Brak zagrożenia dla dobra prawnego a przestępstwa abstrakcyjnego narażenia dóbr prawnych na niebezpieczeństwo: Nr 18/2022

Przestępstwa abstrakcyjnego narażenia odnoszą się do zachowań, których kryminalizacja budzić wątpliwości, ponieważ obejmują czyny jedynie potencjalnie prowadzące do powstania negatywnych następstw dla dóbr prawnych. Dlatego w doktrynie prawa karnego podkreśla się, że przestępstwa te stanowią przejaw kryminalizacji na tzw. przedpolu naruszenia dóbr prawnych. Relatywnie prosta konstrukcja przestępstw formalnych budzi jednak wątpliwości natury teoretycznej, czy brak zagrożenia dla dobra prawnego może być rozpatrywany w ramach kategorii przestępstw abstrakcyjnego narażenia o charakterze formalnym. W pracy udzielono na nie odpowiedzi pozytywnej, przedstawiając model teoretyczny podstaw odpowiedzialności karnej za przestępstwa abstrakcyjnego narażenia, dla których konieczne jest uwzględnienie kontekstu aksjologiczno-normatywnego przy wykorzystaniu figur zagrożenia dla dobra prawnego i reguł postępowania z dobrem prawnym. W odniesieniu do przestępstw formalnych abstrakcyjnego narażenia dóbr konkretno-indywidualnych kauzalnie rozumiana możliwość (zdatność) naruszenia dobra jest koniecznym elementem zastosowania normy sankcjonującej, a którego weryfikacja sprowadza się do dokonania zawężającej wykładni funkcjonalnej (prokonstytucyjnej) znamion ustawowych i oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu realizującego znamiona ustawowe. Pogłębiona analiza z wykorzystaniem dobra prawnego, pozwoliła na przedstawianie konkluzji dotyczących podziału dóbr na dobra konkretno-indywidualne, dobra kolektywny i agregat dóbr konkretno-indywidualnych, które mają znaczenie nie tylko dla zasad odpowiedzialności karnej za przestępstwa abstrakcyjnego narażenia, ale stanowi wkład w ogólną analizę podstaw teoretycznych odpowiedzialności karnej.