Nieoficjalne nazewnictwo miejskie Łodzi: Słownik

Justyna Groblińska

doi:10.18778/8142-828-6

Słowa kluczowe: historia Łodzi, nazwy miejskie Łodzi, urbanonimy, hydronimy, nazwy topograficzne, nazwy kulturowe

Opublikowane: 14 kwietnia 2020

Kategorie: Filologia polska, Językoznawstwo, Otwarty dostęp,

Pliki do pobrania

PDF

Zasadniczą część publikacji stanowi słownik nieoficjalnego nazewnictwa miejskiego Łodzi. Na podstawie badań ankietowych wśród mieszkańców miasta reprezentujących trzy grupy wiekowe i różniących się wykształceniem autorka zgromadziła i zbadała prawie czterysta nieoficjalnych nazw miejskich.

W zwięzłych analizach towarzyszących słownikowi autorka zwraca uwagę na walor zgromadzonego materiału – umożliwia on nie tylko zachowanie pamięci językowej, lecz także badanie miasta w świadomości jego mieszkańców. Nazwy nieoficjalne wynikają najczęściej z cech charakterystycznych danych miejsc i ze szczególnego stosunku mieszkańców do nich. Słownikowi towarzyszy czterdzieści sześć kolorowych fotografii Jana Groblińskiego przedstawiających miejsca opisane prezentowanymi nazwami.

Anusiewicz J., Skawiński J., 1998, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Wrocław.

Bańko M., 2003, Wielki słownik wyrazów obcych PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Belchnerowska A., Białecki T., 1987, Toponimia miasta Szczecina, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.

Bieńkowska D., 1988, Nazwy niektórych obiektów topograficznych Łodzi, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 34, Zakład im. Ossolińskich, Łódź, s. 21–27.

Bieńkowska D., 1990, Oficjalne i potoczne nazwy współczesnych dzielnic i osiedli mieszkaniowych w Łodzi, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 36, Łódź, s. 5–9.

Bieńkowska D., 1995, Wielkie miasto: czynniki integrujące i dezintegrujące, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Bieńkowska D., Cybulski M., Umińska-Tytoń E., 2007, Słownik dwudziestowiecznej Łodzi. Konteksty historyczne, społeczne, kulturowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Bieńkowska D., Umińska-Tytoń E., 2013, Nazewnictwo miejskie Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Bogutyn D., Papis B., 2015, Powszechny słownik portugalsko-polski i polsko-portugalski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa.

Bomanowska M., Bonisławski R., Podolska J., 2010, Spacerownik Łódzki 2, Agora, Łódź.

Bonisławski R., 2008, Rzeka Łódka, [w:] Z biegiem łódzkich rzek, Urząd Miasta Łodzi. Wydział Gospodarki Komunalnej, Łódź.

Bonisławski R., Podolska J., 2008, Spacerownik łódzki, Agora, Łódź.

Breza E., 1993, Pojęcie heortonimii i jej przedmiot badawczy, [w:] M. Biolik (red.), Onomastyka literacka, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, Olsztyn, s. 377.

Burska K., Cieśla B., Jachimowska K., Kudra B., 2016, Kreatywność językowa w reklamie. Podręcznik nie tylko dla specjalistów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Caffarelli E., Gagliardi C., 2018, urbanonimia, urbanonimo, urbonimia, urbonimo, [w:] V. D’Angelo, Archivio per il Vocabolario Storico Italiano, t. 1, http://www.avsi.unical.it/wp-content/uploads/2018/06/a-AVSI-1-2018_Caffarelli_Gagliardi_Terminolgia_onomastica.pdf (ostatni dostęp: 29.06.2019), s. 53.

Ciesielska-Borkowska S., 2005, Wielki słownik francusko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Czeszewski M., 2006, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Doroszewski W., 1958–1969, Słownik Języka Polskiego, t. 1–11, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Drabarek B., Falkowski J., Rowińska I., 2001, Szkolny słownik motywów literackich, Wydawnictwo „Kram”, Warszawa.

Dunaj B., 1996, Słownik współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Wilga, Warszawa.

Dzikowski W., Kopertowska D., 1976, Toponimia Kielc, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Kraków.

Gałkowski A., 2012, Aktualizowana lista podstawowych haseł terminologii onomastycznej w języku polskim, [w:] https://onomastyka.uni.lodz.pl/strona-glowna/terminologia-polska (ostatni dostęp: 2.05.2018).

Górnowicz H., 1964, Toponimia Gdyni, „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne”, nr 11, s.135–164).

Groblińska J., 2018, Uwarunkowane pokoleniowo zmiany nieoficjalnego nazewnictwa miejskiego Łodzi, [w:] E. Wierzbicka-Piotrowska, Dialog pokoleń w języku i językoznawstwie, t. 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 195–207.

Grochowski M., 2001, Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H., 1998, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Grzegorczykowa R., 2017, Wstęp do językoznawstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Handke K., 1970, Semantyczne i strukturalne typy nazw ulic Warszawy, Zakład im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław.

Handke K., 1989, Nazewnictwo miejskie. Szkic teoretyczno-metodologiczny, [w:] S. Urbańczyk, Nazewnictwo miejskie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 7–34.

Handke K., 1992, Polskie nazewnictwo miejskie, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy przy Instytucie Slawistyki PAN, Warszawa.

Handke K., 1993, Nazewnictwo jako narzędzie ekspresji, Olsztyn, [w:] M. Biolik (red.), Onomastyka literacka, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Olsztyn, s. 41–49.

Handke K., 2002, Nazewnictwo miejskie jako znak tożsamości miasta, [w:] A. Koseski, A. Stawarz (red.), Tożsamość społeczno-kulturowa współczesnego miasta w Polsce, Wydawnictwo PTEM, Warszawa–Pułtusk, s. 17–22.

Harwas-Napierała B., Trempała J., 2014, Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t. 2.

Jakus-Borkowa E., 1989, Nazwy części Świecia w przekroju historycznym, [w:] S. Urbańczyk, Nazewnictwo miejskie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 67–78.

Jamrozik E., 2005, Słownik włosko-polski i polsko-włoski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Jaracz M., 2004, Nieoficjalna warstwa nazewnicza toponimii miejskiej w Bydgoszczy, [w:] Polszczyzna mówiona mieszkańców miast. Księga referatów z konferencji językoznawczej w Białymstoku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 235–247.

Jaskulski M., 1993, Nazewnictwo ulic Łodzi, „Kronika Miasta Łodzi”, z. 2 (Urząd Miasta Łodzi, Łódź), s. 17–31.

Kania S., 1989, Z badań nad urbanonimami Zielonej Góry, [w:] S. Urbańczyk, Nazewnictwo miejskie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 93.

Kłosek-Kozłowska D., 2002, Język przestrzeni a tożsamość kulturowa miasta, [w:] A. Koseski, A. Stawarz (red.), Tożsamość społeczno-kulturowa współczesnego miasta w Polsce, Wydawnictwo PTEM, Warszawa–Pułtusk, s. 23–24.

Kłosińska M., Sobol E., Stankiewicz A., 2005, Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kopczyńska-Jaworska B., 2002, Tożsamość społeczno-kulturowa a miasto jako przedmiot badań, [w:] A. Koseski, A. Stawarz (red.), Tożsamość społeczno-kulturowa współczesnego miasta w Polsce, Wydawnictwo PTEM, Warszawa–Pułtusk, s. 12.

Kopertowska D., 1989, Współczesna mikrotoponimia miejska na przykładzie Kielc, [w:] S. Urbańczyk, Nazewnictwo miejskie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 151–162.

Kopertowska D., 2001, Kielce. Historia i współczesność w nazewnictwie, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.

Koter M., 2009, Kształtowanie się tkanki miejskiej Łodzi do 1918 roku, [w:] S. Liszewski (red.), Łódź. Monografia miasta, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, s. 93.

Łapa M., 2013, Wielokulturowa Łódź – współistnienie i współpraca 1820–1945, [w:] P. Machlański (red.), Serce Łodzi. Historia i współczesność, Narodowe Centrum Kultury, Łódź, s. 23–52.

Majkowski G., 2010, Lokalność w słowie zaklęta. O nieoficjalnej warstwie nazewnictwa miejskiego w Częstochowie, „Prace Naukowe im. Jana Długosza w Częstochowie”, z. 7, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa, s. 143–154.

Malec M., 2003, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Mrózek R., 2010, Miejski krajobraz nazewniczy Cieszyna w perspektywie diachronicznej, Galeria „Na Gojach”, Katowice– Cieszyn–Ustroń.

Müldner-Nieckowski P., 2006, Wielki słownik skrótów i skrótowców, Wydawnictwo Europa, Wrocław.

Myszka A., 2016, Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.

Nagórko A., 1998, Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Nosowska D., 2008, Słownik scen literackich, Wydawnictwo Szkolne PWN, Bielsko-Biała.

Nowakowska M., 1998, Najnowsze tendencje w tworzeniu nazw ciągów komunikacyjnych Łodzi, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”: Język w mieście. Problemy kultury i poprawności, nr 37, Łódź, s. 143–152.

Olenderek J., 2011, Łódzki modernizm i inne obiekty przedwojennego budownictwa. Obiekty użyteczności publicznej, t. 1, Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, Łódź, s. 78–79.

Pakosz B., Sobol E., Szkiłądź C., Szkiłądź H., Zagrodzka M., 2002, Słownik Wyrazów Obcych PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Rokicki Cz., 1925, Nazwy ulic w miastach polskich, „Ziemia”, R. 10, z. 4.

Romanowski G., 2009, Geo-Metro struktury, „Kronika miasta Łodzi”, z. 1 (Urząd Miasta Łodzi, Łódź).

Rospond S., 1957, Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna słowiańskich nazw geograficznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Wrocław.

Rospond S., 1984, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Rzetelska-Feleszko E., 1998, Polskie nazwy własne. Encyklopedia, Warszawa–Kraków.

Sędziak H., 2007, Nieoficjalne nazewnictwo Łomży, [w:] Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Nazwy terenowe i nazewnictwo miejskie Mazowsza i Podlasia, t. 11, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Łomża, s. 35–45.

Siwiec A., 1998, Nazwy własne w prozie Michała Choromańskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 27.

Sobol E., 2006, Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Sobol E., 2012, Wielki słownik angielsko-polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Stefański K., Kusiński J., 2017, Łódź. Pałace i wille, Wydawnictwo Jacek Kusiński, Łódź.

Supranowicz E., 1995, Nazwy ulic Krakowa, Instytut Języka Polskiego. Polska Akademia Nauk, Kraków.

Szczepankowska I., 2011, Semantyka i pragmatyka językowa, Wydawnictwo Uniwesytetu w Białymstoku, Białystok.

Szymczak M., 1999, Słownik Języka Polskiego, t. 1–3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Śmiech W., 1990, Uwagi o klasyfikacji derywacji w języku polskim, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. 35, s. 179–191.

Tambor J., 2017, Niektóre „akademickie” pluralia tantum – semantyka, pragmatyka, struktura, [w:] R. Cudak, M. Czempka-Wewióra, M. Maciołek (red.), „Postscriptum Polonistyczne”, z. 19 (Szkoła Języka i Kultury Polskiej. Uniwersytet Śląski, Katowice), s. 56–57.

Urbańczyk S. (red.), 1989, Nazewnictwo miejskie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.

Ustawa z 21 czerwca 2017 roku, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej – poz. 1389, Warszawa, 20 lipca 2017 roku.

Wiktorowicz J., Frączek A., 2010, Wielki słownik niemiecko-polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Witkowska-Gutkowska M., 1998, O formach fleksyjnych nazw łódzkich ulic, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”: Język w mieście. Problemy kultury i poprawności, nr 37, s. 177–182.

Wyderka B., 2007, Słownik gwar śląskich, t. 9, Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu, Opole.

Zagórski Z., 2008, Nazewnictwo geograficzne Poznania, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Zand A., 1931, Łódź rolnicza 1332–1792. Studium historyczne o topografii, stanie gospodarczym, organizacji prawnej i kulturze Łodzi, „Rocznik Łódzki”, t. 2.

http://baedekerlodz.blogspot.com (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://fabrykancka.org/2011/05/trzydziestolecie-odsloniecia-pomnika-kamienicy/ (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://forum.gazeta.pl/forum/w,384,103546448,103546448,Nieoficjalne_nazwy_miejsc_budynkow_ulic_pomniko.html (ostatni dostęp: 3.04.2018).

http://fotopolska.eu/Lodz/b56233,Pomnik_Braterstwa_Broni.html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.fotopolska.eu (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lo dz.naszemiasto.pl/archiwum/bezpanskie-rzezby,1138550,art,t,id,tm.html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.naszemiasto.pl/artykul/akademiki-studenckie-czyli-o-czym-warto-wiedziec,2859150,art,t,id,tm.html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.naszemiasto.pl/artykul/po-lodzi-szlakiem-dziwnych-rzezb,211481,art,t,id,tm.html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.naszemiasto.pl/artykul/remont-szuflandii-w-odnowionej-rezydencji-beda-biura-i,4134052,art,t,id,tm. html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.naszemiasto.pl/plebiscyt/karta/fontanna-milosci-na-placu-wolnosci,28569,1414779,t,id,kid.html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.naszemiasto.pl/tag/lodz-willa-hentschela.html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.wyborcza.pl/lodz/0,0.html (ostatni dostęp: 23.04.2018).

http://lodz.wyborcza.pl/lodz/56,35136,19908385,dom-buta-ul-piotrkowska-98,,3.html (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://mak.wimbp.lodz.pl/index.php/bazy-bibliograficzne/ulice-lodzi.html (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://new.muzeumwlokiennictwa.pl/informacje/biala-fabryka,27 (ostatni dostęp: 4.04.2018).

http://olsztyn.wm.pl/296707,Jak-z-quotBetonplacuquot-dostac-sie-pod-quotNiagarequot-Te-nazwy-powinien-znac-kazdy-olsztyniak.html?sort=newest (ostatni dostęp: 13.01.2018).

http://podroze.gazeta.pl (ostatni dostęp: 4.04.2018).

http://podroze.gazeta.pl/podroze/1,114158,4636140.html (ostatni dostęp: 22.05.2018).

http://polskaniezwykla.pl/web/place/41827,lodz-dawna-kamienica-pracownikow-banku-polskiego.html (ostatni dostęp: 13.01.2018).

http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,22803068,babka-z-ronda-poznajcie-warszawskie-nazwy-rownolegle-felieton.html (ostatni dostęp: 4.04.2018).

http://www.dzienniklodzki.pl/ (ostatni dostęp: 13.01.2018).

http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/657953,poczet-lodzkich-biskupow-bp-wincenty-tymieniecki,id,t.html (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://www.expressilustrowany.pl/ (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://www.expressilustrowany.pl/lodz/a/topniejacy-snieg-odslonil-balagan-zdjecia,11813186/ (ostatni dostęp: 18.03.2018)

http://www.fabrykancka.pl/prasowka/echo-miasta/bitwa-o-z-oty-rog-2.html (ostatni dostęp: 22.05.2018).

http://www.historialodzi.obraz.com.pl/ (ostatni dostęp: 18.03.2018).

http://www.historialodzi.obraz.com.pl/136/ (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://www.jewishlodzcemetery.org/ (ostatni dostęp: 21.02.2018).

http://www.mosir.lodz.pl (ostatni dostęp: 21.02.2018).

http://www.polskaniezwykla.pl (ostatni dostęp: 21.02.2018).

http://www.polskawliczbach.pl (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://www.radaosiedla.com.pl/ (ostatni dostęp: 21.02.2018).

http://www.urbanity.pl/lodzkie/lodz/willa-edwarda-hentschela,b1766 (ostatni dostęp: 21.02.2018).

http://www.urbanity.pl/malopolskie/krakow/ (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://www.urbanity.pl/malopolskie/krakow/cracovia-business-center,b1496 (ostatni dostęp: 30.04.2018).

http://www.zwik.lodz.pl/jest-fontanna-na-placu-wolnosci/ (ostatni dostęp: 21.02.2018).

http://wyborcza.pl/56,75410,21377847,zegar-sloneczny-park-staromiejski,,4.html (ostatni dostęp: 30.04.2018).

https://bip.uml.lodz.pl/samorzad/jednostki-pomocnicze-osiedla/ (ostatni dostęp: 26.03.2018).

https://digitalcollections.nypl.org/items/06472cb0-53f70133-2cf0-00505686d14e (ostatni dostęp: 30.04.2018).

https://encyklopedia.pwn.pl/ (ostatni dostęp: 26.03.2018).

https://filmweb.pl/ (ostatni dostęp: 21.02.2018).

https://sjp.pwn.pl/ (ostatni dostęp: 5.05.2018).

https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/urzad-miasta-lodzi/prezydent-miasta/ (ostatni dostęp: 26.03.2018).

https://www.facebook.com/pg/o.zgrozo.to.ozo/about/?ref=page_internal (ostatni dostęp: 28.06.2019).

https://www.miastograf.pl/ (ostatni dostęp: 21.02.2018).

https://www.miastograf.pl/asset/187 (ostatni dostęp: 26.03.2018).

https://www.miejski.pl/ (ostatni dostęp: 30.04.2018).

https://www.morizon.pl/blog/26-rzeczy-ktore-zrozumieja-jedynie-rodowici-mieszkancy-krakowa/ (ostatni dostęp: 30.04.2018).

https://www.pkt.pl (ostatni dostęp: 19.01.2018).

https://www.polskieradio.pl/ (ostatni dostęp: 19.01.2018).

https://www.radiolodz.pl/posts/40737-28-ulic-w-lodzi-zmieni-nazwe-powstanie-plac-lech-kaczynskiego-i-ulica-johna-wayne-a (ostatni dostęp: 19.01.2018).

https://www.radiolodz.pl/posts/42892-trwa-budowa-pasazu-abramowskiego-w-lodzi-zdjecia (ostatni dostęp: 14.03.2018).

https://www.radiolodz.pl/posts/53504-pomnik-jednorozca-w-centrum-lodzi-odsloniety-zdjecia (ostatni dostęp: 29.06.2019).

https://www.synonimy.pl/ (ostatni dostęp: 19.01.2018).

https://www.vinted.pl/ (ostatni dostęp: 26.03.2018).

https://www.vinted.pl/forum/nauka-szkola-studia-kursy/1067923-lodz-studia (ostatni dostęp: 26.03.2018).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Mapa strony	Księgarnia	Social Media
Strona główna Aktualności Katalog O nas Kontakt Polityka Prywatności Deklaracja dostępności Czasopisma Księgarnia	42 635 55 77 42 235 01 62 ksiegarnia@uni.lodz.pl Biuro: 42 235 01 65 42 635 55 80 agnieszka.janicka@uni.lodz.pl Polityka prywatności i cookies © 2024 Uniwersytet Łódzki

Nieoficjalne nazewnictwo miejskie Łodzi

Słownik

Pobrania

Licencja

Inne prace tego samego autora

Dyscypliny

Serie

Nowa zawartość