W-obec śmierci: Studium intymności sytuacji granicznej

Anna Walczak

Authors

Anna Walczak

Uniwersytet Łódzki Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji

https://orcid.org/0000-0002-1439-4771

Keywords:

death, limit situation, corporeality, experiencing, relation

Synopsis

In the Face of Death. A Study of the Intimacy of a Limit Situation is an academic monograph representing the revived trend of existential discourse (with an emphasis on issues related to the death drive) in the humanities, as broadly understood, as well as social sciences. The monograph presents the author's outlook on two key individuals who found themselves in an existential limit situation when faced with death. These individuals in the book are the First One Facing Death (mainly someone terminally ill) and the Second One Facing the Passing of the First One – as his companion of choice. The connotation of the limit situation has been extended if compared to the concept described by Karl Jaspers, allowing its intimate aspect in its peculiar, ever-fragile discreetness to be highlighted, implying the need for the attentive physical presence of the Second One there. With reference to contemporary thought on the body and corporeality, these categories have also been given different meanings from those commonly used in order to bring out the First One Facing Death’s multidimensional essence of being and to unveil the architectonics of the Second One's attentive physical presence beside him, with him and, perhaps, for him. The monograph employs a phenomenological reduction to the actual experience of the limit situation by the First and the Second One. Its aim is to reveal its essential meanings from beneath layers of obviousness.

Author Biography

Anna Walczak, Uniwersytet Łódzki Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji

Anna Walczak – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Pracuje w Katedrze Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji na Wydziale Nauk o Wychowaniu UŁ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół filozofii wychowania i etyki z perspektywy fenomenologiczno-hermeneutycznej i dialogicznej. W swoich pracach dokonuje (re)konstrukcji pedagogiki egzystencjalnej, odwołując się do narratologii i powiązanych z nią ujęć biograficznych (tożsamość narracyjna), heterologii oraz psychologii kultury inspirowanej myślą C.G. Junga.
Zainteresowania pozanaukowe: niebanalna literatura, muzyka (jazz i muzyka klasyczna), malarstwo impresjonistyczne, prowadzenie domowej galerii obrazów własnych, smakowanie wykwintnej kuchni i japońskiej zielonej herbaty, podróże bliższe i dalsze.

References

Adolphi R., Ciało wkracza na scenę. O wypartym doświadczeniu i metaforyce cielesności, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2015, nr 2, s. 122–142.
View in Google Scholar

Agamben G., Homo sacer, tłum. M. Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Arendt H., Salon berliński i inne eseje, tłum. M. Gołyń, S. Szymański, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Arystoteles, Poetyka, tłum. H. Podbielski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989.
View in Google Scholar

Barbaras R., Dwuznaczność ciała: Merleau-Ponty między filozofią transcendentalną a ontologią życia, „Nowa Krytyka” 2010, nr 24–25, s. 243–249.
View in Google Scholar

Barbaras R., Introduction á la phénoménologie de la vie, Librairie Philosophique J. Vrin, Paris 2008.
View in Google Scholar

Barbaras R., Trzy znaczenia pojęcia „żywe ciało”, tłum. J. Migasiński, [w:] J. Migasiński, M. Pokropski (red.), Główne problemy współczesnej fenomenologii, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017, s. 80–96.
View in Google Scholar

Barthes R., Fragmenty dyskursu miłosnego, tłum. M. Bieńczyk, Aletheia, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Barthes R., Światło obrazu. Uwagi o fotografii, tłum. J. Trznadel, Aletheia, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Bauman Z., Śmierć i nieśmiertelność. O wielości strategii życia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
View in Google Scholar

Becker E., Zaprzeczenie śmierci, tłum. A. Trąbka, NOMOS, Kraków 2015.
View in Google Scholar

Beckett S., Dramaty, tłum. A. Libera, Porozumienie Wydawców, Warszawa 2002.
View in Google Scholar

Belting H., Obraz i jego media. Próba antropologiczna, tłum. M. Bryl, „Artium Questiones” 2000, XI, s. 295–322.
View in Google Scholar

Benjamin W., Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty, wybór i opracowanie H. Orłowski, tłum. H. Orłowski, J. Sikorski, K. Krzemieniowa, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996.
View in Google Scholar

Berger J., O patrzeniu, tłum. S. Sikora, Aletheia, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Berleant A., Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemiana świata człowieka, tłum. S. Stankiewicz, Universitas, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Bernhardt M., Grzegorczyk A., Grzywacz M., Machtyl K. (red.), Fenomen Edyty Stein – Das Phänomen Edith Stein, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2014, nr 1.
View in Google Scholar

Blumenberg H., Schifftbruch mit Zuschauer. Paradigma einer Daseinsmetapher, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1997.
View in Google Scholar

Boehm G., O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, red. D. Kołacka, tłum. M. Łukasiewicz, A. Pieczyńska-Sulik, Universitas, Kraków 2014.
View in Google Scholar

Bohrer K.H, Absolutna teraźniejszość. Semantyka czasu teraźniejszego, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Brejdak J., Odcienie obecności. Próba analizy fenomenu, Aureus, Kraków 2007.
View in Google Scholar

Brzózy N.Z., O człowieku, cielesności i śmierci w perspektywie filozofii Emmanuela Lévinasa, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2008, t. 22, s. 253–286.
View in Google Scholar

Buber M., Ich und Du, [w:] M. Buber, Das dialogische Prinzip, Verlag Lambert Schneider, Heidelberg 1965.
View in Google Scholar

Buber M., Problem człowieka, tłum. J. Doktór, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1993.
View in Google Scholar

Buczyńska-Garewicz H., Człowiek wobec losu, Universitas, Kraków 2010.
View in Google Scholar

Caillois R., Żywioł i ład, tłum. A. Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973.
View in Google Scholar

Camus A., Dżuma, tłum. J. Guze, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1957.
View in Google Scholar

Chirpaz F., Ciało, tłum. J. Migasiński, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1998.
View in Google Scholar

Cioran E., Na szczytach rozpaczy, tłum. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1992.
View in Google Scholar

Cioran E., Upadek w czas, tłum. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1994.
View in Google Scholar

Colli G., Narodziny filozofii, tłum. S. Kasprzysiak, Oficyna Literacka, Kraków 1997.
View in Google Scholar

Corbin A., Historia ciszy i milczenia. Od renesansu do naszych dni, tłum. K. Kot-Simon, Aletheia, Warszawa 2019.
View in Google Scholar

Dalajlama, Jak umierać i żyć lepszym życiem, tłum. J. Grabiak, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2003.
View in Google Scholar

Deleuze G., Guattari F., Co to jest filozofia?, tłum. P. Pieniążek, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000.
View in Google Scholar

Depraz N., Transcendentalna empiryczność fenomenologii, [w:] J. Migasiński, M. Pokropski (red.), Główne problemy współczesnej fenomenologii, tłum. A. Dwulit, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017, s. 97–129.
View in Google Scholar

Depraz N., Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka, tłum. A. Czarnacka, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.
View in Google Scholar

Derrida J., Głos i fenomen. Wprowadzenie do problematyki znaku w fenomenologii Husserla, tłum. B. Banasiak, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.
View in Google Scholar

Derrida J., Jednojęzyczność innego, czyli proteza oryginalna, tłum. A. Siemek, „Literatura na Świecie” 1998, nr 11–12, s. 24–111.
View in Google Scholar

Derrida J., Marginesy filozofii, tłum. A. Dziadek, J. Margański, P. Pieniążek, Wydawnictwo KR, Warszawa 2002.
View in Google Scholar

Derrida J., O gramatologii, tłum. B. Banasiak, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Derrida J., Penser à ne pas voir, [w:] tegoż, Penser à ne pas voir. Écrits sur les arts du visible 1979–2004, Éditions de la Différence, Paris 2013.
View in Google Scholar

Derrida J., Pismo i różnica, tłum. K. Kłosiński, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Derrida J., Przemoc i metafizyka. Esej o myśli Emmanuela Lévinasa, tłum. K. Matuszewski, P. Pieniążek, [w:] J. Derrida, Pismo filozofii, oprac. B. Banasiak, inter esse, Kraków 1992.
View in Google Scholar

Derrida J., Różnia, tłum. J. Skoczylas, J. Cichowicz, [w:] Drogi współczesnej filozofii, oprac. M. J. Siemek, Czytelnik, Warszawa 1978, s. 374–411.
View in Google Scholar

Didi-Huberman G., L’image ouverte. Motifs de l’incarnation dans les arts visuels, Gallimard, Paris 2007.
View in Google Scholar

Didi-Huberman G., Obraz jako rozdarcie i śmierć wcielonego Boga, tłum. M. Loba, „Artium Quaestiones” 2000, X, s. 229–303.
View in Google Scholar

Didi-Huberman G., Ouvrir Venus. Nudité, reve, cruauté, Gallimard, Paris 1999.
View in Google Scholar

Didi-Huberman G., Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, tłum. B. Brzezińska, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
View in Google Scholar

Dostojewski F., Idiota, tłum. J. Jędrzejewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1984.
View in Google Scholar

Draaisma D., Fabryka nostalgii. O fenomenie pamięci wieku dojrzałego, tłum. E. Jusewicz-Kalter, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2010.
View in Google Scholar

Drwięga M., Fenomenologia i twarz innego. Kontrowersje wokół Lévinasa, „Logos i Ethos” 2019, nr 1 (49), s. 65–87.
View in Google Scholar

Drwięga M., Filozofia absolutnego podmiotu w czasach krytyki podmiotowości, [w:] A. Gielarowski, R. Grzywacz (red.), Michel Henry – fenomenolog życia, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010, s. 83–104.
View in Google Scholar

Drwięga M., Niekończące się pragnienie, czyli o fenomenologii życia Renaud Barbarasa, „Diametros” 2012, nr 30, s. 1–21.
View in Google Scholar

Drwięga M., Świat, ruch i ciało człowieka w filozofii Jana Patočki, [w:] M. Kozak, C. Kisiel-Dorohinicka (red.) Ciało we współczesnych koncepcjach filozoficznych, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, s. 15–34.
View in Google Scholar

Dudek W.Z., Pankalla A., Psychologia kultury. Doświadczenia graniczne i transkulturowe, ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Dybel P., Rozum i nieświadome. Filozoficzne eseje o psychoanalizie, Universitas, Kraków 2020.
View in Google Scholar

Eliasz W., Nostalgia, Novae Res, Gdynia 2015.
View in Google Scholar

Filek J., Filozofa wstęp do ciszy, „Znak” 2014, nr 707, s. 94, http://www.miesiecznik.znak.com.pl/7072014jacek-filekfilozofa-wstep-do-ciszy/ (dostęp: 20.04.2022).
View in Google Scholar

Filek J., Nadziejność. Wprowadzenie do fenomenologii nadziei podstawowej, „Kwartalnik Filozoficzny” 2018, nr 46/2, s. 151–161.
View in Google Scholar

Foucault M., Historia seksualności, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2020.
View in Google Scholar

Frankl V., Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. A. Wolnicka, Czarna Owca, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Gadamer H.-G., Historia pojęć jako filozofia, tłum. K. Michalski, [w]: K. Michalski, Zrozumieć przemijanie, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2011, s. 311–330.
View in Google Scholar

Gadamer H.-G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, inter esse, Kraków 1993.
View in Google Scholar

Hartmann N., Myśl filozoficzna i jej historia. Systematyczna autoprezentacja, tłum. J. Garewicz, Wydawnictwo Comer, Toruń 1994.
View in Google Scholar

Hartwig J., To wróci, sic! Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Hartwig J., Zapisane, Wydawnictwo a5, Kraków 2013.
View in Google Scholar

Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, tłum. K. Michalski, Czytelnik, Warszawa 1977.
View in Google Scholar

Heidegger M., Bycie i czas, tłum. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Heidegger M., Czym jest metafizyka, [w:] tenże, Znaki drogi, tłum. K. Pomian, Spacja, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Heidegger M., Drogi lasu, tłum. J. Mizera, Aletheia, Warszawa 1997.
View in Google Scholar

Heidegger M., Ku rzeczy myślenia, tłum. K. Michalski, J. Mizera, C. Wodziński, Aletheia, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Heidegger M., Przyczynki do filozofii (Z wydarzania), tłum. B. Baran, J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1996.
View in Google Scholar

Heidegger M., Uwagi do „Psychologii światopoglądów” Karla Jaspersa, [w:] tenże, Znaki drogi, tłum. M. Falkowski, Spacja, Warszawa 1999, s. 9–44.
View in Google Scholar

Heidegger M., W drodze do języka, tłum. J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 2000.
View in Google Scholar

Heidegger M., Zasada racji, tłum. J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszyński, Kraków 2001.
View in Google Scholar

Heidegger M, Znaki drogi, tłum. S. Blandzi i inni, Spacja, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Henry M., O fenomenologii, tłum. i wprowadzenie M. Drwięga, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Henry M., „Videre videor”, tłum. M. Chmura, „Przegląd Filozoficzno--Literacki” 2012, nr 3, s. 37–66.
View in Google Scholar

Henry M., Wcielenie. Filozofia ciała, tłum. M. Frankiewicz, D. Adamski, Homini, Kraków 2012.
View in Google Scholar

Herder J.G., Leksykon symboli, tłum. J. Prokopiuk, tCHu, doM wYdawniczy, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Hernas A., Czas i obecność, Wydawnictwo Instytutu Myśli Józefa Tischnera, Kraków 2005.
View in Google Scholar

Hesse H., Kuracjusz. Zapiski z kuracji w Baden, tłum. M. Łukasiewicz, [w:] tenże, Kuracjusz. Zapiski z kuracji w Baden. Podróż do Norymbergii, Media Rodzina, Poznań 2020.
View in Google Scholar

Ingarden R., O poznawaniu dzieła literackiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976.
View in Google Scholar

Jankélevitch V., Ciało, przemoc i śmierć, [w:] tenże, To, co nieuchronne. Rozmowy o śmierci, tłum. M. Kwaterko, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Jankélevitch V., Tajemnica śmierci i zjawisko śmierci, [w:] S. Cichowicz, J. Godzimierski (red.), Antropologia śmierci. Myśl francuska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1993, s. 111–141.
View in Google Scholar

Jaspers K., Filozofia egzystencji. Wybór pism, tłum. A. Wołkowicz, D. Lachowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990.
View in Google Scholar

Jaspers K., Sytuacje graniczne, [w:] R. Rudziński, Jaspers, tłum. A. Staniewska, M. Skwieciński, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978, s. 186–242.
View in Google Scholar

Jaspers K., Wiara filozoficzna wobec objawienia, tłum. G. Sowinski, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
View in Google Scholar

Jaspers K., Wprowadzenie do filozofii. Dwanaście odczytów radiowych, tłum. A. Wołkowicz, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 1998.
View in Google Scholar

Jay M., Pieśni doświadczenia. Nowoczesne amerykańskie i europejskie wariacje na uniwersalny temat, tłum. A. Rejniak-Majewska, Universitas, Kraków 2008.
View in Google Scholar

Jung C.G., Aion. Przyczynki do symboliki jaźni, tłum. D. Sutkowska, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Jung C.G., Archetypy i symbole. Pisma wybrane, tłum. J. Prokopiuk, Czytelnik, Warszawa 1993.
View in Google Scholar

Jung C.G., Typy psychologiczne, tłum. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2015.
View in Google Scholar

Jung C.G., Wspomnienia, sny, myśli. Spisane i podane do druku przez Anielę Jafeé, tłum. R. Reszke, L. Kolankiewicz, Wydawnictwo Wrota – Wydawnictwo KR, Warszawa 1993.
View in Google Scholar

Kapleau P. (red.), Koło życia i śmierci, tłum. Z. Miłuński, Wydawnictwo Pusty Obłok, Warszawa 1986.
View in Google Scholar

Keen S., Przedmowa, [w:] E. Becker, Zaprzeczenie śmierci, tłum. A. Trąbka, NOMOS, Kraków 2015, s. 21–26.
View in Google Scholar

Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.
View in Google Scholar

Kopaliński W., Słownik symboli, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Kopaliński W. (red.), Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989.
View in Google Scholar

Kozak M., Kisiel-Dorohinicka C. (red.), Ciało we współczesnych koncepcjach filozoficznych, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019.
View in Google Scholar

Kozielecki J., Smutek spełnionych baśni, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 1985.
View in Google Scholar

Krzyżak A., Michalik M., Poza słowami – Marcela Marceau koncepcja milczenia, „Przestrzenie Teorii” 2020, nr 33, s. 85–101.
View in Google Scholar

Kuleszewicz R., Słownik symboli literackich, Printex, Białystok 2001.
View in Google Scholar

Kundera M., Niewiedza, tłum. M. Bińczyk, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Kundera M., Nieznośna lekkość bytu, tłum. A. Holland, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2016.
View in Google Scholar

Lem S., Obłok Magellana, Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, wyd. 2, Warszawa 1956.
View in Google Scholar

Leśmian B., Dzieła wszystkie. Utwory dramatyczne. Listy, t. IV, zebrał i oprac. J. Trznadel, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

Leśniewski A., Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki, Universitas, Kraków 2010.
View in Google Scholar

Lévinas E., Bóg, śmierć i czas, tłum. J. Margański, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008.
View in Google Scholar

Lévinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
View in Google Scholar

Lévinas E., Cierpienie bezużyteczne, tłum. M. Kowalska, „Literatura na Świecie” 2004, nr 1–2, s. 401–413.
View in Google Scholar

Lévinas E., Czas i to, co inne, tłum. J. Migasiński, Wydawnictwo KR, Kraków 1999.
View in Google Scholar

Lévinas E., Etyka i Nieskończony. Rozmowy z Philippem Nemo, tłum. B. Opolska-Kokoszka, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, Kraków 1991.
View in Google Scholar

Lévinas E., Inaczej niż być lub ponad istotą, tłum. P. Mrówczyński, Aletheia, Warszawa 2000.
View in Google Scholar

Lévinas E., Istniejący i istnienie, tłum. J. Margański, Homini, Bydgoszcz 2006.
View in Google Scholar

Lévinas E., La mort et le temps, L’Herne, Paris 1991.
View in Google Scholar

Lévinas E., O Bogu, który nawiedza myśl, tłum. M. Kowalska, Homini, Kraków 2008.
View in Google Scholar

Lévinas E., Odkrywając egzystencję z Husserlem i Heideggerem, tłum. E. Sowa, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Lorenc I., Estetyczne versus etyczne: miejsca możliwych spotkań Lévinasa i Lyotarda, „Sztuka i Filozofia” 2011, nr 38–39, s. 15–25.
View in Google Scholar

Lorenc I., Wprowadzenie, [w:] I. Lorenc, M. Rychter, M. Salwa (red.), Między integracją i rozproszeniem. Doświadczenie estetyczne w kontekście nowoczesności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018, s. 7–26.
View in Google Scholar

Lorenc I., M. Rychter, M. Salwa (red.), Między integracją i rozproszeniem. Doświadczenie estetyczne w kontekście nowoczesności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018.
View in Google Scholar

Łebkowska A., Jak ucieleśnić ciało: o jednym z dylematów somatopoetyki, „Teksty Drugie” 2011, nr 4, s. 11-27.
View in Google Scholar

Łysiak W., Cena, Ex Libris, Warszawa 2000.
View in Google Scholar

Machnicki M., Usta moje słyszą i mój widzi język, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Seria Biblioteka „Toposu”, t. 165, Sopot 2019.
View in Google Scholar

Maffesoli M., Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, tłum. M. Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
View in Google Scholar

Marcel G., Być i mieć, tłum. P. Lubicz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1986.
View in Google Scholar

Marcel G., Dziennik metafizyczny, tłum. E. Wende, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.
View in Google Scholar

Marcel G., Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei, tłum. P. Lubicz, PAX, Warszawa 1959.
View in Google Scholar

Marion J.-L., Bóg bez bycia, tłum. M. Frankiewicz, Wydawnictwo Znak, Kraków 1996.
View in Google Scholar

Marion J.-L., De surcroît. Études sur les phénomènes saturés, Presses Universitaires de France, Paris 2001.
View in Google Scholar

Markowski M.P., Występek. Eseje o pisaniu i czytaniu, Sic!, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Marzano M., Oblicza lęku, tłum. Z. Chojnacka, Oficyna Naukowa, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Meillassoux Q., Po skończoności. Esej o koniecznej przygodności, tłum. P. Herbich, Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa 2015.
View in Google Scholar

Mercier P., Nocny pociąg do Lizbony, tłum. M. Jatowska, Noir sur Blanc, Warszawa 2018.
View in Google Scholar

Merleau-Ponty M., Fenomenologia percepcji, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, Aletheia, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Merleau-Ponty M., Oko i umysł. Szkice o malarstwie, wybór i oprac. S. Cichowicz, tłum. S. Cichowicz, E. Bieńkowska i in., słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1996.
View in Google Scholar

Merleau-Ponty M., Proza świata. Eseje o mowie, tłum. E. Bieńkowska, S. Cichowicz, J. Skoczylas, Czytelnik, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Merleau-Ponty M., Widzialne i niewidzialne, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, R. Lis, I. Lorenc, Aletheia, Warszawa 1996.
View in Google Scholar

Michalski K., Eseje o Bogu i śmierci, Kurhaus, Warszawa 2014.
View in Google Scholar

Michalski K., Heidegger i filozofia współczesna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1978.
View in Google Scholar

Michalski K., Zrozumieć przemijanie, Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa 2011.
View in Google Scholar

Migasiński J., Fenomenologia ciała. Wprowadzenie, [w:] J. Migasiński, M. Pokropski (red.), Główne problemy współczesnej fenomenologii, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017, s. 25–43.
View in Google Scholar

Miller H., Zwrotnik raka, tłum. L. Ludwig, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 1990.
View in Google Scholar

Miłosz Cz., To, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000, http://www.wyczytaj.pl/wiersze/czeslaw-milosz/obudzony (dostęp: 20.02.2022).
View in Google Scholar

Mizińska J., Filozofia pocieszenia, Instytut Wydawniczy „Maximum”, Kraków 2009.
View in Google Scholar

Myśliwski W., Ostatnie rozdanie, Wydawnictwo Znak, Kraków 2013.
View in Google Scholar

Myśliwski W., Traktat o łuskaniu fasoli, Wydawnictwo Znak, Kraków 2018.
View in Google Scholar

Nabokov V., Lolita, tłum. M. Kłobukowski, Muza, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

Nancy J.-L., Corpus, tłum. M. Kwietniewska, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2002.
View in Google Scholar

Niedziałkowski S., Świat mimu, tłum. E. Pastecka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.
View in Google Scholar

Nietzsche F., O prawdzie i kłamstwie w pozamoralnym sensie, [w:] tenże, Pisma pozostałe 1862–1875, tłum. B. Baran, inter esse, Kraków 1993.
View in Google Scholar

Nowak E., „Ustrój cielesny” w doświadczeniu podmiotowym i międzypodmiotowym: zrozumieć fenomen allotransplantacji, „Filozofia i Nauka” 2017, nr 5, s. 61–87.
View in Google Scholar

Nycz R., O nowoczesności jako doświadczeniu – uwagi wstępne, [w:] R. Nycz, A. Zeidler-Janiszewska (red.), Nowoczesność jako doświadczenie, Universitas, Kraków 2006, s. 7–20.
View in Google Scholar

Nycz R., Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

Nycz R., Zeidler-Janiszewska A. (red.), Nowoczesność jako doświadczenie, Universitas, Kraków 2006.
View in Google Scholar

Okupnik M., W niewoli ciała. Doświadczenie utraty zdrowia i jego reprezentacje, Universitas, Kraków 2018.
View in Google Scholar

Opoczyńska M., Genealogie psychoterapii. Fragmenty dyskursu egzystencjalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.
View in Google Scholar

Ortega y Gasset J., Dehumanizacja sztuki i inne eseje, tłum. S. Cichowicz, Czytelnik, Warszawa 1980.
View in Google Scholar

Oz A., Nagle w głębi lasu, tłum. L. Kwiatkowski, Rebis, Poznań 2006.
View in Google Scholar

Pareyson L., Estetyka. Teoria formatywności, tłum. K. Kasia, Universitas, Kraków 2009.
View in Google Scholar

Piecuch Cz., Człowiek metafizyczny, Universitas, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Pieprzyca M., Ikar. Legenda Mietka Kosza, Agora, Warszawa 2019.
View in Google Scholar

Pinter H., Dramaty, cz. I, Komedie zagrożeń, tłum. M. Kędzierski, Agencja Dramatu i Teatru ADIT, Warszawa 2006.
View in Google Scholar

Pokropski M., Cielesna geneza czasu i przestrzeni, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2013.
View in Google Scholar

Potępa M., Fenomenologia faktycznego życia. Martin Heidegger, Genessis, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Richir M., Ciało. Esej o wewnętrzności (fragmenty), tłum. M. Kozłowski, [w:] J. Migasiński, M. Pokropski (red.), Główne problemy współczesnej fenomenologii, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017, s. 60–79.
View in Google Scholar

Ricoeur P., Czas i opowieść, t. 1, Intryga i historyczna opowieść, tłum. M. Frankiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
View in Google Scholar

Ricoeur P., Filozofia osoby, tłum. M. Frankiewicz, Wydawnictwo PAT, Kraków 1992.
View in Google Scholar

Ricoeur P., Krytyka i przekonanie. Rozmowy z François Azouvim i Markiem de Launay, tłum. M. Drwięga, Wydawnictwo KR, Warszawa 2003.
View in Google Scholar

Ricoeur P., Miłość i sprawiedliwość, tłum. M. Drwięga, Universitas, Kraków 2010.
View in Google Scholar

Ricoeur P., O sobie samym jako innym, tłum. B. Chełstowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Ricoeur P., Praca i słowo, tłum. M. Łukasiewicz, [w:] tenże, Podług nadziei. Odczyty, szkice, studia, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1991, s. 86–110.
View in Google Scholar

Ricoeur P., Żyć aż do śmierci oraz fragmenty, tłum. A. Turczyn, Universitas, Kraków 2008.
View in Google Scholar

Rilke R.M., Elegie duinejskie, tłum. B. Antochewicz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1973.
View in Google Scholar

Rozmowy z Cioranem, tłum. I. Kania, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Saint-Exupéry A., Nocny lot. Ziemia, planeta ludzi. Pilot wojenny, tłum. W. Bieńkowska i inni, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 1974.
View in Google Scholar

Sand I., Wrażliwość. Dar czy przekleństwo? Przewodnik życiowy dla osób wyjątkowo wrażliwych, tłum. E.M. Bilińska, Laurum, Warszawa 2020.
View in Google Scholar

Scheler M., Cierpienie, śmierć, dalsze życie, tłum. A. Węgrzecki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1994.
View in Google Scholar

Scheler M., Istota i forma sympatii, tłum. A. Węgrzecki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
View in Google Scholar

Schollenberger P., Podmiotowość, sztuka i transcendencja u Derridy i Lyotarda, [w:] I. Lorenc, M. Rychter, M. Salwa (red.), Między integracją i rozproszeniem. Doświadczenie estetyczne w kontekście nowoczesności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018, s. 271–293.
View in Google Scholar

Seel M., Estetyka obecności fenomenalnej, tłum. K. Krzemieniowa, Universitas, Kraków 2008.
View in Google Scholar

Seweryn A. Niegasnąca potęga słowa w teatrze XXI wieku?, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie” 2012, nr 4, s. 117–126.
View in Google Scholar

Shusterman R., O sztuce i życiu, tłum. W. Małecki, Atla, Wrocław 2007.
View in Google Scholar

Skarga B, Kwintet metafizyczny, Znak, Kraków 2005.
View in Google Scholar

Skarga B., Ślad i obecność, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
View in Google Scholar

Skarga B., Tożsamość i ciało, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1995, nr 40, s. 15–19. Także: Pisma rozproszone z lat 1989–2000, Stentor Wydawnictwo Piotra Marciszuka, Warszawa 2015.
View in Google Scholar

Skarga B., Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Wydawnictwo Znak, Kraków 2009.
View in Google Scholar

Socha P., Wstęp. Śmierć zaprzeczona: pozagrobowe zwycięstwo Ernesta Beckera, [w:] B. Becker, Zaprzeczanie śmierci, NOMOS, Kraków 2015, s. 11–20.
View in Google Scholar

Spaemann R., Granice. O etycznym wymiarze działania, tłum. J. Merecki, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006.
View in Google Scholar

Stachewicz K., Milczenie wobec dobra i zła. W stronę etyki sygetycznej i apofatycznej, Wydawnictwo UAM, Poznań 2012.
View in Google Scholar

Stachura E., Poezja i proza, t. V, Fabula rasa. Z wypowiedzi rozproszonych, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1987.
View in Google Scholar

Stróżewski W., Istnienie i sens, Wydawnictwo Znak, Kraków 1994.
View in Google Scholar

Szabat M., Przemiany il y a w filozofii Emmanuela Lévinasa, „Filozofia i Sztuka” 2011, nr 38–39, s. 64–76.
View in Google Scholar

Szczeklik A., Kore. O chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
View in Google Scholar

Szenajch P., Trudne umieranie. Narracyjne przedstawienie choroby i śmierci a doświadczenie osób terminalnie chorych, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy Instytutu Slawistyki PAN, Warszawa 2015.
View in Google Scholar

Szestow L., Dostojewski i Nietzsche. Filozofia tragedii, tłum. C. Wodziński, Czytelnik, Warszawa 1987.
View in Google Scholar

Szpakowska M., Ciało w kulturze, [w:] A. Chałupnik, J. Jaworska i inni (red.), Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, s. 5–13.
View in Google Scholar

Szuber J., Czerteż, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.
View in Google Scholar

Szyjkowska-Piotrowska A., Po-twarz. Przekraczanie widzialności w sztuce i filozofii, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2016.
View in Google Scholar

Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. I, II, III, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
View in Google Scholar

Tarnowski K., Piłat R, Filek J., Chyrowicz B. SSPS, Tischner Ł., Bonowicz W., Nadzieja na nadzieję, „Znak” 2013, nr 703/12, http://www.miesiecznik.znak.com.pl/7032013debata-13-dni-tischnerowskich-filozofia-i-nadziejanadzieja-na-nadzieje/ (dostęp: 10.11.2021).
View in Google Scholar

Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
View in Google Scholar

Tischner J., Filozofia dramatu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
View in Google Scholar

Tischner J., Myślenie według wartości, Wydawnictwo Znak, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Wydawnictwo Znak, Kraków 1998.
View in Google Scholar

Tischner J., Wybrane problemy filozofii człowieka, [w:] tenże, Filozofia człowieka. Wykłady, oprac. Z. Stawrowski, Z. Workowski, Instytut Myśli Józefa Tischnera, Kraków 2019.
View in Google Scholar

Tokarczuk O., Dom dzienny, dom nocny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
View in Google Scholar

Tokarczuk O., Empuzjon. Horror przyrodoleczniczy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.
View in Google Scholar

Torrey E.F., Czarownicy i psychiatrzy, tłum. H. Bartoszewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981.
View in Google Scholar

Tuszyńska A., Ćwiczenia z utraty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
View in Google Scholar

Valéry P., Estetyka słowa, tłum. D. Eska, A. Frybesowa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971.
View in Google Scholar

Walczak A., Ciało i cielesność – ku doświadcze(a)niu egzystencjalnemu, „Humaniora” 2021, nr 3 (35), s. 13–29.
View in Google Scholar

Walczak A., (Re)conceptualizing Difference in the Context of the Acting Subject’s Identity, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” 2021, nr 2(13), s. 88–108.
View in Google Scholar

Walczak A., Człowiek jako swojość i obcość – „słaby” projekt etyczny, [w:] K. Rejman, R. Włodarczyk, Utopia a edukacja. Nadzieje i rozczarowania wyobrażeniami świata możliwego, Wydawnictwo Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017, s. 32–48.
View in Google Scholar

Walczak A., Filozoficzne aspekty „bez-względności” słowa w relacji dorosły – małe dziecko, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” 2017, nr 2 (5), s. 30–47.
View in Google Scholar

Walczak A., Spotkanie z wychowankiem. Ku tożsamości ipse pedagoga, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
View in Google Scholar

Walczak A., Śmierć w nurtach życia – impresje na temat nie-obecności, „Humaniora” 2018, nr 4 (24), s. 17–32.
View in Google Scholar

Walczak A., Jocz A., Doświadczenie duchowości. Konteksty filozoficzno-literackie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2019.
View in Google Scholar

Waldenfels B., Das leibliche Selbst. Vorlesungen zur Phänomenologie des Leibes, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2013.
View in Google Scholar

Waldenfels B., Podstawowe motywy fenomenologii obcego, tłum. J. Sidorek, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009.
View in Google Scholar

Waldenfels B., Sinnesschwellen. Studien zur Phänomenologie des Fremeden, Bd. 3, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1999.
View in Google Scholar

Waldenfels B., Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego, tłum. J. Sidorek, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002.
View in Google Scholar

Warchala J., Kilka uwag o milczeniu, „Konteksty Kultury” 2013, nr 10B, s. 458–468.
View in Google Scholar

Wharton W., Werniks, tłum. K. Fordoński, Rebis, Poznań 2010.
View in Google Scholar

Wittgenstein L., Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
View in Google Scholar

Wodziński C., Gra w nieśmiertelność, [w:] Z. Kwieciński, M. Jaworska-Witkowska (red.), Ku integracji edukacji i humanistyki. Księga Jubileuszowa dla Lecha Witkowskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
View in Google Scholar

Wojtysiak J., O słowie BYĆ. Z teorii wyrażeń egzystencjalnych i ich filozoficznego zastosowania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2005.
View in Google Scholar

Yalom I.D., Kiedy Nietzsche szlochał, tłum. A. Tanalska-Dulęba, Instytut Psychologii Zdrowia PTP, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Zawadzki A., Obraz i ślad, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
View in Google Scholar

Zwoliński Z., Byt i wartość u Nicolaia Hartmanna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.
View in Google Scholar

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kairos_(filozofia) (dostęp: 15.12.2021).
View in Google Scholar

https://pl.wikisource.org/wiki/Słownik_etymologiczny_języka_polskiego (dostęp: 25.03.2021).
View in Google Scholar

https://poezja.org/wz/Twardowski_Jan/1307/Znowu (dostęp: 22.09.2021).
View in Google Scholar

https://polska-poezja.pl/lista-wierszy/77-leopold-staff-kochac-i-tracic (dostęp: 1.12.2021).
View in Google Scholar

https://www.illusionsgallery.com/DeM-Hope-despair-L.jpg (dostęp: 24.02.2022).
View in Google Scholar