Nazwy geograficzne w polskich przekładach Nowego Testamentu z XVI i XVII wieku

Biblia to iest księgi Starego y Nowego Przymierza znowu z ięzyka ebreyskiego, grecskiego y lacińskiego na polski przełożone, Nieśwież, Zasław 1572, drukowano w drukarni y nakładem (…) M. Kawieczyńskiego (…) a skończono za (…) staraniem (…) y nakładow dołożeniem (…) Hektora y (…) Albrychta Kawieczyńskich: przez Daniela drukarza z Łęczyce, online: https://polona.pl/item/bibliato-iest-ksiegi-starego-y-nowego-przymierza-znowu-z-iezykaebreyskiego-grecskiego,ODIxNDcwODg/6/#info:metadata (dostęp 20.12.2020) (Biblia Sz. Budnego).

Biblia swięta, tho iest, Księgi Starego y Nowego Zakonu, wlasnie z Zydowskiego, Greckiego, y Łaćińskiego, nowo na Polski ięzyk z pilnośćią y wiernie wyłożone…, Brześć Litewski 1563: wydał Mikołaj Radziwiłł Czarny, online: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/edition/2752?id=2752 (dostęp 12.02.2020) (Biblia brzeska).

Nowy Testament to iest wszystkie pisma Nowego Przymierza z greckiego ięzyka na rzecz polską […] przełożone…, tłum. M. Czechowic, Raków 1577: wyd. A. Rodecki, online: https://polona.pl/item/biblia-to-iest-ksiegi-starego-y-nowego-przymierza-znowu-z-iezykaebreyskiego-grecskiego,ODIxNDcwODg/6/#info:metadata (dostęp 12.02.2020) (Nowy Testament M. Czechowica).

Biblia Swięta To jest Księgi Starego Y Nowego Przymierza Z Zydowskiego y Greckiego Języka na Polski pilnie y wiernie przetłumaczone, Gdańsk 1632: wyd. A. Hünefeld, online: http://www.bibliagdanska.pl/biblia.php?s=1258&d=Nowy%20Testament&k=Dzieje%20Apostolskie&r=1 (dostęp 12.02.2020) (tzw. Biblia gdańska).

Biblia to iest Xięgi Starego y Nowego Zakonu na polski ięzyk z pilnością według łacińskiey Bibliey od Kościoła Krześciańskiego powszechnego przyięty, nowo wyłożona…, Kraków 1561: wyd. M. Szarffenberg, online: https://bcul.lib.uni.lodz.pl/dlibra/showcontent/publication/edition/3919?id=3919 (dostęp 12.02.2020) (Biblia Leopolity).

Testament Novvy zvpełny z greckiego ięzyka na polski przelożony i wykładem krotkiem obiaśniony […] przytem przydana iest nauka czytania i pisania ięzyka polskiego…, tłum. S. Murzynowski, Królewiec Pruski 1553: wyd. J. Seklucjan, online: https://polona.pl/ item/testament-novvy-zvpelny-z-greckiego-iezyka-na-polski-przelozony-i-wykladem-krotkiem,ODU5NDc3MA/2/#info:metadata (dostęp 12.02.2020) (Nowy Testament S. Murzynowskiego).

Nowy Testament polskim ięzykiem wyłozony : według […] lacinskiego textu od koscioła krzescianskiego przyiętego. Ktemu przyłozono Lekcie y proroctwa z Starego Zakonu wzięte, ktore przy ewangeliach bywaią czytane…, Kraków 1556: wyd. M. Szarfenberger, online: https://polona.pl/item/nowy-testament-polskim-iezykiem-wylozony-wedlug-lacinskiego-textu-od-kosciola,Njk1MjY3MzU/6/#info: metadata (dostęp 12.02.2020) (Nowy Testament Szarfenbergera).

Nowy Testament Pana naszego Iesvsa Christvsa, znowu z lacińskiego y z gr[a]eckiego na polskie wiernie […] przełożony y argumentami abo summariuszami każdych ksiąg y rozdziałow y annotacyami […] obiaśniony, tłum. J. Wujek, Kraków 1593, wyd. A. Piotrkowczyk, online: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/editin/9662?id=9662&from=&dirids=1 (dostęp 18.12.2019) (Nowy Testament J. Wujka).

Biblia to iest księgi Starego y Nowego Testamentv / według łacińskiego przekładu starego, w kościele powszechnym przyiętego, na polski ięzyk znowu z pilnością przełożone…, tłum. J. Wujek, Kraków 1599, Drukarnia Łazarzowa, online: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/edition/9662?id=9662&from=FBC (dostęp 12.02.2020) (Biblia J. Wujka).

Tronina A., Walewski P., Biblijne nazwy osobowe i topograficzne. Słownik etymologiczny, Częstochowa 2009, Edycja świętego Pawła.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, Poznań 1996 (wyd. 1 — 1965; wyd. 2 — 1971) (tzw. Biblia Tysiąclecia), online: https://biblia.deon.pl/ (dostęp 15.01.2020).

Dittmann R., 2009, Místní jména v českých překladech Starého zákona, Olomouc, Refugium Velehrad-Roma s.r.o.

Ewangeliczny przekład interlinearny Biblii, online: https://biblia.oblubienica.eu/ (dostęp 15.01.2020).

Strong J., LL.D., S.T.D., Grecko-polski słownik Stronga z lokalizacją słów greckich i kodami Popowskiego, Warszawa 2015, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.

Heller J., 2003, Výkladový slovník biblických jmen, Praha, Vyšehrad spol. s.r.o.

Biblia 2000. Internetowa konkordancja biblijna, online: https:/www.biblia.info.pl/szukaj.html (dostęp 15.01.2020).

Quattuor Evangeliorum Codex glagoliticus olim Zographensis nunc petropolitanus. Characteribus cyrillicis transcriptum notis criticis prolegomensis appendicibus auctum. adiuvante summi ministerii Borussici liberalitate edit V. Jagić, Wiedmannos 1879, Berolini.

Novum Testamentum Graece et Latine, Textum Graecum post E. et E. Nestle communiter ediderunt B. et. K. Aland…, Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 1984, online: https://sites.google.com/site/ nestle1904/ (dostęp 15.01.2020).

Nova Vulgata. Bibliorum Sacrorum Editio, online: http://www.vatican.va/archive/bible/nova_vulgata/documents/nova-vulgata_index_lt.html (dostęp 14.01.2020).

Wietrzykowski P., Słownik grecko-łacińsko-polski do Nowego Testamentu, Bytom 2002, online: http://wietrzykowski.net/Voc_gr-lat-pol_do.NT.pdf (dostęp 15.01.2020).

Slovník jazyka staroslověského. Lexicon linguae palaeoslovenicae, red. J. Kurz, Z. Hauptová, Praha 1958–1997, Nakl. Československé akademie věd.

Słownik łacińsko-polski. Według słownika H. Mengego i H. Kopii, K. Kumaniecki, oprac., Warszawa 1977, PWN.

Zarębski R., Słownik nazw osobowych w polskich przekładach Nowego Testamentu, Łódź 2005, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.

Szesnastowieczne przekłady Ewangelii, online: https:/ewangelie. uw.edu.pl/ (dostęp 12.20.2020).

Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, Wrocław–Warszawa–Kraków 1953–2002, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, online: http:/www.rcin.org.pl/publication/39990 (dostęp 12.05.2020).

Bosak P.Cz., Słownik wszystkich biblijnych nazw i imion własnych, Kraków 2019, Wydawnictwo Petrus.

Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–2001, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, PAN, online: http:/kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=38413&dirds=1&tab=3 (dostęp 15.05.2020).

Biblia Sacra Vulgata, online: http:/www.drbo.org/lvb/ (dostęp 14.01.2020).

Vollständiges griechisch-deutsches Handwörterbuch zu den Schriften des Neuen Testaments und der übrigen urchristlichen Literatur, Preuschen E., Giessen 1910, Töpelmann, online: https://archive.org/stream/vollstndigesgr00preu (dostęp 20.03.2020).

Heller J., Výkladový slovník biblických jmen, Vyšehrad 2003, Advent — Orion.

Adams J.N., 2003, Bilingualism and the Latin Language, Cambridge, University Press.

Altbauer M., 1965, Dublety imion biblijnych w polszczyźnie, „Onomastica”, X, 196–203.

Auerbach M., Golias M., 1985, Gramatyka grecka, Warszawa, PWN.

Ballard M., 2001, Le nom propre en traduction, Paris, Ophrys.

Ballard M., 2011, Epistémologie du nom propre en traduction, „Translationes”, 3, 33–47, online: http:/www.diacronia.ro/ro/indexing/details/A 24428/pdf (dostęp 05.02.2020.

Bańko M., Svobodová D., Ràczaszek-Leonardi J., Tatjewski M., 2016, Nie całkiem obce. Zapożyczenia wyrazowe w języku polskim i czeskim, Warszawa, Wydawnictwo UW, online: https:/www.wuw.pl/data/include/cms/Nie_calkiem_obce_Banko_Miroslaw_Svobodova_Diana_2016.pdf (dostęp 10.05.2020).

Bartmińscy I. i J., 1997, Słownik wymowy i odmiany nazwisk obcych, Bielsko-Biała, PPU „Park”.

Berger S., 2012, La Bible au XVIe siècle. Études sur les origines de la critique biblique, Pars, Berger-Levraut 1879, Reprint Genève, Slatkine.

Bieńkowska D., 1990, Rola glos marginalnych w przekładzie Biblii J.J. Wujka, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 23, 21–29.

Bieńkowska D., 1992, Styl językowy przekładu Nowego Testamentu Jakuba Wujka (na materiale czterech Ewangelii), Łódź, Wydawnictwo UŁ.

Bieńkowska D., 1993, Nazwy własne i formy od nich derywowane w XVI-wiecznych przekładach tekstów ewangelicznych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 27, 9 –14.

Bieńkowska D., 1996, O niektórych problemach przekładu biblijnego (na przykładzie miast, miasteczek i wsi), [w:] Biblia w kulturze polskiej, red. S. Rzepczyński, Słupsk, Wydawnictwo Uczelniane WSP, 215 –228.

Bieńkowska D., 2002, Polski styl biblijny, Łódź, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.

Borowiec K., 2015, Dwujęzyczność pisarza i tekstu na średniowiecznym Śląsku. Rekonesans, [w:] Staropolskie Spotkania Językoznawcze, t. 1. Jak badać teksty staropolskie, red. T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, O. Stramczewska, Poznań, Wydawnictwo Rys, 19 –38.

Breza E., 1987, Skąd pochodzą formy „efezjanie”, „koryntianie”, „kolosanie” i o tytulaturze niektórych ksiąg Nowego Testamentu, „Język Polski” 67, nr 1–2, 31–35.

Breza E., 1988, Galaci, nie Galacjanie, „Język Polski” 68, nr 4 –5, 285 –287.

Breza E., 1992, Odmiana nazw własnych w Nowym Testamencie Biblii Wujka i Biblii Tysiąclecia, [w:] Biblia a kultura Europy, t. I, red. M. Kamińska, E. Małek, Łódź, Wydawnictwo UŁ, 152–159.

Chotkowska J., 1996, Pisownia oraz wartość fonetyczna zakończeń -ia/-ya, -iia/-yia w odmianie zapożyczonych rzeczowników żeńskich. Na materiale „Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku”, [w:] Studia historycznojęzykowe, t. II, red. M. Kucała, W.R. Rzepka, Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN.

Chouraqui A., 2012, Czasy biblijne, Warszawa, Świat Książki.

Cieślikowa A., 1990, Staropolskie odapelatywne nazwy własne. Proces onimizacji, Wrocław, Instytut Języka Polskiego PAN.

Cieślikowa A., 1991, Derywacja paradygmatyczna w staropolskiej antroponimii, Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN.

Cieślikowa A., 1996, Jak „ocalić w tłumaczeniu” nazwy własne?, [w:] Między oryginałem a przekładem, t. II. Przekład, jego tworzenie się i wpływ, red. J. Twardzikowa, M. Filipowicz-Rudek, Kraków, Księgarnia Akademicka, 311–320.

Cieślikowa A., 1998, Nazwy własne w przekładzie literackim, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Instytut Języka Polskiego PAN, 389 –394.

Cieślikowa A., 2001, Nazwa w tekście a tekst w nazwie, [w:] Semantyka tekstu artystycznego, red. A. Pajdzińska, R. Tokarski, Lublin, Wydawnictwo UMCS, 99 –108.

Cunha V., 2009, Le plurilinguisme comme le procédé stylistique dans la poésie médiévale galicienne portugaise, [w:] Le plurilinguisme au Moyen Âge. Paris, L’Harmattan, 79 –93.

Cybulski M., 1988, Język piętnastowiecznej części Psałterza floriańskiego. Ortografia, fonetyka, fleksja, Łódź, Wydawnictwo UŁ.

Czerniatowicz J., 1969, Niektóre problemy naukowe grecystyki w pracach biblistów polskich XVI i XVII w., Wrocław–Warszawa–Kraków, Wydawnictwo PAN.

Czerny A., 2011, Teoria nazw geograficznych, Warszawa, PAN.

Dittmann R., 2009, Místní jména v českých překladech Starého zákona, Olomouc, Refugium Velehrad-Roma s.r.o.

Długosz-Kurczabowa K., 1989/1990, Onomastyka Nowego Testamentu, „Slavia Occidentalis” XLVI/XLVII, 71–88.

Friedelówna T., 1993, Biblijna onomastyka w staro-cerkiewno-słowiańskim Psałterzu synajskim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” XL, z. 246, 3–25.

Gałkowski A., 2018, Onomastyka translatoryczna a translatoryka onomastyczna, [w:] Onomastyka — neohumanistyka — nauki społeczne, red. U. Bijak, H. Górny, M. Magda-Czekaj, Kraków, Wydawnictwo PAN, 129 –138.

Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.), 1998, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Guenier N., 2009, Deux moments-clés dans l’histoire de la traduction biblique, „Archives de sciences sociales des religions” 3 (147), online: https:/www.cairn.info/revue-archives-de-sciences-sociales-des-religions-2009-3.htm (dostęp 12.04.2020).

Heinz A., 1974, Pojęcie i rola wariantu językowego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 32, 137–157.

Huchon M., 1995, Le plurilinguisme au XVIème siècle: Jeux et enjeux, „Albineana, Cahiers d’Aubigné, 6. Agrippa d’Aubigné et le plurilinguisme. Journées d’études des 29 –30 mai 1992”, 15 –27, online: https:/www.persee.fr/doc/albin_1154-5852_1995_num_6_1_1334 (dostęp 14.12.2019).

Janowska A., 2018, Stałość, stabilność, ciągłość. Uwagi terminologiczne, [w:] Filologia jako porządkowanie chaosu. Studia nad językiem i tekstem. Ad honorem Professoris Marci Cybulski, red. E. Woźniak, A. Lenartowicz-Zagrodna, Łódź, Wydawnictwo UŁ, 13–21.

Kaleta Z., 1991, Ewolucja nazwisk słowiańskich. Studium teoretyczno-porównawcze, Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN.

Kamieniecki J., 1995, Zapiski językowe Szymona Budnego (Stary Testament), „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” XXI, 145 –153.

Kamieniecki J., 1999, Z dziejów szesnastowiecznej filologii biblijnej — przekłady biblijne Szymona Budnego, „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” XXV, 59 –65.

Kamińska M., 1981, Psałterz floriański. Monografia językowa, Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk– Łódź, Łódzkie Towarzystwo Naukowe.

Kamińska M., 1993, Onomastyka biblijna tekstów przekładowych jako problem badawczy, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, 321–328.

Kappler C., Thiolier-Méjean S. (red.), 2009, Le plurilinguisme au Moyen Âge. Paris, L’Harmattan.

Karpluk M., 1986, Staropolskie nazwy krajów egzotycznych (Afryka, Ameryka, Azja — przegląd derywatów), „Onomastica” XXX, 147–158.

Kawecka A., Zarębski R., 2016, Linguistic Equivalence of the Hebrew term Eden in Slavic translations of the Bible, „Studia Ceranea. Journal of the Waldemar Ceran Research Centre for the History and Culture of the Mediterranean and South-East Europe” 6, 43–60.

Kępińska A., 2018, O przypisach w Ewangeliach w Biblii brzeskiej z internetowej edycji Szesnastowieczne przekłady Ewangelii, „Poznańskie Studia Polonistyczne” 25 (2), 105 –130.

Kępińska A., Winiarska-Górska I., 2015, Ciągłość i zmiana w języku w świetle polskich szesnastowiecznych przekładów Ewangelii, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 71, 223–239.

Kępka I., 2003, Adaptacja imion w Ewangelii wg św. Mateusza w Biblii gdańskiej na tle porównawczym, [w:] Nazwy i dialekty Pomorza dawniej i dziś, t. 5, red. R. Wosiak-Śliwa, Gdańsk, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 197–210.

Klawek A., 1961, Onomastyka biblijna, „Onomastica” VII, 403– 416.

Klemensiewicz Z., 1955, Przekład jako zagadnienie językoznawstwa, [w:] O sztuce tłumaczenia, red. M. Rusinek, t. 1, Wrocław, Zakład

Narodowy im. Ossolińskich, 85 –97.

Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., 1981, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa, PWN.

Komárek K., 2000, Osobní jména v českých biblích, Olomouc, Votobia.

Kossowska M., 1968, Biblia w języku polskim, t. 1, Poznań, Księgarnia św. Wojciecha.

Kossowska M., 1969, Biblia w języku polskim, t. 2, Poznań, Księgarnia św. Wojciecha.

Kosyl Cz., 1982, Warianty i ekwiwalenty nazw własnych, „Poradnik Językowy” 4, 213–221.

Kowalik-Kaleta Z., 1981, Staropolskie nazwy osobowe motywowane przez nazwy miejscowe, Wrocław, Instytut Języka Polskiego PAN.

Kowalik-Kaleta Z., 1982, Miejsce kategorii nazw mieszkańców (Polanin, Francuz, Warszawiak) oraz etników (Wiślanie, Litwini) w systemie językowym, „Onomastica” XXVII, 39 –53.

Kowalska A., 1973, Końcówka -ej w odmianie rzeczowników rodzaju żeńskiego w języku polskim, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prace Językoznawcze” 2, 58–81.

Krašovec J., 2007, Svetopisemska lastna imena. Fonetika, etimologija, prevajanje in transliteriranje. Biblical proper names. Phonetics, etymology, translation and transliteration, Ljubljana, Slovenska akademija znanosti in umetnosti, Razred za filološke in literarne vede: = Academia scientiarum et artium Slovenica, Classis II: Philologia et litterae: Znanstvenoraziskovalni center SAZU, Založba ZRC.

Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015, Składnia średniowiecznej polszczyzny. Część I. Konteksty — metody — tendencje. Poznań, Wydawnictwo Rys.

Kreja B., 1978, Problematyka słowotwórcza derywatów od nazw geograficznych we współczesnym języku polskim, „Gdańskie Studia Językoznawcze” II, 5 –18.

Książek-Bryłowa W., 1994, Wariantywność fleksji w historii i gwarach języka polskiego, Lublin, Wydawnictwo UMCS.

Kudasiewicz J., 1973, Nazwy Jeruzalem i Jerozolima w użyciu św. Łukasza, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” XX (1), 17–36.

Kuźmicki M., 2013, Współistnienie języków w rotach przysiąg sądowych, „Slavia Occidentalis” 70, 75 –85.

Kwilecka I., 2001, Kommentare: Eigennamen, [w:] Die Brester Bibel: kulturgeschichtliche und Sprachliche Fragen der Űbersetzung, [w:] Biblia Slavica, Hrsg. von H. Rothe und F. Scholz, serie II: Polnische Bibeln. Band 2: Brester Bibel 1563; Teil 1: Stary Zakon, Teil 2: Nowy Testament, Paderborn, 1580–1587 (maszynopis w polskiej wersji językowej, 155 –169).

Kwilecka I., 2003a, Średniowieczna Biblia francuska a najstarsze zachodniosłowiańskie przekłady biblijne, [w:] taż, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny, 153–175.

Kwilecka I., 2003b, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny.

Larue-Tondeur J., 2010, Traductions bibliques opposées, „Cahiers Sens Public” (1–2) 13–14, 229–237, online: https:/www.cairn.info/revue-cahierssens-public-2010-1-page-229.htm?contenu=article (dostęp 10.04.2020).

Lenartowicz-Zagrodna A., 2015, Księgi Jezusa, syna Syrachowego, Ecclesiasticus rzeczone, ktore wszytkich cnot naukę zamykają w sobie w przekładzie Piotra Poznańczyka. Studium języka zabytku, Łódź, Wydawnictwo UŁ.

Lewaszkiewicz T., 1992, Rola przekładów Biblii w formowaniu języków literackich europejskiego kręgu kulturowego, [w:] Biblia a kultura Europy, t. 1, red. M. Kamińska, E. Małek, Łódź, Wydawnictwo UŁ, 232–248.

Ligara B., 2018, Badania bilingwizmu (i wielojęzyczności) wybitnych nosicieli języka w przestrzeni języka polskiego: nowa subdomena historii języka?, [w:] Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, red. M. Pastuch, M. Siuciak, przy współpracy K. Wąsińskiej i W. Wilczek, Katowice, Wydawnictwo UŚ, 97–108.

Lipiński E., 1975, Studies in Aramic Inscriptions and Onomastics I, Leuven, Peeters Publishers.

Lipiński E., 1980, Études d’onomastique ouest-sémitique, „Bibliotheca Orientalis” 37, 3–12.

Lisowski T., 1999, Polszczyzna początku XVI wieku. Problemy wariantywności i normalizacji fonetyki i fleksji, Poznań, Wydawnictwo WiS.

Lisowski T., 2001, Grafia druków polskich z 1521 i 1522 roku. Problemy wariantywności i normalizacji, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.

Lisowski T., 2010, Sola Scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne, Poznań, Wydawnictwo Rys.

Lisowski T., 2018, Przekłady Jakuba Wujka w odnowie leksyki Nowego Testamentu gdańskiego (1606). Ujęcie dystrybucyjno-kontekstowe, Poznań, Wydawnictwo Rys.

Łoś J., 1925, Gramatyka polska, cz. 2: Słowotwórstwo, Lwów–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Łuczak A., 2016, Droga Szymona Budnego do krytycznego wydania Nowego Testamentu z 1574 roku, Warszawa, Instytut Slawistyki PAN.

Luto-Kamińska A., 2010, Polska wersja przekładowa Ex. P. Terentii comediis Latinissimae colloquiorum formulae… Mateusza z Kęt. Studium języka autora na tle polszczyzny XVI wieku, Warszawa, Instytut Badań Literackich PAN.

Malec M., 1979, Rodzimy wzór derywacyjny a zapożyczone imiona osobowe, [w:] Opuscula Polono-Slavica, red. J. Safarewicz, S. Urbańczyk, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 201–204.

Malec M., 1994, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN.

Malec M., 1996, Fleksja imion zapożyczonych. Zjawiska wybrane, [w:] Studia historycznojęzykowe, t. 2, red. M. Kucała, W.R. Rzepka, Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN, 79 –91.

Malec M., 1998, Nazwy etniczne, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN, 181–188.

Malec M., 2000, Adaptacja obcych nazw własnych w „Rozmyślaniu przemyskim”, [w:] Studia historycznojęzykowe, t. 3, red. K. Rymut, W.R. Rzepka, Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN, 329 –333.

Malec M., 2003, Onomastyka w „Rozmyślaniu przemyskim”, „Polonica” XXII–X XIII, 345 –390.

Markowski A., 2012, Wykłady z leksykologii, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Masłej D., 2018, O potrzebie zastosowania terminu wernakularyzacja w polskich badaniach historycznojęzykowych, „LingVaria” 1 (25), 113–122.

Mielcarek, K., 2008, ‘Iερουσαλήμ, ‘Iεροσόλυμα. Starotestamentowe i hellenistyczne korzenie Łukaszowego obrazu świętego miasta w świetle onomastyki greckiej, Lublin, Wydawnictwo KUL.

Migdał J., 1999, O języku Andrzeja Glabera z Kobylina. Studium normalizacji polszczyzny wczesnorenesansowej, Poznań, Wydawnictwo WiS.

Mika T., 2018, Literacy as a Context of the Medieval Bible translations into Polish, „Polonica” XXXVIII, 263–275.

Molino J., 1982, Le nom propre dans la langue, „Langages” 66, 5 –20, online: https:/www.persee.fr/doc/lgge_0458-726x_1982_num_16_66_1123 (dostęp 19.04.2020).

Moss A., 1994, Being in Two Minds: The Bilingual Factor in Renaissance Writing, [q:], Acta Conventus Neo-Latini Hafniensis, red. A. Moss et al., Binghamton, NY: Medieval & Renaissance Texts & Studies, 61–74.

Moszyńska D., 1975, Morfologia zapożyczeń łacińskich i greckich w staropolszczyźnie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Moszyński L., 1992, Hebr. ha — Adam: nomen apellativum — nomen proprium w renesansowych przekładach biblijnego opisu życia pierwszego człowieka (Gn I 26 – V5), „Slavia” 61, 503–508.

Moszyński L., 1994, Komentarz do: Biblia to jest Księgi starego i Nowego Przymierza. In der Übersetzung des Simon Budny. Nieśwież, Zasław 1571–1572. Herausgegeben von Hans Rothe und Friedrich

Scholz. Księgi Nowego Przymierza Kto pospolicie Nowym Testamentem zową z wielką pracą y pilnym poprawieniem z Greckiego na Polski ięzyk przetłumaczone, seria Biblia Slavica. Seria II: Polnische Bibeln, Paderborn–München–Wien–Zürich.

Moszyński L., 1997, Szymon Budny jako onomasta. I. Antroponimia, [w:] Onomastyka i dialektologia, red. H. Popowska-Taborska, J. Duma, Warszawa, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy 187–196.

Moszyński L., 1998, „Na tej opoce zbuduję kościół mój” — przekład czy egzegeza polskich wersji zdania Mt 16,18 od XVI wieku do dziś, [w:] Funkcja słowa w ewangelizacji, red. M. Kamińska, E. Umińska-Tytoń, Łódź, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, 33– 46.

Moszyński L., 2003, Biblia Szymona Budnego. Charakterystyka przekładu, [w:] Biblie staropolskie, red. I. Kwilecka, Poznań, Ośrodek Wydawnictw Naukowych, 41–50.

Moszyński L., 2005a, Szymon Budny jako onomasta. 2. Etnonimia, teoi demononimia. Chrematonimia, [w:] Ad perpetuam rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin, red. J. Migdał, Poznań, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 287–299.

Moszyński L., 2005b, Szymon Budny jako onomasta. 3. Ojkonimia, [w:] Ogród nauk filologicznych. Księga Jubileuszowa poświęcona Profesorowi Stanisławowi Kochmanowi, red. M. Balowski, W. Chlebda, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 445 – 455.

Mrózek R., 1998, Nazwy terenowe, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN, 231–257.

Mrózek R., 2004, Nazwy geograficzne w zróżnicowaniu motywacyjno-funkcjonalnym, [w:] Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. R. Mrózek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 65 –87.

Nadolski B., 1952, Dookoła prac przekładowych w XVI wieku, „Pamiętnik Literacki” 43 (1–2), 475 – 487.

Nida E.A., 1981, Zasady przekładu na przykładzie tłumaczenia „Biblii”, „Pamiętnik Literacki” LXXII (1), tłum. M.B. Fedewicz, 323–342.

Nord Ch., 2003, Proper Names in Translation for Children: Alice in Wonderland as a case in point, „Meta” XLVIII (1–2), 182–196.

Odelain O., Séguineau R., 1978, Dictionnaire des noms propres de la Bible, Paris, Edition du Cerf.

Osadnik W., 2010, Teoria wielosystemowa i rodzaje ekwiwalencji w przekładzie, Katowice, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe.

Pepłowski F., 1978, Zmiany językowo-stylistyczne w „Nowym Testamencie” Szymona Budnego z 1574 r., [w:] Tekst. Język. Poetyka. Zbiór studiów, red. M.R. Mayenowa, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 319 –342.

Pietkiewicz, R., 2016, Biblia Polonorum. Histria Biblii w języku polskim, t. 1: Od początku do 1638 roku, Poznań, Wydawnictwo Pallotinum. Poniatowski Z., 1971, Nowy Testament w świetle statystki językowej, Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Raková Z., 2014, La traduction des noms propres dans deux romans hugoliens, „Romanica Olomucensia”, Olomouc, Univerzita Palackého v Olomouci, Filozofická fakulta, 26/1, 51–65.

Rejter A., 2016, Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Rico Ch., 2002, La linguistique peut-elle définir l’acte de traduction, [w:] L’autorité de l’écriture, red. J.M. Poffet, Paris, Les Édition du Cerf, 193–226.

Rospond S., 1980, Onomastica sacra w Nowym Testamencie. 1: Jerozolima–Jeruzalem, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 33 (4), 207–212.

Rospond S., 1982–1983, Onomastica sacra. 3. Ewangelia św. Mateusza w świetle nazewnictwa, „Roczniki Humanistyczne. Językoznawstwo. Towarzystwo Naukowe KUL” XXX–XXXI (6), 183–191.

Rospond S., 1983, Onomastica sacra w Nowym Testamencie: Ewangelia św. Marka w świetle nazewnictwa, „Onomastica” XXVIII, 5 –32.

Rospond S., 2000, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa–Wrocław, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rymut K., 1979, Granica czy strefa przejściowa między nomen appellativum a nomen proprium, „Slavica Lundensia” 7, 175 –180.

Rzepka W.R., Walczak B., 1983, Z historii adaptacji obcych nazw geograficznych XVI i XVII wieku (Uwagi o rodzaju i liczbie), [w:] Warsztat współczesnego onomasty. Materiały z III Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej, red. D. Kopertowska, Kielce, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, 153–162.

Rzetelska-Feleszko E., 1993, Perspektywy badawcze onomastyki literackiej, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, 21–26.

Rzetelska-Feleszko E., 1998a, Nazwy terenowe, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN, 191–230.

Rzetelska-Feleszko E., 1998b, Nazwy Żydów w słowiańskich przekładach Nowego Testamentu, [w:] Funkcja słowa w ewangelizacji, red. M. Kamińska, E. Umińska-Tytoń, Łódź, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, 213–224.

Safarewicz J., 1969, Łacińskie imiona osobowe na -ius w polszczyźnie, „Język Polski” XLIX, 57–61.

Safarewicz J., 1972, Wpływ łaciny na system gramatyczny polszczyzny, [w:] Symbolae polonicae in honorem Stanislai Jodłowski, red. J. Zaleski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 145 –150.

Saussure F. de, 1976 (1915), Cours de linguistique générale. Édition critique préparée par Tullio de Mauro, Paris, Payot.

Schendl H., 2000, Linguistic aspects of code-switching in medieval English texts, [w:] Multilingualism in Later Medieval Britain, red. D.A. Trotter, Cambridge, 77–92.

Shendl H., 2012, Literacy, Multilingualism and Code-switching in Early English Written Texts, [w:] Language Mixing and CodeSwitching in Writing. Approaches to Mixed-Language Written Discourse, red. S. Mahootian, M. Sebba, C. Jonsson, New Jork, Routledge, 27– 43.

Siekierska K., 1974, Język Wojciecha Stanisława Chróścińskiego. Studium mazowieckiej polszczyzny z przełomu XVII i XVIII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Skubalanka T., Książek-Bryłowa W., 1992, Wariantywność polskiej fleksji, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Sobczykowa J., 2001, Myśl o języku w komentarzu biblijnym ks. Jakuba Wujka, Katowice, Wydawnictwo UŚ.

Sobczykowa J., 2012, O naukowej polszczyźnie humanistycznej złotego wieku. Wujek — Budny — Murzynowski, Katowice, Wydawnictwo UŚ.

Sowa F., 1992, Osobowe nazwy własne w polskich przekładach Biblii, [w:] Biblia a kultura Europy, t. I, red. M. Kamińska, E. Małek, Łódź, Wydawnictwo UŁ, 81–85.

Stieber Z., 1974, Świat językowy Słowian, Warszawa, PWN.

Strus A., 1978, Nomen-Omen. La stylistique sonore des noms propres dans le Pentateuque, Roma, Biblical Institute Press.

Sulisz M., 1969, Budowa słowotwórcza nazw etnicznych w języku polskim ( formacje z przyrostkiem -‘anin, -ak/-‘ak, -czyk, -‘ec, -ek, -ik/-yk, -in/-yn), „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” 7, 287–341.

Szczerbowski T., 2002, Kulturowe uwarunkowania przekładu biblijnego, „Socjolingwistyka” XI, 445 – 458.

Szewczyk Ł.M., 1996, Jednostkowe deskrypcje określone w onomastyce literackiej, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” I, 83–88.

Szlifersztejnowa S., 1960, Przymiotniki dzierżawcze w języku polskim, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Szurek M.M., 2013, Z dziejów polszczyzny biblijnej. Biblia Wujka (1599) a Biblia gdańska (1632), Kraków, Collegium Columbinum.

Thieberger R., 1972, La langage de la traduction, „Langages” 28, 75 – 84, online: https:/www.persee.fr/doc/lgge_0458-726x_1972_num_7_28_2101 (dostęp 18.03.2020).

Toury G., 1995, Descriptive translation studies and beyond, Amsterdam–Philadelphia, John Benjamins Publishing Company.

Umińska-Tytoń E., 1993, Nazwy osobowe w tzw. dynamicznym przekładzie Nowego Testamentu, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie, 329 –335.

Urbańczyk S., 1952, Z zagadnień staropolskich. 3. Rzeczowniki na -yja, -ija, „Język Polski” 32, 126–127.

Walczak B., 2000, Co to są composita onomastyczne?, [w:] Słowiańskie composita antroponimiczne, red. S. Warchoł, Lublin, Wydawnictwo UMCS, 297–304.

Weiss-Brzezinowa M., 1986, Wariancja spółgłoskowa przed zakończeniem -ia w femininach zapożyczonych z łaciny, [w:] Collectanea linguistica in honorem Adami Heinz, red. F. Sławski, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 39 – 42.

Wikarjak J., 1978, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa, PWN.

Wilczewska K., 1988, Uwagi do artykułu E. Brezy pt. Skąd pochodzą…, „Język Polski” 68 (4 –5), 287–290.

Wilkoń A., 2010, Trwanie a zmiana językowa, „LingVaria” II, 69–74.

Wilkoń A., 2011, Trwanie i jego rodzaje w języku, [w:] Badania historycznojęzykowe. Stan, metodologia, perspektywy, red. B. Dunaj, M. Rak, Księgarnia Akademicka, Kraków, 65 –70.

Winiarska-Górska I., 2017, Szesnastowieczne przekłady Pisma Świętego na język polski (1551–1599) jako gatunek nowożytnej książki formacyjnej, Warszawa, Wydział Polonistyki UW.

Winiarska-Górska I., [projekt internetowy], Fleksja w szesnastowiecznych przekładach Ewangelii, 1–79, online: https:/ewangelie.uw.edu.pl/files/fleksja.pdf (dostęp 10.05.2020).

Wolnicz-Pawłowska E., 2014, Nazwy własne w przekładzie. Zarys problematyki, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 27, 201–214.

Woźniak E., 1994, Fleksja nazw własnych w Psałterzu krakowskim (na tle innych staropolskich przekładów Księgi Psalmów), „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” XXXIX, 109 –146.

Zarębski R., 2003, Etnonimy i nazwy odetniczne w polskich przekładach Nowego Testamentu, „Onomastica” XLVIII, 45 –78.

Zarębski R., 2005a, Nazwy osobowe w ekumenicznym przekładzie Nowego Testamentu, [w:] Z najnowszych tendencji w polskim nazewnictwie, red. R. Łobodzińska, Łask, Leksem, 191–205.

Zarębski R., 2005b, Nazwy własne w Rejowym przekładzie „Apokalipsy” na tle innych przekładów szesnastowiecznych, [w:] Mikołaj Rej — w pięćsetlecie urodzin, cz. I: Humanizm, reformacja, retoryka i język, red. J. Okoń, Łódź, Wydawnictwo UŁ, 333–345.

Zarębski R., 2006a, Nazwy osobowe w polskich przekładach Nowego Testamentu, Łódź, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.

Zarębski R., 2006b, Rodzaje komentarzy marginalnych do nazw własnych w XVI-wiecznych przekładach Nowego Testamentu, [w:] Staropolszczyzna — piękna i interesująca. Zbiór studiów, t. 2, red. E. Koniusz, S. Cygan, Kielce, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, 185 –196.

Zarębski R., 2007, Tłumaczenie obcych nazw geograficznych w dawnych i współczesnych polskich przekładach Nowego Testamentu, [w:] Studia nad słownictwem dawnym i współczesnym języków słowiańskich, red. J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, J. Kulwicka-Kamińska, Toruń, Wydawnictwo UMK, 113–123.

Zarębski R., 2010, Rodzime ekwiwalenty semantyczne nowotestamentowych nazw osobowych, [w:] Res slavisticae. Księga dedykowana Profesor Ewie Siatkowskiej, red. J. Goszczyńska, Z. Greń, Warszawa, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW, 231–241.

Zarębski R., 2015, Wartość stylistyczna nazw geograficznych w polskich przekładach Nowego Testamentu, [w:] Funkcje nazw własnych w kulturze i komunikacji, red. I. Sarnowska, M. Balowski, M. Graf, Poznań, Instytut Naukowo-Wydawniczy „Maiuscula”, 767–780.

Zarębski R., 2017a, Indywidualizmy nazewnicze Szymona Budnego (na przykładzie nowotestamentowych nazw geograficznych w Biblii nieświeskiej), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 51 (2), 41–53.

Zarębski R., 2017b, Rola najstarszych polskich przekładów biblijnych w kształtowaniu onimicznej tradycji tłumaczeniowej, „Onomastica” LXI (2), 409 – 423.

Zarębski R., 2017c, Trwałość i / a stabilność nazewnictwa biblijnego (z badań nad toponimią Nowego Testamentu Szarffenberga z 1556 roku), „Język Polski” XCVII (4), 38– 48.

Zarębski R., 2018, Biblia nieświeska (1572) a Nowy Testament Szymona Budnego (1574) — zmiany w zakresie geograficznych nazw własnych, [w:] Języki i kultura Słowian, red. A. Gostomska, D. Żyłko, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 95 –109.

Zarębski R., 2020, Cerkiewnosłowiańskie i wschodniosłowiańskie wpływy językowe w warstwie onimicznej przekładów biblijnych Szymona Budnego (na materiale Nowego Testamentu), „Język Polski” C (2), 77–88.

Zieniukowa J., 1992, Rozważania o tzw. dynamicznym przekładzie Biblii, [w:] Biblia a kultura Europy, red. M. Kamińska, E. Małek, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 104 –113.

Zierhoffer K., Zierhofferowa Z., 2000, Nazwy zachodnioeuropejskie w języku polskim a związki Polski z kulturą Europy, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Zierhofferowie K. i Z., 2007, Polska a Europa w świetle nazw geograficznych, Poznań, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.

Ziółkowska O., 2016, Specyfika języka Rozmyślań dominikańskich w świetle składni i języka, Poznań, Wydawnictwo Rys.

Зарембски P., 2013, Номинации с определителна филиативна дескрипция в Зографския кодекс на фона на някои славянски преводи на Евангелието, „Palaeobulgarica / Старобългаристика” XXXVII (4), 81–94.

Зарембски P., 2016, Перевод библейских собственных имен в старых польских переводах Библии как исследовательская проблема (на примере нескольких ветхозаветных имен), [w:] 100 години кирилометодиевистика в България. Идентифициране на еврейски и християнски модели в литературата (= Кирило-Методиевски студии. Кн.25), red. С. Бърлиева, S. Ruzer, Н. Ганчева, Г. Филипова, София, 395 – 404.

Кавецка А., Зарембски Р., 2018, Езикови еквиваленти на думата на иврит לֹואְש (шеол) в избрани славянски преводи на Библията, „Palaeobulgarica / Старобългаристика” XLII (1), 117–135.