Władysław Bieńkowski – krytyk „realnego socjalizmu” (1906-1991)

Autorzy

Bartłomiej Kapica
Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami, 00-371 Warszawa, ul. Foksal 17
https://orcid.org/0000-0002-6445-9908

Słowa kluczowe:

Władysław Bieńkowski, PRL, biografia

Streszczenie

Zapalczywy, ugnieciony jakby z siarki i saletry, duch wiecznej Negacji w ciele satyra (był ogromnie brzydki, ale tą typową brzydotą, o której się mówi, że jest „fascynująca”). Wolność była dla niego bogiem. Najulubieńszym fragmentem Żeromskiego był dla niego monolog Czarowica „Puśćcie mnie kraty…” […]. Bieńkowskiego mi szczerze żal, bo wiem, jaki jest zdolny, wiem, jaki żywy, godny Odrodzenia, umysł się zmarnował.

J. Kowalewski, Gdy ministrowie byli wywrotowcami [cz. II], „Kultura” 1949, nr 9/26, s. 132

Obecnie Władysława Bieńkowskiego, poza historykami zajmującymi się PRL, nikt nie kojarzy. Najczęściej w opisie jego działalności podaje się, że był ministrem oświaty oraz współpracownikiem Władysława Gomułki. W pełnym paradoksów życiu Bieńkowskiego zawiera się jednak przede wszystkim opowieść o dwudziestowiecznej historii Polski. Z jakich powodów wspierał nauczanie religii w PRL-owskich szkołach? Czy jako komunista mógł być krytykiem komunizmu w Polsce? Dlaczego wreszcie były współpracownik Gomułki wspierał opozycję demokratyczną?

Biogram autora

Bartłomiej Kapica - Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami, 00-371 Warszawa, ul. Foksal 17

Doktor nauk humanistycznych, historyk, adiunkt w Ośrodku Badań nad Totalitaryzmami w Instytucie Pileckiego w Warszawie. Interesuje się historią PRL oraz dziejami ruchu komunistycznego w Polsce.

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych, Armia Krajowa
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Klub Demokratyczny w Warszawie
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Mariana Spychalskiego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Stanisława Nienałtowskiego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Komisariat Rządu na m.st. Warszawę
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Krajowa Rada Narodowa
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Oświaty
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Organizacja Młodzieży Socjalistycznej ŻYCIE
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Plenum KC PZPR
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Posiedzenia Biura Politycznego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Urząd do Spraw Wyznań w Warszawie
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Wydział Historii Partii KC PPR
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Wydział Propagandy KC PPR
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Zbiór akt osobowych działaczy ruchu robotniczego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Zbiór relacji dotyczących ruchu robotniczego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Biuro Udostępniania, Akta Departamentu X
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Biuro Udostępniania, Akta dotyczące Klubu Krzywego Koła
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Biuro Udostępniania, Akta inwigilacji Janusza Kowalewskiego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Biuro Udostępniania, Akta inwigilacji Władysława Bieńkowskiego (Sprawa operacyjnego rozpracowania „Orator”)
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Biuro Udostępniania, Akta sprawy Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Biuro Udostępniania, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych 1954–1990
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Miejskie Gimnazjum Męskie im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Państwowe w Warszawie (wcześniej Archiwum Państwowe m.st. Warszawy), Sąd Okręgowy w Warszawie
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, Akta osobowe Dawida Hopensztanda
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, Akta osobowe Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, Akta osobowe Zofii Karpińskiej
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Archiwum Leszka Kołakowskiego
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Artykuły, przemówienia i referaty Władysława Bieńkowskiego jako ministra oświaty i posła
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Artykuły i drobne prace. Władysław Bieńkowski
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Dokumenty osobiste i notatki Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Kalendarzyki i materiały do biografii Flory Bieńkowskiej
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Korespondencja Flory i Władysława Bieńkowskich
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Korespondencja Grażyny Bacewicz
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Korespondencja i bruliony listów Flory Bieńkowskiej
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Korespondencja i bruliony listów oraz listy otwarte Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Korespondencja i fragment papierów rodzeństwa Ewy i Andrzeja Bieńkowskich
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Korespondencja Wandy Bacewicz
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Materiały autobiograficzne. Stefan Żółkiewski
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Materiały dotyczące działalności Władysława Bieńkowskiego w ruchu opozycji demokratycznej
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Notatki i fragmenty różnych prac Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Wywiady i relacje autobiograficzne Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Magazyn Rękopisów, Zapiski dzienne. Flora Bieńkowska
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Narodowa, Archiwum Zakładowe, Teczka personalna Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Archiwum Emigracji, Archiwum Janusza Kowalewskiego
Zobacz w Google Scholar

Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego, Kolekcja Akt Personalnych, Teczka osobowa Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Dział Rękopisów, Jerzy Kornacki: Autobiografia
Zobacz w Google Scholar

Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Dział Rękopisów, Jerzy Kornacki: „Kamieniołom”
Zobacz w Google Scholar

Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Dział Rękopisów, Korespondencja Heleny Boguszewskiej i Jerzego Kornackiego
Zobacz w Google Scholar

Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Dział Rękopisów, Korespondencja Władysława Sebyły
Zobacz w Google Scholar

Rossijskij gosudarstwiennyj archiw socyalno-politiczeskoj istorii (Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Społeczno-Politycznej), Akta Kominternu, Teczka Władysława Bieńkowskiego
Zobacz w Google Scholar

Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Dział Rękopisów, Kolekcja Jana i Jadwigi Nowak-Jeziorańskich
Zobacz w Google Scholar

Departament X MBP. Wzorce – struktury – działanie, red. K. Rokicki, Warszawa 2007.
Zobacz w Google Scholar

Gomułka i inni. Dokumenty z archiwum KC 1948–1982, wstęp, wprowadzenie i przyp. J. Andrzejewski [A. Paczkowski], Warszawa 1986.
Zobacz w Google Scholar

Hemmerling Z., Nadolski M., Opozycja demokratyczna w Polsce 1976–1980. Wybór dokumentów, Warszawa 1994.
Zobacz w Google Scholar

Hemmerling Z., Nadolski M., Opozycja wobec rządów komunistycznych w Polsce 1956–1976, Warszawa 1991.
Zobacz w Google Scholar

Jan Nowak-Jeziorański – Jerzy Giedroyc. Listy 1952–1998. Letter 1952–1998, wybór, oprac. i wstęp D. Platt, Wrocław 2001.
Zobacz w Google Scholar

Kryptonim „Gracze”. Służba Bezpieczeństwa wobec Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej KOR 1976–1981, wybór, wstęp i oprac. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Kryptonim „Pegaz”. Służba Bezpieczeństwa wobec Towarzystwa Kursów Naukowych 1978–1980, wybór, wstęp i oprac. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Marzec 1968 w dokumentach MSW, t. 1: Niepokorni, red. i wstęp F. Dąbrowski, P. Gontarczyk, P. Tomasik, wybór F. Dąbrowski i in., oprac. M. Biełaszko i in., Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Opozycja demokratyczna w Polsce w świetle akt KC PZPR (1976–1980), oprac. Ł. Kamiński i P. Piotrowski, Wrocław 2002.
Zobacz w Google Scholar

Oświata polska w latach 1944–1956. Wybór źródeł, cz. 2: Lata 1949–1956, wybór S. Mauersberg, M. Walczak, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Polska w dokumentach z archiwów rosyjskich 1949–1953, wybór i oprac. A. Kochański i in., tłum. E. Rosowska, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Posiedzenie Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej 31 sierpnia – 3 września 1948, oprac. A. Kochański, Warszawa 1998.
Zobacz w Google Scholar

Protokoły posiedzeń Biura Politycznego KC PPR 1947–1948, oprac. A. Kochański, Warszawa 2002.
Zobacz w Google Scholar

Protokoły posiedzeń Sekretariatu KC PPR 1945–1946, oprac. A. Kochański, Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar

Rozmowy na Zawracie. Taktyka walki z opozycją demokratyczną. Październik 1976 – grudzień 1979, przedm. i oprac. A. Friszke, M. Zaremba, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Wydarzenia marcowe 1968, Paryż 1969.
Zobacz w Google Scholar

„Zawężona represja”. Co robić z Komitetem Obrony Robotników? Narada u Stanisława Kani 22 października 1976 r., oprac. A. Paczkowski, M. Zaremba, „Więź” 2001, nr 8.
Zobacz w Google Scholar

Relacja Andrzeja Bieńkowskiego, udzielona autorowi [17.01.2010]
Zobacz w Google Scholar

Relacja Ewy Bieńkowskiej, udzielona autorowi [04.2010]
Zobacz w Google Scholar

Relacja Józefa Tejchmy, udzielona autorowi [23.11.2011]
Zobacz w Google Scholar

Relacja zdana Andrzejowi Bieńkowskiemu przez jego ojca Władysława Bieńkowskiego, nagrania wideo nr 1, 2, 3, 4, 5 (kopie w zbiorach B.K.).
Zobacz w Google Scholar

„Czerwony Sztandar”
Zobacz w Google Scholar

„Dwutygodnik Ilustrowany”
Zobacz w Google Scholar

„Epoka”
Zobacz w Google Scholar

„Gazeta Robotnicza”
Zobacz w Google Scholar

„Głos Warszawy”
Zobacz w Google Scholar

„Kuźnica”
Zobacz w Google Scholar

„Kwadryga”
Zobacz w Google Scholar

„Meteor”
Zobacz w Google Scholar

„Nowe Drogi”
Zobacz w Google Scholar

„Nowe Widnokręgi”
Zobacz w Google Scholar

„Przegląd Kulturalny”
Zobacz w Google Scholar

„Trybuna Ludu”
Zobacz w Google Scholar

„Tygodnik Powszechny”
Zobacz w Google Scholar

„Życie Warszawy”
Zobacz w Google Scholar

Abramow-Newerly J., Lwy mojego podwórka, Warszawa 2018.
Zobacz w Google Scholar

Co nam zostało z tych lat… Opozycja polityczna 1976–1980 z dzisiejszej perspektywy, red. J. Eisler, Warszawa 2003.
Zobacz w Google Scholar

Czas wielkiej próby. Wspomnienia bojowników o Ojczyznę Ludową 1939–1945, przygot. do druku H. Bortnowski i in., Warszawa 1969.
Zobacz w Google Scholar

Gomułka W., Pamiętniki, t. 2, red. A. Werblan, Warszawa 1994.
Zobacz w Google Scholar

Grzędziński J., „Czarno na Białem” (1937–1939): wspomnienia naczelnego redaktora, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1965, t. 4, z. 1.
Zobacz w Google Scholar

Hernandez-Paluch de M., Ona żyje mitem… Rozmowa z Władysławem Bieńkowskim, „Kultura” 1986, nr 3/462.
Zobacz w Google Scholar

Iranek-Osmecki K., Powołanie i przeznaczenie. Wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, Warszawa 2004.
Zobacz w Google Scholar

Jastrun M., Dzienniki 1955–1981, Kraków 2002.
Zobacz w Google Scholar

Kisielewski S., Dzienniki, Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar

Kisielewski S., O Władysławie Bieńkowskim (wspomnienia osobiste), „Kultura” 1991, nr 7–8.
Zobacz w Google Scholar

Kowalewski J., Droga powrotna, Londyn 1974.
Zobacz w Google Scholar

Kowalewski J., Gdy ministrowie byli wywrotowcami [cz. II], „Kultura” 1949, nr 9/26.
Zobacz w Google Scholar

Kowalewski J., List do redakcji, „Kultura” 1970, nr 4/271.
Zobacz w Google Scholar

Lipski J.J., Dzienniki 1954–1957, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Matuszewski R., Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka, Warszawa 2004.
Zobacz w Google Scholar

Matuszewski R., Chmury na pogodnym niebie, Warszawa–Nadarzyn 1998.
Zobacz w Google Scholar

Mycielski Z., Dziennik 1960–1969, Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar

Niepokorni. Rozmowy o Komitecie Obrony Robotników, oprac. A. Friszke, A. Paczkowski, Kraków 2008.
Zobacz w Google Scholar

Panicznie uciekałem od władzy. Z Władysławem Bieńkowski rozmawia Jan Marx, „Dziś” 1991, nr 6.
Zobacz w Google Scholar

Putrament J., Pół wieku. Wojna, Warszawa 1963.
Zobacz w Google Scholar

Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1958–1962, Warszawa 1998.
Zobacz w Google Scholar

Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1967–1968, Warszawa 1999.
Zobacz w Google Scholar

Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1976–1978, Warszawa 2002.
Zobacz w Google Scholar

Sebyłowa S., Okładka z Pegazem, Warszawa 1960.
Zobacz w Google Scholar

Śpiewak J., Przyjaźnie i animozje, Warszawa 1965.
Zobacz w Google Scholar

Werblan A., Polska Ludowa. Postscriptum, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Wilk A., Więzień idei, „Rzeczpospolita”, maj 1991.
Zobacz w Google Scholar

Wróblewski A.K., Dzienniki zabrane przez bezpiekę, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Wspomnienia o Lucjanie Szenwaldzie, red. G. Pauszer-Klonowska, Warszawa 1963.
Zobacz w Google Scholar

Wyka J., Zapiski na karteluszkach (z notatnika rewolucjonisty 1934–1940). Hiszpania po czterdziestu latach, Warszawa 1984.
Zobacz w Google Scholar

Zawieyski J., Dzienniki, t. 1: Wybór z lat 1955–1959, wybór i oprac. A. Knyt, współpr. M. Czoch, oprac. przyp. i biogramy B. Kaliski, współpr. A. Uścińska, Warszawa 2011; t. 2: Wybór z lat 1960–1969, wybór i oprac. A. Knyt, współpr. M. Czoch, oprac. przyp. i biogramy B. Kaliski, A. Uścińska, Warszawa 2012.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowska E., Dom na Rozdrożu, Warszawa 2012.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowska F., Dalekie drogi, Warszawa 1964.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowska F., Południe wieku, Warszawa 2019.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Apel do społeczeństwa i władz Polski Ludowej o przeciwdziałanie rozkładowi w organach porządku publicznego, „Kultura” 1976, nr 11/350.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Drogi wyjścia, Paryż 1971.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., List otwarty do władz Polski Ludowej w sprawie normalizacji stosunków ze Związkiem Radzieckim, „Kultura” 1976, nr 4/343.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Motory i hamulce socjalizmu, Paryż 1969.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Nauka o Polsce współczesnej, Warszawa 1948.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Polska 1980, czyli rachunek partyjnego sumienia, Warszawa 1981.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Polskiego dramatu ciąg dalszy, Kraków 1984.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Powstanie Warszawskie. Geneza i tło, Warszawa–Łódź–Lublin 1945.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Rewolucji ciąg dalszy, Warszawa 1957.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Rolnictwo po raz trzeci, „Kultura” 1977, nr 3/355.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Socjalizm po 60 latach, Paryż 1978.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Socjologia klęski (dramat gomułkowskiego czternastolecia), Paryż 1971.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Teoria rozwoju społecznego, Warszawa 1966.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Theory and Reality. The Development of Social Systems, London–New York 1982.
Zobacz w Google Scholar

Bieńkowski W., Zrozumieć społeczeństwo, Warszawa 1989.
Zobacz w Google Scholar

Blum M.E., The Austro-Marxists 1890–1918. A Psychobiographical Study, Lexington 1985.
Zobacz w Google Scholar

Błażyński Z., Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii 1940–1955, Łomianki 2012.
Zobacz w Google Scholar

Borodziej W., Od Poczdamu do Szklarskiej Poręby. Polska w stosunkach międzynarodowych 1945–1947, Londyn 1990.
Zobacz w Google Scholar

Chmielewska L., Wincenty Rzymowski (1883–1950). Publicysta i polityk, mps pracy doktorskiej, Łódź 2003.
Zobacz w Google Scholar

Cichocki B., Jóźwiak K., Najważniejsze są kadry. Centralna Szkoła partyjna PPR/PZPR, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Deszczyński M.P., Kizwalter T., Majewski P.M., Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1915–1945, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Domańska R., Pawiak. Więzienie Gestapo. Kronika 1939–1944, Warszawa 1978.
Zobacz w Google Scholar

Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2005.
Zobacz w Google Scholar

Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2006.
Zobacz w Google Scholar

Dzieje szkoły. 50 lecie gimnazjum miejskiego w Łodzi, Warszawa 1968.
Zobacz w Google Scholar

Eisler J., Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar

Eisler J., Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Franaszek A., Miłosz. Biografia, Kraków 2011.
Zobacz w Google Scholar

Frejdlich K., Uśmiech Ariadny. Antologia reportażu łódzkiego, Łódź 1973.
Zobacz w Google Scholar

Friszke A., Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn 1994.
Zobacz w Google Scholar

Friszke A., Początki Klubu Krzywego Koła, „Zeszyty Historyczne” 2004, nr 149.
Zobacz w Google Scholar

Friszke A., Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL, Warszawa 2007.
Zobacz w Google Scholar

Garbal Ł., Jan Józef Lipski. Biografia źródłowa, t. 1: 1926–1968; t. 2: 1969–1991, Warszawa 2018.
Zobacz w Google Scholar

Gawin D., Wielki zwrot. Ewolucja lewicy i odrodzenia idei społeczeństwa obywatelskiego 1956–1976, Kraków 2013.
Zobacz w Google Scholar

Gawlik S., Budowa podstaw nowego ładu szkolnego (1944–1948), [w:] R. Grzybowski, Oświata, wychowanie i kultura fizyczna w rzeczywistości społeczno-politycznej Polski Ludowej (1945–1989), Toruń 2004.
Zobacz w Google Scholar

Gąsiorowski A., Polska Armia Ludowa 1943–1945. Studia. Fakty – mity – tajemnice, Gdańsk 2018.
Zobacz w Google Scholar

Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy (1941–1944), Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Grądzka-Rejak M., Olaszek J., Beyond Censorship: Polish Independent Press Debates on Claude Lanzmann’s Shoah, „East European Politics and Societies: and Cultures”, 1 X 2020.
Zobacz w Google Scholar

Grochowski L., Nauka religii w szkołach państwowych Polski Ludowej. Etapy ograniczania i usuwania na tle programów laicyzacji 1944–1956, [w:] Oblicze ideologiczne szkoły polskiej w latach 1944–1955, oprac. E. Walewander, Lublin 2002.
Zobacz w Google Scholar

Herczyński R., Spętana nauka. Opozycja intelektualna w Polsce 1945–1970, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Hirszowicz M., Pułapki zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu, Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar

Inglot M., Polska kultura literacka Lwowa lat 1939–1941, Wrocław 1995.
Zobacz w Google Scholar

Jaiser C., Poetische Zeugnisse. Gedichte aus dem Frauen-Konzentrationlager Ravensbruck 1939–1945, Stuttgart 2000.
Zobacz w Google Scholar

Jan Józef Lipski z perspektywy XXI wieku, red. K. Rokicki, Warszawa 2012.
Zobacz w Google Scholar

Kaczmarski K., Działania aparatu represji wobec masonerii w Polsce Ludowej, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2004, nr 1.
Zobacz w Google Scholar

Karpiński J., Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2001.
Zobacz w Google Scholar

Kersten K., Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944–1956, Londyn 1993.
Zobacz w Google Scholar

Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań 1990.
Zobacz w Google Scholar

Komorowski K., Sprawa Powstania Warszawskiego w polityce władz Polski Ludowej, [w:] Niepiękny wiek XX, kom. red. B. Brzostek, J. Eisler, D. Jarosz, K. Kosiński, T. Wolsza, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Kowalczyk A.S., Wena do polityki. O Giedroyciu i Mieroszewskim, t. 2, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Krasucki E., A jednak coraz silniej wierzę. Życie i los Witolda Kolskiego (1902–1943), Szczecin 2019.
Zobacz w Google Scholar

Krasucki E., Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza – biografia polityczna, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Król J., Ateizacja szkół średnich ogólnokształcących w latach 1945–1961 na przykładzie województwa szczecińskiego, [w:] Oblicze ideologiczne szkoły polskiej w latach 1944–1955, oprac. E. Walewander, Lublin 2002.
Zobacz w Google Scholar

Kurek R., „Rozmowy” z Dobrowolskim: na marginesie śledztw Grupy Specjalnej MBP związanych z tzw. sprawą Lechowicza i Jaroszewicza, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2012, nr 5.
Zobacz w Google Scholar

Lange O., Dzieła, t. 8, Działalność naukowa i społeczna 1904–1965, oprac. Kroniki życia i działalności oraz bibliografii F. Lange, posł. H. Hagemejer, red. H. Hagemejer, T. Kowalik, Warszawa 1986.
Zobacz w Google Scholar

Lange O., Socjologia i idee społeczne Edwarda Abramowskiego, Kraków 1928.
Zobacz w Google Scholar

Lipski J.J., KOR, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Literatura polska 1918–1975, t. 1, 1918–1932, red. A. Brodzka, H. Zaworska, S. Żółkiewski, Warszawa 1975.
Zobacz w Google Scholar

Literatura polska w okresie międzywojennym, t. 4, red. I. Maciejewska, J. Trznadel, M. Pokrasenowa, Kraków 1993.
Zobacz w Google Scholar

Machcewicz P., Rebellious Satellite. Poland 1956, Stanford 2009.
Zobacz w Google Scholar

Marlantes K., What it is like to go to war, London 2012.
Zobacz w Google Scholar

Marzec W., Rebelia i reakcja. Rebelia 1905 i plebejskie doświadczenie polityczne, Łódź–Kraków 2016.
Zobacz w Google Scholar

Matyja R., Państwowość PRL w polskiej refleksji politycznej lat 1956–1980, Kraków 2007.
Zobacz w Google Scholar

Mauersberg S., Walczak M., Szkolnictwo polskie po drugiej wojnie światowej (1944–1956), Warszawa 2005.
Zobacz w Google Scholar

Mick C., Lemberg, Lwów, L’viv, 1914–1947. Violence and Ethnicy in a Contested City, West Lafayette, Indiana 2016.
Zobacz w Google Scholar

Miłosz C., Legendy nowoczesności. Eseje okupacyjne, Kraków 2009.
Zobacz w Google Scholar

Napiórkowski M., Powstanie umarłych. Historia pamięci 1944–2014, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Noszczak B., Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953–1956, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Paczkowski A., Stanisław Mikołajczyk, czyli klęska realisty, Warszawa 1991.
Zobacz w Google Scholar

Paczkowski A., Trzy twarze Józefa Światły, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Parafianowicz-Vertun W., Europa Środkowa w tekstach i działaniach. Polskie i czeskie dyskusje, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Przygoński A., Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim 1944, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Puś W., Zarys historii Uniwersytetu Łódzkiego 1945–2020, Łódź 2020.
Zobacz w Google Scholar

Rokicki K., Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956–1970, Warszawa 2011.
Zobacz w Google Scholar

Rutkowski T.P., Adam Bromberg i „encyklopedyści”. Kartka z dziejów inteligencji w PRL, Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Rzadkowski A., 10 dywizja piechoty, Warszawa 2017.
Zobacz w Google Scholar

Sadowska J., Sercem i myślą związani z Partią. Związek Młodzieży Socjalistycznej (1957–1976), Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Salwa-Syzdek E., Strzelecki-Gomułka R., Między realizmem a utopią. Władysław Gomułka we wspomnieniach syna, Warszawa 2003.
Zobacz w Google Scholar

Sam początek. Lata 1944–1948 w literaturze okresu Polski Ludowej, red. H. Gosk, B. Karwowska, Warszawa 2017.
Zobacz w Google Scholar

Samuś P., Dzieje SDKPiL w Łodzi 1983–1918, Łódź 1984.
Zobacz w Google Scholar

Sasanka P., Czerwiec 1976. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Shore M., Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanego i rozczarowanego marksizmem, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar

Sobór-Świderska A., Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa 2009.
Zobacz w Google Scholar

Spałek R., „Gracze” – Komitet Obrony Robotników w propagandzie PRL, stereotypach oraz dokumentach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 2 (4).
Zobacz w Google Scholar

Spałek R., Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwania wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948–1956, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Spałek R., Na licencji Moskwy. Wokół Gomułki, Bermana i innych 1943–1970, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Staliński T. [Stefan Kisielewski], Widziane z góry, Paryż 1967.
Zobacz w Google Scholar

Stanek P., Stefan Korboński (1901–1989). Działalność polityczna i społeczna, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Stawiszyńska A., Łódź w latach I wojny światowej, Oświęcim 2016.
Zobacz w Google Scholar

Stępień M., „Jak grecka tragedia”. Pisarz polski w sytuacji wyboru (1945–1948), Kraków 2005.
Zobacz w Google Scholar

Syzdek B., Syzdek E., Cena władzy zależnej (szkice do portretów znanych i mniej znanych polityków Polski Ludowej), Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar

Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014.
Zobacz w Google Scholar

Szumski J., Polityka a historia. ZSRR wobec nauki historycznej w Polsce w latach 1945–1964, Warszawa 2016.
Zobacz w Google Scholar

Szumski J., Sowietyzacja Zachodniej Białorusi: 1944–1953: propaganda i edukacja w służbie ideologii, Kraków 2010.
Zobacz w Google Scholar

Terlecki R., Uniwersytet Latający i Towarzystwo Kursów Naukowych 1977–1981, Kraków–Rzeszów 2000.
Zobacz w Google Scholar

Tradycje polskiej nauki o literaturze. Warszawskie Koło Polonistów po 70 latach, red. D. Ulicka, M. Adamiak, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar

Ulicka D., „Archiwum” i archiwum, „Teksty Drugie” 2017, nr 4.
Zobacz w Google Scholar

Uniłowski Z., Wspólny pokój, Kraków 2010.
Zobacz w Google Scholar

Walicki A., Stanisław Brzozowski – drogi myśli. Prace wybrane, t. 3, Kraków 2011.
Zobacz w Google Scholar

Warszawa miasto w opresji, red. K. Krajewski, M. Pietrzak-Merta (seria Warszawa nie?pokonana), Warszawa 2010.
Zobacz w Google Scholar

Werblan A., Władysław Gomułka. Sekretarz generalny PPR, Warszawa 1988.
Zobacz w Google Scholar

Zackiewicz G., Syndykalizm w polskiej refleksji i rzeczywistości politycznej I połowy XX wieku, Kraków 2013.
Zobacz w Google Scholar

Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2005.
Zobacz w Google Scholar

Okladka

Opublikowane

30 grudnia 2022

Kategorie

Licencja

Licencja

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN

ISBN

ISBN-13 (15)

978-83-8331-041-1

Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: ISBN (e-book)

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15)

978-83-8331-042-8