć – Doświadczyć. Konstruowanie wiedzy nauczyciela wczesnej edukacji, red. J. Bonar, A. Buła, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
View in Google Scholar

Płóciennik E., Edukacja dla rozwoju potencjału i mądrości dziecka w świetle koncepcji R. Sternberga, [w:] Uczeń zdolny i jego edukacja. Koncepcje. Badania. Praktyka, red. M. Jabłonowska, Wydawnictwo Universitas Rediviva, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Płóciennik E., Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
View in Google Scholar

Płóciennik E., Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
View in Google Scholar

Płóciennik E., Teaching for wisdom in early modern education, „Journal of Preschool and Elementary School Education” 2013/2014/2.
View in Google Scholar

Policki K., Sztuka mądrego życia. Filozofia mądrości J. I. M. Bocheńskiego, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2015.
View in Google Scholar

Rozmowa z E. Nęcką. Niemądra pogoń za mądrością, „Charaktery” 2006/6.
View in Google Scholar

Sękowski A., Inteligencja, twórczość, mądrość a wybitne zdolności, [w:] Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań, red. A. Sękowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Sękowski A., Osiągnięcia uczniów zdolnych, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
View in Google Scholar

Skarga B., Człeka mądrego powszedniego..., „Charaktery” 2006/6.
View in Google Scholar

Sternberg R. J., Wisdom, Intelligence, and Creativity Synthesized, Cambridge University Press, Cambridge 2003 (2007).
View in Google Scholar

Sternberg R. J., Davidson J. E., Conceptions of giftedness, Cambridge University Press, New York 2005.
View in Google Scholar

Sternberg R. J., Jarvin L., Grigorienko E. L., Teaching for Wisdom, Intelligence, Creativity, and Success, Corwin A Sage Company, Thousand Oaks 2009.
View in Google Scholar

Sternberg R. J., Jordan J. (red.), A Handbook of wisdom. Psychological perspectives, Cambridge University Press, New York 2005.
View in Google Scholar

Straś-Romanowska M., Późna dorosłość. Wiek starzenia się, [w:] Psychologia rozwoju człowieka, t. 2: Charakterystyka okresów życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Szewczyk K., Wychować człowieka mądrego. Zarys etyki nauczycielskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
View in Google Scholar

Szmidt K. J., Mądrość jako cel kształcenia. Stary problem w świetle nowych teorii, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2002/3 (19).
View in Google Scholar

Szmidt K. J., Pedagogika pozytywna: twórczość – zdolności – mądrość zespolone, [w:] Zasoby twórcze człowieka. Wprowadzenie do pedagogiki pozytywnej, red. K. J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
View in Google Scholar

Śmiałek M. J., Mądrość, uczciwość i przywództwo w przestrzeni edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu, Poznań–Kalisz 2013.
View in Google Scholar

Traufetter G., Intuicja, czyli mądrość uczuć, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Uchnast Z., Mądrość: inteligencja praktyczna – kompetencja osobowa, [w:] Psychologia kliniczna okresu dzieciństwa i adolescencji, red. J. C. Czabała, Wydawnictwo Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa 2006.
View in Google Scholar

Witek J., Śmiech przez łzy i głęboka mądrość: konkurs ze znajomości lektury „Oskar i pani Róża”. Dla uczniów gimnazjum, „Biblioteka w Szkole” 2015/2.
View in Google Scholar

Wołoszyn-Spirka W., Mądrość jako zasada budowania stosunków wychowawczych w rodzinie: perspektywa etyki realistycznej, [w:] Wychowanie rodzinne w teorii i praktyce, red. A. Janke, Wydawnictwo Akapit, Łódź 2008.
View in Google Scholar

Wroński S., Mądrość, Wydawnictwo Plus Monika Gillert, Kraków 2010.
View in Google Scholar

Zając A., Edukacja ku mądrości w wiedzy, kompetencji i doskonałości, [w:] Edukacja jutra: XV Tatrzańskie Seminarium Naukowe, t. 1, red. K. Denek, T. Koszczyc, P. Oleśniewicz, Akademia Wychowania Fizycznego i Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 2009.
View in Google Scholar

Zając A., O edukację ku mądrości w wiedzy i doskonałości w działaniu, „Kwartalnik Edukacyjny”, 2009/3 (58), s. 19‒33.
View in Google Scholar

Chmielecka E., Edukacja dla społeczeństwa mądrości, http://www.e-edukacja.net/czwarta/_referaty/sesja_I/01_e-edukacja.pdf
View in Google Scholar

Chmielecka E., Informacja. Wiedza. Mądrość. Co społeczeństwo wiedzy cenić powinno, https://www.e-sgh.pl/lms/content/9160101/zasoby_dod.pdf
View in Google Scholar

Czy można nauczyć się mądrości? http://www.polskieradio.pl/9/29/Artykul/1451056,Czy-mozna-nauczyc-sie-madrosci
View in Google Scholar

Gadacz T., Pochwała mądrości, Internetowy Uniwersytet Mądrego Wychowania im. Stefanii Światłowskiej, http://www.iumw.pl/o-madrosci/articles/wyklad-prof-gadacz.html
View in Google Scholar

Kałużna-Wielorób A., Psychologiczne koncepcje mądrości, http://terazniejszosc.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/TCE/2014_68_4.pdf
View in Google Scholar

Knopik T., Czas wolny od nudy, http://www.bc.ore.edu.pl/Content/680/Czas+wolny+od+nudy.pdf
View in Google Scholar

Kowalska-Sobczak A., „Edukacja dla mądrości”. Opinie na temat edukacji dla mądrości studentów pedagogiki, http://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/1774/Agnieszka%20Kowalska%20Sobczak%20Edukacja%20dla%20madrosci.%20Opinie%20na%20temat%20edukacji%20dla%20madrosci%20studentow%20pedagogiki.pdf?sequence=1
View in Google Scholar

Krzywka A., Informacja – wiedza – mądrość, http://www.eid.edu.pl/archiwum/2005,103/luty,206/informacja_wiedza_madrosc,1735.html
View in Google Scholar

Murawska A., O mądrości i nadziei w edukacji, http://www.edukacyjne.dyskursy.univ.szczecin.pl/nadzieja.htm
View in Google Scholar

Płóciennik E., Edukacja dla mądrości we wczesnej edukacji – propozycje rozwiązań metodycznych, http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/5726/E.%20P%C5%82%C3%B3ciennik.Edukacja%20dla%20m%C4%85dro%C5%9Bci...,%202013..pdf?sequence=1&isAllowed=y
View in Google Scholar

Płóciennik E., Edukacja dla rozwoju potencjału i mądrości dziecka w świetle koncepcji R. Sternberga, http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/5727/P%C5%82%C3%B3ciennik%20%2c%20Rozwijanie%20zdolno%C5%9Bci%20i%20m%C4%85dro-%C5%9Bci....%202013..pdf?sequence=1&isAllowed=y
View in Google Scholar