Rewitalizacja i jej wpływ na gospodarkę miasta – studium przypadków

Autorzy

Ewa M. Boryczka
Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Instytut Gospodarki Przestrzennej, Katedra Gospodarki Regionalnej i Środowiska, 90-255 Łódź, ul. POW nr 3/5
https://orcid.org/0000-0002-9826-6186

Słowa kluczowe:

gospodarka miasta, transformacja gospodarcza, rewitalizacja miasta, Przemyśl, Żyrardów, Będzin

Streszczenie

Polish experience to date in planning comprehensive functional and spatial transformations and urban regeneration of cities is already considerable, however due to the fact that those processes require large financial outlays and integrated activities in many spheres of city functioning, their implementation is slow. The process of systemic transformation caused great degradation of urban space, especially industrial space, and resulted in significant negative changes in the economic structure. Local authorities have at their disposal a wide range of instruments in the field of urban regeneration policy and can actively shape the urban regeneration process. Local authorities try to . The theory of the economic base, which is connected with the definition of the role of the so-called exogenous and endogenous factors of city development, is helpful in explaining functional and economic changes in cities.
The main subject of this book is the urban regeneration processes in post-industrial cities and the resulting transformations in the economic structure and the economic base. The main objective of the monograph was to identify the impact of urban regeneration processes in post-industrial cities on the transformation of their economic base. The specific objectives were:
• to identify the effects of urban regeneration activities,
• to assess the range and scale of instruments used in the urban regeneration process
• to capture the processes of transformation of the functional structure of cities during the transformation period
• identification of the influence of the urban regeneration process on the transformation of the economic base of the city
The monograph consists of four chapters. The first chapter discusses the development and transformation of industrial cities, the issue of urban regeneration and its links with the urban economy. The chapter closes with a consideration of the links between urban regeneration processes and the transformation of the economic base of cities, and ways of measuring it. The next three chapters are case studies of selected cities. The chapters present empirically obtained characteristics of the examined cities (including characteristics of the socio-economic transformation process and urban regeneration needs, the urban regeneration policy and its effects, the planning process of the urban regeneration process, the implementation and the instruments used). The chapters present the changes in the economic structure of individual cities as a result of the urban regeneration process and the transformation of their economic base. In conclusion, an attempt is made to synthesise and evaluate the effectiveness of the urban regeneration processes in the economic transformation of the examined cities.

Bibliografia

Biliński T., Systemowe ujęcie programu rewitalizacji obszaru miejskiego, [w:] T. Biliński (red.), Renowacja budynków i modernizacja obszarów zabudowanych, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2006, s. 20–35.
Zobacz w Google Scholar

Boryczka E.M., Baza ekonomiczna w procesie rewitalizacji miast poprzemysłowych, „Gospodarka w Praktyce i Teorii” 2016, nr 4 (45), s. 7–19.
Zobacz w Google Scholar

Brandenburg H. (red.), Projekty regionalne i lokalne – uwarunkowania społeczne i gospodarcze, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice 2012.
Zobacz w Google Scholar

Brol R. (red.), Ekonomika i zarządzanie miastem, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław 2004.
Zobacz w Google Scholar

Brol R., Maj M., Strahl D., Metody typologii miast, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1990.
Zobacz w Google Scholar

Castells M., European cities, the informational society and the global economy, „New Left Review” 1994, no. 204, s. 247–267.
Zobacz w Google Scholar

Chabot G., Beaujeu-Garnier J., Zarys geografii miast, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1971.
Zobacz w Google Scholar

Churski P., Dolata M., Dominiak J., Hauke J., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Nowak A., Perdał R., Woźniak M., Współczesne przemiany czynników rozwoju społeczno-gospodarczego, „Studia KPZK” 2018, t. 183, s. 67–88.
Zobacz w Google Scholar

Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R., Czynniki rozwoju regionalnego w świetle współczesnych przemian społeczno-gospodarczych – dyskurs teoretyczny, Working Paper of FORSED Project, Zakład Analizy Regionalnej Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, Poznań 2017, http://forsed.amu.edu.pl/admin/uploads/file/forsed_working_paper_no_01.pdf [dostęp: 17.07.2017].
Zobacz w Google Scholar

Cunningham S., The Restoration Economy. The Greatest New Growth Frontier, Berrett-Koehler Publishers, San Francisco 2002.
Zobacz w Google Scholar

Czech W., Wartości przestrzeni Będzina jako system warunkujący jego zrównoważony rozwój, [w:] M.Z. Pulinowa (red.), Będzin 1358–2008, t. 1, Środowisko przyrodniczo-geograficzne, Muzeum Zagłębia, Będzin 2008, s. 355–363.
Zobacz w Google Scholar

Czyżewska A., Pomysł na miasto. Programy rewitalizacji oparte na konkurencyjności, [w:] J. Poczobut (red.), Specyfika odnowy małych i średnich miast w Polsce, Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji, Kraków 2009, s. 317–320.
Zobacz w Google Scholar

Danielewicz J., Zarządzanie obszarami metropolitalnymi wobec globalnych procesów urbanizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
Zobacz w Google Scholar

Dej M. i in., Rozwój gospodarczy. Raport o stanie polskich miast 2016, Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2016.
Zobacz w Google Scholar

Domański R., Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Domański R., Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Domański R., Miasto innowacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Drobniak A., Dynamika rozwoju miast w kontekście ich wielkości i rangi, „Studia Ekonomiczne Regionu Łódzkiego” 2016, nr XXI, s. 217–226.
Zobacz w Google Scholar

Drobniak A., Hybrydyzacja rozwoju – prężność i dynamika rozwoju polskich miast, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2017, nr 467 Regiony, metropolie, miasta, s. 23–32.
Zobacz w Google Scholar

Drobniak A., Projekty na rzecz transformacji miasta poprzemysłowego, [w:] H. Brandenburg (red.), Projekty regionalne i lokalne – uwarunkowania społeczne i gospodarcze, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice 2012, s. 62–73.
Zobacz w Google Scholar

Drobniak A., Projekty strategiczne w mieście poprzemysłowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2012.
Zobacz w Google Scholar

Drobniak A., Urban Resilience Concept and Post-industrial Cities in Europe, Helion, Gliwice 2014.
Zobacz w Google Scholar

Drobniak A., Plac K., Urban resilience – transformacja miast poprzemysłowych aglomeracji górnośląskiej, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2015, nr 250, s. 75–98.
Zobacz w Google Scholar

Gałązka A., Teoretyczne podstawy rozwoju regionalnego – wybrane teorie, czynniki i bariery rozwoju regionalnego, „Studia BAS” 2017, nr 1 (149), s. 9–61.
Zobacz w Google Scholar

Gosztyła M., Wokół zagadnień rewaloryzacji miasta Przemyśla, „Wiadomości Konserwatorskie” 2016, nr 19, s. 15–18.
Zobacz w Google Scholar

Grzeganek-Więcek B., Jacher W., Słodczyk J. (red.), Małe i średnie przedsiębiorstwa jako stymulatory rozwoju gospodarczego: z badań w województwie opolskim, AMP Andrzej Matczewski, Katowice–Kraków 1996.
Zobacz w Google Scholar

Gutowski B., Przestrzeń marzycieli. Miasto jako projekt utopijny, Oficyna Wydawnicza Feniks, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Hansen A.L., Andersen H.T., Clark E., Creative Copenhagen: globalization, urban governance and social change, „European Planning Studies” 2001, vol. 9 (7), s. 851–869.
Zobacz w Google Scholar

Harańczyk A., Miasta polskie w procesie globalizacji gospodarki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Zobacz w Google Scholar

Heffner K., Zmiany struktury funkcjonalnej małych miast w obszarach metropolitalnych, [w:] K. Heffner, A. Polko (red.), Transformacja funkcji miejskich w ośrodkach lokalnych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2010, s. 356–379.
Zobacz w Google Scholar

Isserman A.M., The location quotient approach for estimating regional economic Impacts, „Journal of the American Institute of Planners” 1977, t. 43, s. 33–41.
Zobacz w Google Scholar

Jadach-Sepioło A., Dobek I., Rewitalizacja jako proces stymulujący restrukturyzację bazy ekonomicznej miasta, [w:] M. Bryx (red.), Rewitalizacja miast a przedsiębiorczość, Szkoła Główna Handlowa – Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2012, s. 19–55, 160–170.
Zobacz w Google Scholar

Jadach-Sepioło A. i in., Ludzie. Przestrzeń. Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast, Ministerstwo Rozwoju, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Jałowiecki B., Globalny świat metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007.
Zobacz w Google Scholar

Jałowiecki B., Miasto w dobie przemysłowej. Uwagi o podejściu systemowym, [w:] H. Imbs (red.), Miasto i kultura polska doby przemysłowej. Przestrzeń, Ossolineum, Wrocław 1988, s. 22–46.
Zobacz w Google Scholar

Jałowiecki B., Szczepański M., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Jerczyński M., Chaves L.F., Siemek Z. (red.), Studia nad strukturą funkcjonalną miast, Ossolineum, Wrocław 1973.
Zobacz w Google Scholar

Jerczyński M., Zagadnienia specjalizacji bazy ekonomicznej większych miast w Polsce, [w:] M. Jerczyński, L.F. Chaves, Z. Siemek (red.), Studia nad strukturą funkcjonalną miast, Ossolineum, Wrocław 1973, s. 9–130.
Zobacz w Google Scholar

Jewtuchowicz A., Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005.
Zobacz w Google Scholar

Kołodziejski J., Parteka T., Perspektywy rozwoju metropolii Trójmiasta w XXI wieku, [w:] A. Kukliński, J. Kołodziejski, T. Markowski, W. Dziemianowicz (red.), Globalizacja polskich metropolii, Euroreg, Warszawa 2000, s. 76–89.
Zobacz w Google Scholar

Komża J., Rewitalizacja Żyrardowa. Jak feniks z popiołów. Materiały robocze projektu „Rewitalizacja miast polskich jako sposób zachowania dziedzictwa materialnego i duchowego oraz czynnik zrównoważonego rozwoju”, 2008, [wersja elektroniczna w posiadaniu Autorki].
Zobacz w Google Scholar

Komża J., Żyrardów. Rewitalizacja dziedzictwa i odbudowa tożsamości miasta, [w:] J. Kołodziej (red.), Rewitalizacja dziedzictwa przemysłowego / Industrial Hetitage Revitalization, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy, Instytut Historii Nauki Państwowej Akademii Nauk, Bydgoszcz–Warszawa 2011, s. 143–151.
Zobacz w Google Scholar

Kukliński A., The Warsaw metropolis and the challenges of globalisation, [w:] A. Kukliński (red.), The Knowledge-based Economy. The European Challenges of the 21st Century, State Committee for Scientific Research Republic of Poland, Warszawa 2000, s. 240–251.
Zobacz w Google Scholar

Kulesza M., Marszał T., Małe miasta obszaru Polski środkowej w okresie transformacji ustrojowej, „Biuletyn KPZK” 1998, z. 182, s. 200–210.
Zobacz w Google Scholar

Lever W.F., Glasgow: Policy for the post-industrial city, [w:] B. Robson (red.), Managing the City. The Aims and Impacts of Urban Policy, Barnes & Noble Books, New Jersey 1987, s. 15–29.
Zobacz w Google Scholar

McCann Ph., Urban and Regional Economics, Oxford University Press, Oxford 2001.
Zobacz w Google Scholar

McNeill D., Globalization and the European city, „Cities” 1999, no. 16, s. 143–147.
Zobacz w Google Scholar

Majer A., Socjologia i przestrzeń miejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Malisz B., Zarys teorii kształtowania układów osadniczych, Arkady, Warszawa 1966.
Zobacz w Google Scholar

Matczak A., Szymańska D., Studia nad strukturą przestrzenno-funkcjonalną miasta – przykład Brodnica, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1997.
Zobacz w Google Scholar

Matysiak M., „Lofty de Girarda” jako przykład rewitalizacji dawnych zakładów przemysłowych w Żyrardowie, „Rocznik Żyrardowski” 2010, t. 8, s. 589–609.
Zobacz w Google Scholar

Matysiak M., Rewitalizacja jako szansa ożywienia turystycznego miasta Żyrardowa, 2013, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-3da65ff5-7ee8-4397-80e2-cac100e18a71/c/PTiR_4_2013.46-70.pdf [dostęp: 15.09.2018].
Zobacz w Google Scholar

Mikoś T., Chmura J., Rewitalizacja i udostępnienie zabytkowych podziemi w rynku w Przemyślu na podziemną trasę turystyczną, „Górnictwo i Geoinżynieria” 2005, z. 3 (1), s. 299–331.
Zobacz w Google Scholar

OECD Przeglądy Krajowej Polityki Miejskiej. Polska 2011, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, [Warszawa] 2011.
Zobacz w Google Scholar

Parysek J.J., Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku. Rozwój i przekształcenia strukturalne, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2005.
Zobacz w Google Scholar

Parysek J.J., Transformacja społeczno-gospodarcza i jej konsekwencje w miastach polskich, [w:] J. Słodczyk (red.), Rozwój miast i zarządzania gospodarką miejską, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004, s. 29–56.
Zobacz w Google Scholar

Paszkowski Z., Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki z urbanistyką współczesną, Universitas, Kraków 2012.
Zobacz w Google Scholar

Polak E., Globalizacja a zróżnicowania społeczno-ekonomiczne, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Polko A., Transformacja gospodarki centrum miasta poprzemysłowego na przykładzie zmian zachodzących w aglomeracji górnośląskiej, [w:] B. Kos (red.), Transformacja gospodarki – konsumenci, przedsiębiorstwa, regiony, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2011, s. 131–145.
Zobacz w Google Scholar

Rooset E., Demografia Polski, Warszawa 1975.
Zobacz w Google Scholar

Sassen S., Globalizacja. Eseje o nowej mobilności ludzi i pieniędzy, przekł. J. Tegnerowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
Zobacz w Google Scholar

Słodczyk J., Historia planowania i budowy miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2012.
Zobacz w Google Scholar

Słodczyk J., Przemiany strukturalne ośrodków miejskich w regionie, [w:] Z. Mikołajewicz (red.), Uwarunkowania i strategia rozwoju regionalnego w procesach integracji europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2000, s. 39–52.
Zobacz w Google Scholar

Słodczyk J., Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2003.
Zobacz w Google Scholar

Słodczyk J., Rola funkcji przemysłowej w miastach regionu opolskiego w świetle struktury pracujących, [w:] J. Słodczyk (red.), Społeczne, gospodarcze i przestrzenne przeobrażenia miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2000, s. 75–95.
Zobacz w Google Scholar

Słodczyk J., Rozwój miast i zarządzania gospodarką miejską, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004.
Zobacz w Google Scholar

Sokołowicz M.E., Miejskie dobra wspólne (commons) z perspektywy ekonomii miejskiej, „Studia Regionalne i Lokalne” 2017, nr 4 (70), s. 23–40.
Zobacz w Google Scholar

Sokołowicz M.E., Rewitalizacja miast z perspektywy ekonomicznej. Refleksje teoretyczne i ich konsekwencje dla praktyki planowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych, „Gospodarka w Praktyce i Teorii” 2016, nr 4 (45), s. 57–68.
Zobacz w Google Scholar

Sokołowicz M.E., Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej. Przestrzeń – bliskość – instytucje, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015.
Zobacz w Google Scholar

Sokołowicz M.E., Udogodnienia miejskie – element publicznego wymiaru zasobów mieszkaniowych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2017, vol. 6 (332), s. 125–143.
Zobacz w Google Scholar

Sokołowski D., Funkcje centralne i hierarchia funkcjonalna miast w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2006.
Zobacz w Google Scholar

Stawasz D., Współczesne dylematy zarządzania rozwojem miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
Zobacz w Google Scholar

Stryjakiewicz T., Implications of globalisation for regions and localities in an economy in transition: the case of Poland, [w:] J.J. Parysek, T. Stryjakiewicz (red.), Polish Economy in Transition. Spatial Perspectives, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2000, s. 7–28.
Zobacz w Google Scholar

Suchaček J., Krpcová M., Stachonová M., Transition and resilience in Czech post-industrial towns: the case of Ostrava and Karviná, „Regions Magazine” 2012, vol. 286, iss. 1, s. 17–20.
Zobacz w Google Scholar

Suchaček J., Wink R., Drobniak A., New Developments in Old Industrial Regions and Agglomerations in Central Europe, The case of Saxony – Leipzig-Halle Agglomeration, Silesian Voivodeship – Upper Silesian Agglomeration and Moravian-Silesian Region – Ostrava Agglomeration, LAP Lambert Academic Publishing, Saarbrücken 2012.
Zobacz w Google Scholar

Szafrańska E., Analiza funkcjonalna miast województwa łódzkiego, [w:] W. Michalski, M. Sobczyński (red.), Potencjał rozwojowy sieci miast regionu łódzkiego, Rządowe Centrum studiów Strategicznych, Biuro Rozwoju regionalnego w Łodzi, Łódź 2000, s. 48–65.
Zobacz w Google Scholar

Szymańska D., Geografia osadnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Szymańska W., Specjalizacja lokalnej działalności gospodarczej miast Pomorza, „Słupskie Prace Geograficzne” 2009, nr 6, s. 73–87.
Zobacz w Google Scholar

Śleszyński P., Delimitacja miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Państwowa Akademia Nauk, Warszawa 2016, https://www.power.gov.pl/media/99813/14_Delimitacja_miast_srednich_tracacych_funkcje_spoleczno-gospodarcze.pdf [dostęp: 16.07.2017].
Zobacz w Google Scholar

Tkocz M., Ludność Będzina, [w:] M.Z. Pulinowa (red.), Będzin 1358–2008, t. 1, Środowisko przyrodniczo-geograficzne, Muzeum Zagłębia, Będzin 2008, s. 140–187.
Zobacz w Google Scholar

Tkocz M., Przestrzeń gospodarcza, [w:] M.Z. Pulinowa (red.), Będzin 1358–2008, t. 1, Środowisko przyrodniczo-geograficzne, Muzeum Zagłębia, Będzin 2008, s. 171–178.
Zobacz w Google Scholar

Tobler W., A computer movie simulating urban growth in the Detroit region, „Economic Geography” 1970, no. 46 (2), s. 229–239.
Zobacz w Google Scholar

Tomczak F., Rewitalizacja a rozwój gospodarczy, [w:] H. Godlewska-Majkowska, K. Kuciński (red.), Edukacja jako czynnik rozwoju regionów rewitalizowanych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2006, s. 135–145.
Zobacz w Google Scholar

Węcławowicz G., Geografia społeczna miast, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Zobacz w Google Scholar

Wink R., Economic resilience as the evolutionary concept for post-industrial regions: the case of Leipzig and Halle, „Journal of Economics and Management” 2012, vol. 10, s. 60–72.
Zobacz w Google Scholar

Zeliaś A. (red.), Ekonometria przestrzenna, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999.
Zobacz w Google Scholar

Zorska A., Globalizacja i regionalizacja a ekspansja KMN na świecie i w Polsce, [w:] A. Zorska (red.), Korporacje transnarodowe w Polsce. Wyzwania w dobie globalizacji i regionalizacji, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2002, s. 28–37.
Zobacz w Google Scholar

okladka

Opublikowane

30 grudnia 2020

Licencja

Licencja

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN

ISBN

ISBN-13 (15)

978-83-8220-302-8

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN (e-book)

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15)

978-83-8220-303-5

Inne prace tego samego autora