Model oczekiwanych strat kredytowych w sprawozdawczości finansowej: Koncepcja i zastosowanie

Authors

Maciej Frendzel
Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości
https://orcid.org/0000-0001-5664-4356

Keywords:

sprawozdawczość finansowa, ryzyko kredytowe, straty kredytowe, model ECL, aktywa finansowe, aktywa dłużne

Synopsis

Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 9 „Instrumenty finansowe” wprowadził nowy model określania odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz ujmowania rezerw na gwarancje finansowe i zobowiązania do udzielenia pożyczek, znany jako model oczekiwanych strat kredytowych (model ECL). Nowe rozwiązanie uwzględnia nie tylko wystąpienie niewykonania zobowiązania i zidentyfikowane straty kredytowe, lecz także oczekiwania jednostki dotyczące przyszłych strat tego rodzaju oraz zmiany sytuacji finansowej kontrahentów i wpływających na nią czynników makroekonomicznych. W publikacji omówiono m.in. koncepcyjne założenia modelu oczekiwanej straty kredytowej, jej zgodności z koncepcją ryzyka w tej dziedzinie oraz zastosowania do różnych pozycji i transakcji. Przedstawiono również wyniki badań dotyczące wpływu modelu ECL na spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w 2018 roku.

References

Andre P., Cazavan-Jeny A., Dick W., Richard C., Walton P. (2009), Fair Value Accounting and the Banking Crisis in 2008: Shooting the Messenger, Accounting in Europe, t. 6.
View in Google Scholar

Barth M. (2006), Including Estimates of the Future in Today’s Financial Statements, „Accounting Horizons”, t. 20, nr 3, s. 3–24.
View in Google Scholar

Basel Committee on Banking Supervision 2015, Guidance on credit risk and accounting for expected credit losses, Basel.
View in Google Scholar

Basel Framework 2019, Standards of the Basel Committee on Banking Supervision, Basel.
View in Google Scholar

Czajor P. (2011), Zmiany regulacji rachunkowości w zakresie instrumentów finansowych, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 62, nr 118, s. 57–69.
View in Google Scholar

Czajor P. (2020), Identyfikacja obszarów oddziaływania MSSF 9 na sytuację finansowo-majątkową jednostek oraz ocena skutków jego wdrożenia na przykładzie spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 106, nr 162, s. 67–90.
View in Google Scholar

Duffie D., Kenneth J. S. (2003), Credit Risk: Pricing, Measurement and Management, Princeton University Press, Princeton–Oxford.
View in Google Scholar

Frendzel M. (2011a), Przedmiot pomiaru wartości dla potrzeb sprawozdawczości finansowej w kontekście podejścia bilansowego, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 61, nr 117, s. 5–24.
View in Google Scholar

Frendzel M. (2011b), Przydatność informacyjna wartości godziwej jako podstawy pomiaru w rachunkowości i ograniczenia jej stosowania w praktyce, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
View in Google Scholar

Gajdka J., Stos D. (1996), Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstw, [w:] Restrukturyzacja w procesie przekształceń i rozwoju przedsiębiorstw, red. R. Borowiecki, AE w Krakowie, Kraków.
View in Google Scholar

Galbarczyk T., Świderska J. (2011), Bank komercyjny w Polsce. Podręcznik akademicki, Difin, Warszawa.
View in Google Scholar

Gierusz J. (2009), Dylematy wyceny inwestycji w nieruchomości, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 53, nr 109, s. 51–62.
View in Google Scholar

Gmytrasiewicz M. (2009), Dyskusyjne metody ustalania i prezentacji wartości według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 53, nr 109, s. 63–70.
View in Google Scholar

Gomaa M., Kanagaretnam K., Mestelman S., Shehata M. (2019), Testing the Efficacy of Replacing the Incurred Credit Loss Model with the Expected Credit Loss Model, „European Accounting Review”, t. 28, nr 2, s. 309–334.
View in Google Scholar

Gos W. (2011), Bilans. Znaczenie. Koncepcje sporządzania. Formy prezentacji, PWE, Warszawa.
View in Google Scholar

Gwizdała J. (2011), Ryzyko kredytowe w działalności banku komercyjnego, Wydawnictwo UG, Gdańsk.
View in Google Scholar

Hadasik D. (1998), Upadłość przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, „Zeszyty Naukowe”, Seria II: Prace Habilitacyjne, z. 153, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.
View in Google Scholar

Halilbegovic S., Šaković E., Arapovic-Omerbegovic A., Celebic N. (2019), Implementation Effects of „IFRS 9 Impairment Modelling for Financial Instruments” on Regulatory Capital Banks in Federation of Bosnia and Herzegovina, „European Journal of Economic Studies”, t. 8, nr 2, s. 120–130.
View in Google Scholar

Hamrol M., Chodakowski J. (2008), Prognozowanie zagrożenia finansowego. Wartość predykcyjna polskich modeli analizy dyskryminacyjnej, „Badania Operacyjne i Decyzyjne”, nr 3, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.
View in Google Scholar

Hendriksen E., Breda van M. (2002), Teoria rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
View in Google Scholar

Hitz J. M. (2007), The Decision Usefulness of Fair Value Accounting: A Theoretical Perspective, „European Accounting Review”, t. 16, nr 2, s. 323–362.
View in Google Scholar

Hońko S. (2008), Koncepcja ostrożnej wyceny w rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe USz, Szczecin.
View in Google Scholar

Hońko S. (2013), Wycena w rachunkowości. Znaczenie, podstawy, parametry i zasady, Zapol, Szczecin.
View in Google Scholar

Huterska A. (2010), Kredytowe instrumenty pochodne w zarządzaniu ryzykiem kredytowym, CeDeWu sp. z o.o., Warszawa.
View in Google Scholar

Iwanicz-Drozdowska M. (red.) (2012), Zarządzanie ryzykiem bankowym, Poltext, Warszawa.
View in Google Scholar

Jajuga K. (red.) (2019), Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
View in Google Scholar

Jajuga K., Krysiak Z. (red.) (2004), Ryzyko kredytowe wierzytelności hipotecznych. Modelowanie i zarządzanie, Związek Banków Polskich, Warszawa.
View in Google Scholar

Jarugowa A. A. (red.) (1990), Współczesne problemy rachunkowości, PWE, Warszawa.
View in Google Scholar

Karmańska A. (2007), Wartość ekonomiczna a paradygmat metody bilansowej (artykuł dyskusyjny), „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 38, nr 94, s. 121–137.
View in Google Scholar

Karmańska A. (2009), Wartość ekonomiczna w systemie informacyjnym rachunkowości finansowej, Difin, Warszawa.
View in Google Scholar

Krysiak Z. (2006), Ryzyko kredytowe a wartość firmy. Pomiar i modelowanie, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
View in Google Scholar

Matuszczyk A. (2018), Credit scoring, CeDeWu, Warszawa.
View in Google Scholar

Mączyńska E., Zawadzki E. (2006), Dyskryminacyjne modele predykcji bankructwa przedsiębiorstw, „Ekonomista”, nr 2, s. 205–235.
View in Google Scholar

Metodyka BION (2018), Metodyka badania i oceny nadzorczej banków komercyjnych, zrzeszających oraz spółdzielczych, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Metodyka_BION_bankow_2018_61293.pdf (dostęp: 3.11.2019).
View in Google Scholar

MSSF (2009), International Financial Reporting Standards / Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, wyd. pol. 2007, SKwP, Warszawa, wyd. ang. 2009, IASB, London.
View in Google Scholar

Nobes C. (2001), Asset Measurement Bases in UK and IASC Standards, Certified Accountants Educational Trust, London.
View in Google Scholar

Przewodnik IFAC (2013), Przewodnik stosowania Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej w badaniu małych i średnich jednostek, t. 2: Wskazówki praktyczne, wyd. 3, IFAC.
View in Google Scholar

PWC 2014, IFRS 9 – Expected credit losses, „In depth: A look at current financial reporting issues”, No US2014-06, August 13, 2014.
View in Google Scholar

Riahi-Belkaoui A. (2004), Accounting Theory, Thomson, London.
View in Google Scholar

Ronen J. (2008), To Fair Value or Not Fair Value: A Broader Perspective, „Abacus”, t. 44, nr 2, s. 181–208.
View in Google Scholar

Rówińska M. (2015), Ewolucja międzynarodowych i polskich regulacji w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 873, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 77, s. 181–188.
View in Google Scholar

Saunders A. (2001), Metody pomiaru ryzyka kredytowego, Dom Wydawniczy ABC, Kraków.
View in Google Scholar

Sawicki K. (2009), Wybrane problemy ustalania wartości w sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstw, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 43, nr 109, s. 189–203.
View in Google Scholar

Stefański A. (2007), Rola kwalifikacji analityków w zarządzaniu ryzykiem kredytowym w banku, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
View in Google Scholar

Szychta A. (1996), Teoria rachunkowości Richarda Mattessicha w świetle podstawowych kierunków rozwoju nauki rachunkowości. Studium metodologiczne, FRR w Polsce, Warszawa.
View in Google Scholar

Szychta A. (2008), Paradygmaty w nauce rachunkowości w świetle koncepcji Thomasa S. Kuhna, „Wybrane prace z dorobku 60-lecia Katedry Rachunkowości Uniwersytetu Łódzkiego 1948–2008”, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
View in Google Scholar

Vanek T., Hampel D. (2017), The probability of default under IFRS 9: Multi-period estimation and macroeconomic forecast, „Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis”, t. 65, nr 2, s. 759–776.
View in Google Scholar

Walińska E. (2009), Bilans jako fundament sprawozdawczości finansowej w kontekście zmian współczesnej rachunkowości, Wolters Kluwer, Warszawa.
View in Google Scholar

Whittington G. (2008), Fair Value and the IASB/FASB Conceptual Framework Project: An Alternative View, „Abacus”, t. 44, nr 2, s. 139–168.
View in Google Scholar

Wiatr M. S. (2011), Zarządzanie indywidualnym ryzykiem kredytowym. Elementy systemu, Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie, Warszawa.
View in Google Scholar

Wójciak M. (2007), Metody oceny ryzyka kredytowego, PWE, Warszawa.
View in Google Scholar

Żółtowski W. (2017), Zarządzanie ryzykiem w małym banku w kontekście zmieniających się regulacji nadzorczych, CeDeWu sp. z o.o., Warszawa.
View in Google Scholar

Dyrektywa 2009/138/WE – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz.Urz. UE L 335 z 17.12.2009 r. ze zm.).
View in Google Scholar

MSSF 9, Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/2067 z dnia 22 listopada 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1126/2008 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej nr 9 (Dz.Urz. UE L 323 z 29.11.2016 r. ze zm.).
View in Google Scholar

Rozporządzenie 2017/1129 – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz.Urz. L 168 z 30.06.2017 r. ze zm.).
View in Google Scholar

Rozporządzenie 575/2013 – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.Urz. UE L 176 z 27.06.2013 r. ze zm.).
View in Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie informacji bieżących i okresowych (2018) – Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz.U. z 2018 r., poz. 757).
View in Google Scholar

Rozporządzenie w sprawie instrumentów finansowych (2001) – Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 277).
View in Google Scholar

Rozporządzenie w sprawie tworzenia rezerw w bankach (2008) – Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 520).
View in Google Scholar

Rozporządzenie w sprawie rachunkowości banków (2010) – Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 października 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 957).
View in Google Scholar

Rozporządzenie w sprawie rachunkowości zakładów ubezpieczeń (2016) – Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 kwietnia 2016 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji (Dz.U. z 2016 r., poz. 562).
View in Google Scholar

Ustawa o rachunkowości (2019) – Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.
View in Google Scholar

Dz.U. z 2019 r., poz. 351 ze zm.).
View in Google Scholar

okladka

Downloads

Published

18 January 2021

Details about the available publication format: ISBN

ISBN

ISBN-13 (15)

978-83-8220-118-5

Details about the available publication format: ISBN (e-book)

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15)

978-83-8220-119-2

Recommend monographs by the same author(s)